Bu yazımızda boşanma davalarının sonuçlarından olan boşanma davasında maddi tazminat ve boşanma davasında manevi tazminat ile ilgili aklınıza takılan tüm detaylara cevap bulabilir, her türlü soru ve danışmanlık hizmeti için avukata ücretsiz soru sor hizmetimizden faydalanabilirsiniz.
İçerik
Boşanma Davasında Maddi Tazminat Nedir?
Boşanma davasında maddi tazminat, boşanma nedeniyle maddi bir zarara uğrayan ve boşanmada kusursuz ya da daha az kusurlu olan eşin talep edebileceği tazminat türüdür. Boşanma nedeniyle doğrudan oluşan maddi zararlar ve mahrum kalınan maddi faydalar, maddi tazminat kapsamında değerlendirilir. Boşanma nedeniyle maddi tazminat, boşanma davasında talep edilebileceği gibi boşanmanın ardından 1 yıl içerisinde açılacak ayrı bir dava ile de talep edilebilir.
Boşanma nedeniyle maddi tazminat, genel tazminat hükümleri uyarınca talep ile bağlılık ilkesi geçerlidir. Bunun anlamı yalnızca talep edilmesi halinde maddi tazminata hükmedilebileceği ve talep edilen miktardan daha fazla maddi tazminata hükmedilemeyeceğidir. Diğer bir deyişle hakim, talep ile bağlıdır. Her boşanma davasında ve her boşanma nedeninde maddi tazminat talep edilemeyeceğini unutmamak gerekir. Boşanma davasında maddi tazminat talep etmeden önce bir boşanma avukatından danışmanlık hizmeti alarak detaylı bilgi alabilirsiniz.
Boşanma Davasında Maddi Tazminat Şartları Nelerdir?
Boşanma davasında maddi tazminata hak kazanmanın belli şartları vardır. Bu şartlarda eksiklik olması halinde maddi tazminat alınması mümkün değildir. Şartlardan bazıları genel tazminat hükümlerinden kaynaklanırken bazıları boşanmaya has şartlardır. Boşanma davasında maddi tazminat şartları şunlardır;
- Boşanma davasına taraf olan eşler hakkında boşanma kararı verilmiş olmalıdır. Boşanma kararı verilmeden maddi tazminata hükmedilemez.
- Boşanma nedeniyle mevcut veya beklenen menfaatlerde bir zarar ortaya çıkması gerekmektedir. Boşanma nedeniyle doğrudan uğranılan maddi zarar mevcut menfaat, evlilik birliği devam etseydi elde edilecek olan ancak boşanma nedeniyle mahrum kalınan maddi zarar ise beklenen menfaat olarak adlandırılmaktadır. Maddi zararın tespitinde her iki menfaat türünün zedelenmesi de değerlendirilecektir.
- Maddi tazminat talep eden tarafın boşanmada kusuru bulunmaması ya da diğer eşten daha az kusuru bulunması gerekmektedir. Boşanmaya daha fazla kusuruyla neden olan kişi maddi tazminat talep edemez.
- Maddi tazminat, boşanmaya daha fazla kusuruyla neden olan kişiden talep edilebilir. Daha az kusuru bulunan ya da kusursuz olan eşten maddi tazminat talep edilemez.
- Boşanma ile maddi zarar arasında uygun illiyet bağı olmalıdır. Zararın boşanmadan değil de başka bir sebepten ortaya çıkması halinde boşanma nedeniyle maddi tazminat talep edilemez.
- Maddi tazminat mutlaka talep edilmelidir. Taraflar talep etmedikçe hakim kendiliğinden maddi tazminata hükmedemez. Ayrıca daha önce bahsedildiği üzere hakim talep edilen miktarla bağlıdır.
Boşanma Davasında Maddi Tazminat Miktarı
Boşanma davasında maddi tazminatın miktarı bir dizi unsur göz önünde bulundurularak hesaplanır. Öncelikle uğranılan zararın miktarı tespit edilir. Zararın tespiti amacıyla mahkemelerin bilirkişiye başvurduğu da görülmektedir. Sunulan bilgi ve belgeler ışığında hakim uğranılan maddi zararı kendi belirleyebilir ya da bilirkişiden bu hususta rapor düzenlemesini isteyebilir.
Uğranılan maddi zarar tespit edildikten sonra tarafların kusur oranları da göz önünde bulundurularak maddi tazminat hesaplaması yapılır. Hakim gerekli gördüğü takdirde hakkaniyet gereği indirim veya artırım yapabilir. Görüldüğü üzere maddi tazminat miktarı için net bir şey söylemek mümkün değildir. Somut olayın özellikleri, maddi zararın kapsamı ve kusur oranları boşanma davasında maddi tazminat miktarını etkilemektedir.
Boşanma davasında maddi tazminatın belirlenmesindeki önemli bir konu da maddi zarar kavramının değerlendirilmesidir. Maddi zarar, boşanma davalarında genel maddi tazminat davalarından daha farklı bir şekilde değerlendirilmektedir. Boşanma davası nedeniyle talep edilen maddi tazminatta zarar, mevcut menfaatin zedelenmesi ve beklenen menfaatin zedelenmesi olarak iki ayrı şekilde incelenir.
Mevcut menfaatin zedelenmesi, halihazırda uğranılmış olan zararı ifade etmektedir. Örneğin; boşanma sonucunda mal paylaşımından kaynaklanan bir zarar ya da evlilik süresince eş sayesinde yaşanan maddi durumun boşanma sonucu zayıflayacak olması mevcut menfaatin zedelenmesi kapsamındadır. Beklenen menfaatin zedelenmesi ise boşanma sonrası boşanma nedeniyle uğranılacak olan maddi zarardır. Bu durum için karşılaşılan en yaygın örnek boşanma sonrası yapılan taşınma masrafları ve kiradır.
Önemle üzerinde durulması gereken bir nokta da boşanmada daha kusurlu olan tarafın maddi tazminat talep edemeyeceğidir. Bu durumda maddi tazminat talebi reddedilecek ve karşı taraf kendisini avukat ile temsil ettirdiyse vekalet ücreti ödenmesi gerekecektir. Bu nedenle maddi tazminat talebi ve miktarı konusunda mutlaka bir boşanma avukatı ile çalışılması tavsiye edilmektedir.
Boşanma Davasında Manevi Tazminat Nedir?
Boşanma nedeniyle manevi tazminat, evlilik birliğinin sonlanması ya da boşanmaya neden olan sebep dolayısıyla kişinin uğradığı manevi zarara karşılık ödenen tazminat türüdür. Manevi zarardan kasıt kişinin üzüntü, acı ve elem duymasıdır. Boşanma nedeniyle psikolojik rahatsızlıklar yaşanması da manevi zarar kapsamındadır. Eşten fiziksel, ekonomik ya da psikolojik şiddet görmek, aldatılmak, sevgisizlik ve saygısızlık gibi durumlar manevi zararın en sık karşılaşılan örnekleridir.
Boşanma davasında manevi tazminat talep edilebileceği gibi boşanmaya karar verilmesinden itibaren 1 yıl içerisinde ayrıca bir manevi tazminat davası açılması da mümkündür. Boşanma davasında manevi tazminatın hangi yolla isteneceği, talep edilen miktarın ne olacağı gibi hususlarda net bir bilgi almak için bir boşanma avukatından danışmanlık hizmeti alınması yararlı olacaktır.
Boşanma Davasında Manevi Tazminat Şartları Nelerdir?
Boşanma davasında manevi tazminat şartları, zararın tanımı dışında maddi tazminat şartlarıyla aynıdır. Özet olarak bahsetmek gerekirse boşanma nedeniyle manevi tazminatın şartları şunlardır;
- Taraflar boşanmış olmalıdır.
- Manevi bir zarar mevcut olmalıdır.
- Manevi tazminat talep eden taraf kusursuz ya da daha az kusurlu olmalıdır.
- Manevi tazminat talep edilen taraf daha fazla kusurlu olmalıdır.
- Manevi zarar ile boşanma arasında illiyet bağı bulunmalıdır.
- Manevi tazminat talep edilmiş olmalıdır.
Boşanma davasında manevi tazminat şartlarında, maddi tazminat şartlarından farklı olarak zarar konusu önem taşımaktadır. Maddi tazminattaki gibi parasal karşılığı olan bir zarar yerine insanların duygusal ve psikolojik olarak uğramış olduğu zararlar konu edilir.
Üzüntü, acı, elem ya da psikolojik rahatsızlıklar manevi zararın kapsamını oluşturur. İnsanların duyguları kanıtlanamayacağı için hakim somut olayın özelliklerini göz önünde bulundurarak ortalama bir insanın bu durumda manevi zarara uğrayıp uğramayacağına kanaat getirir.
Boşanma Davasında Manevi Tazminat Miktarı
Boşanma davasında manevi tazminat miktarı birçok farklı kriter göz önünde bulundurularak belirlenir. Eşlerin kusur durumları, yaşanılan manevi zararın büyüklüğü ve somut olayın özellikleri manevi tazminat miktarının belirlenmesinde etkilidir. Hakim, talep edilen manevi tazminat miktarıyla bağlıdır.
Yani talep edilenden daha fazla bir manevi tazminata hükmedemeyeceği gibi manevi tazminat talep edilmemesi halinde de bu yönde bir hüküm kuramaz. Manevi tazminat miktarının doğru oranlarda talep edilmesi olumsuz bir sonuç ortaya çıkması halinde mağduriyet yaşanmasına engel olabilir.
Bu nedenle boşanma davasında manevi tazminat miktarı orantılı ve gerçekçi bir tutar olarak talep edilmelidir. Hangi durumlarda boşanma nedeniyle manevi tazminat alınabileceği ve ne miktarda manevi tazminat alınabileceği konularında bir boşanma avukatından danışmanlık hizmeti alarak bilgi alınması daha sağlıklı olacaktır.
