Nafaka Nedir ve Nafaka Çeşitleri Nelerdir?
Bu içeriğimizde sizlerle nafaka nedir, nafaka davası nasıl açılır, nafaka almanın şartları nelerdir ve daha birçok önem düzeyi yüksek konularda bilgiler verdik.
Nafaka; Türk Medeni Kanunu’nda öngörülen gerekli koşulların oluşması durumunda nafaka vermekle yükümlü olan kişi ya da kişilerce ödenmesi gereken, kişilerin yaşamlarına devam edebilmeleri ve en azından asgari ihtiyaçlarını temin edebilmeleri için miktarı ve koşulları hakim tarafından belirlenen parasal katkıya ‘nafaka’ denir.
Medeni Kanunda dört çeşit nafaka düzenlenmiştir:
Tedbir Nafakası: Boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra eşlerden birinin ya da 18 yaşından küçük çocukların geçinmesini sağlamak üzere hükmedilen nafaka türüdür.
Medeni Kanun madde 169’a göre “Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır.” Bu kanun maddesi gereğince ve yine bu kanun maddesindeki koşulları sağladığı durumda mahkeme tedbir nafakasına hükmeder.
Sadece boşanma değil ayrılık halinde de tedbir nafakasına hükmedilebilir.
Tedbir nafakası boşanma davası devam ederken verilmiş ise bu tedbir nafakası boşanma davası sonuçlanıncaya kadar devam eder ve boşanma davası sonunda iştirak ya da yoksulluk nafakası olarak devam edip etmeyeceğine tekrardan hakim karar verir. Boşanma davası dışındaki tedbir nafaka kararları ise hakimin takdirine bağlı olup, miktarını, süresini ve ne zaman kaldırılacağına yine hakim karar verir.
İştirak Nafakası: Boşanma avukatı himayesinde yürütülen boşanma davası neticesinde çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş aleyhine çocuğun giderlerine katılmasını sağlamak üzere hükmedilen nafakadır.
Medeni Kanun madde 182/2’e göre “Velâyetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.” Bu kanun maddesi gereğince mahkeme iştirak nafakasına hükmeder.
İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da mahkeme kararı ile ergin kılınması ya da vefatı ile son bulur. Ancak çocuk ergin olmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa, eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir.
Medeni Kanun madde 182/3’e göre hâkim, istem hâlinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir. Yani hakim iştirak nafakasının gelecek yıllarda ne miktarda arttırılacağına da karar verebilir.
Yoksulluk Nafakası: Evliliğin boşanma kararı ile bitmesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş lehine, diğer eş aleyhine hükmedilen nafakadır.
Medeni Kanun madde 175’e göre “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.”
Medeni Kanun madde 176’da açıklandığı üzere yoksulluk nafakası; nafaka alan eşin yeniden evlenmesi ve taraflardan birinin ölümü durumunda kendiliğinden; yoksulluğun ortadan kalkması, nafaka alacaklısının evlenme olmadan fiilen evliymiş gibi başka birisi ile birlikte yaşama ve haysiyetsiz hayat sürme durumunda ise mahkeme kararı ile kaldırılabilir.
Nafakadan önceden vazgeçilmesi ya da feragat edilmesi kesin hüküm oluşturmaz. Boşanma davasından ayrı bir dava ile de talep edilebilir.
Yardım Nafakası: Yardım nafakasının ise boşanma davası veya evlilik ile bir ilişkisi yoktur. Bir kimsenin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka çeşididir.
Medeni Kanun madde 364’e göre “Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür. Kardeşlerin nafaka yükümlülükleri, refah içinde bulunmalarına bağlıdır. Eş ile ana ve babanın bakım borçlarına ilişkin hükümler saklıdır.”
Nafaka Davasında Yetkili Mahkeme
Nafaka davasına bakmaya 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahkemesi görevlidir.
Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri davaya Aile Mahkemesi sıfatıyla bakacaktır.
Tedbir nafakası için açılacak davada yetkili mahkeme eşlerden birisinin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesidir. Yoksulluk nafakası için açılacak davada yetkili mahkeme ise nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir.
Boşanmada Nafakanın Şartları Nelerdir?
Boşanma sürecinde ve boşanma davası sonrası nafaka alabilecek olan kişiler; düşük gelire sahip ya da geliri olmayanlar, işsiz kişiler, ev hanımları, asgari ücretle çalışan eşler, geçici işlerde çalışan düzenli bir işi ve geliri olmayan eşlerdir.
Yoksulluk nafakası alacak eşin ekonomik durumu boşanma sebebiyle bozulmalı ya da yoksulluğa düşmeli. Ayrıca boşanma konusunda kusuru karşı taraftan daha ağır olmamalıdır, eşit kusurlu da olabilir.
Boşanmada Nafaka Neye Göre Belirlenir?
Boşanacak ya da boşanmış olan tarafların iş hayatı, aldıkları ücret, sahip oldukları malvarlıkları, çocukların yaşı ve eğitim durumları, ortak konutun kirada olup olmaması, ortak konutu boşanma davası süresince kimin kullanacağı, yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım gibi ihtiyaçları nafaka borçlusunun mali gücü oranında hakim belli miktarda nafakaya hükmeder.
Boşanmada Nafaka Maaşın Ne Kadarıdır?
Nafaka borcu ödenmeyip, icraya konulduğu halde; İcra İflas Kanunu’nun 83.Maddesi gereği nafaka alacağını tahsil etmek için maaşın 1/4 oranından az olmamak üzere haciz yapılabilir.
Şöyle ki;“Maaşlar, tahsisat ve her nevi ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama müstenit olmayan nafakalar, tekaüt maaşları, sigortalar veya tekaüt sandıkları tarafından tahsis edilen iratlar, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczolunabilir. Ancak haczolunacak miktar bunların dörtte birinden az olamaz. Birden fazla haciz var ise sıraya konur. Sırada önde olan haczin kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemez.”
Geriye Dönük Nafaka Davası Açılabilir Mi?
Tedbir nafakası boşanma öncesi veya boşanma davası süresince alınır ve sonrasında alınamaz. Yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası boşanmadan sonra alınabilen nafaka türleridir.
Yoksulluk nafakası için dava, boşanma hükmünün kesinleşmesinden sonra açılabilir Koşulları var ise yoksulluk nafakasına boşanma hükmünün kesinleşme tarihinden itibaren değil ; yoksulluk nafakası dava tarihinden itibaren hükmolunur.
Eğer anlaşmalı bir boşanma var ise, eş yoksulluk nafakası isteminden açıkça vazgeçmediği durumda koşulları sağlamak kaydıyla sonradan yoksulluk nafakası isteyebilir. Ancak, boşanma hükmünün kesinleşmesi üzerinden bir yıl geçmiş ise yoksulluk nafakası talebi zamanaşımına uğrar.
Müşterek çocuk ya da çocuklar lehine hükmedilen iştirak nafakası dava tarihinden itibaren ödenmek üzere hükmolunur. Dava açılma tarihinden sonra iştirak nafakasına hükmedilse dahi dava açılma tarihi başlangıç tarihidir.
Çocuk Babaya Nafaka Davası Açabilir mi?
Medeni Kanun madde 182/2’e göre “Velâyetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.” Bu kanun maddesi gereğince mahkeme iştirak nafakasına hükmeder.
İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da mahkeme kararı ile ergin kılınması ya da vefatı ile son bulur.
Ancak çocuk ergin olmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa, eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir.
Reşit çocuk iştirak nafakası sona ermiş olduğundan eğitim hayatı devam ediyorsa nafaka talep eden bir dava açmalıdır. Bu davayı açacak olan kişi de artık ana veya baba değil, çocuktur.
Çocuğun Babaya Nafaka Davası Açması Hangi Durumlarda Geçerlidir?
İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da mahkeme kararı ile ergin kılınması ya da vefatı ile son bulur. Ancak çocuk ergin olmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa, eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir.
Boşanmadan Nafaka Alınabilir mi?
Boşanma gerçekleşmeden de eşlerden biri nafaka isteyebilir. Eşlerden birinin talebi üzerine hakim ailenin geçimi, müşterek çocukların bakımı, ev masraflarının giderilmesi için parasal katkı payı belirler.
Eşlerden biri evlilik birliğinin devamı için gerekli olan bu maddi yükümlülüğü yerine getirmiyorsa mahkeme eş aleyhine boşanma olmadan iştirak nafakasına hükmedebilir.
Okuyan Erkek Çocuğa Kaç Yaşına Kadar Nafaka Ödenebilir?
İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da mahkeme kararı ile ergin kılınması ya da vefatı ile son bulur. Ancak çocuk ergin olmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa, eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir.
Nafaka Davası Ne Kadar Sürer ve Gerekli Belgeler Nelerdir?
Nafaka davasına bakmaya 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahkemesi görevlidir.
Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri davaya Aile Mahkemesi sıfatıyla bakacaktır. Tedbir nafakası için açılacak davada yetkili mahkeme eşlerden birisinin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesidir.
Yoksulluk nafakası için açılacak davada yetkili mahkeme ise nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir. Nafaka talep eden taraf, bu talebini içeren dilekçe ile birlikte yetkili aile mahkemesine başvuruda bulunabilir. Nafaka davaları ortalama 6-12 ay sürmektedir.
Nafaka Davası Zamanaşımı
Boşanma hükmünün kesinleşmesi üzerinden bir yıl geçmiş ise nafaka talebi zamanaşımına uğrar.
Nafaka Dava Dilekçesi Örneği
… AİLE MAHKEMESİNE
DAVACI : Ad Soyad, TC Kimlik No, Adres
DAVALI :
KONU : Müşterek çocuklar hakkında nafakaya karar verilmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR :
Davalı … ile … Aile Mahkemesinin 2019/… Esas sayılı kararı ile 2019 yılı Aralık ayında boşanmış bulunmaktayız.
Ekte sunmuş olduğum mahkeme kararında görüleceği üzere davalı … ile ortak çocuklarımızın velayeti tarafıma bırakılmıştır. Boşanma sürecinde devam etmekte olduğum işimin güvencesiyle davada nafaka talebinde bulunmadım. Bu sebeple çocuklarım ve benim için nafaka bağlanmadı. Ancak 2020 Mart ayında işimden ayrılmak zorunda kaldım.
Kira, fatura gibi hayati giderler ile çocukların eğitim ve bakım giderleri için boşanmış olduğum davalıdan yardım talebinde bulundum. Kendisi yaptığımız telefon görüşmesinde hiçbir şart alınta yardım etmeyeceğini belirterek görüşmeyi sonlandırmıştır.
Davalı emekli olup aylık … TL maaş almaktadır. Bunun yanında her ay gayrimenkullerinden edindiği kira gelirleri bulunmaktadır.
Tarafımın düşmüş olduğu bu zor durumda davalı ile ortak çocuklarımızın okul, kurs, servis vb. eğitim masrafları için nafaka talep etme gereği doğmuştur.
HUKUKİ DELİLLER : Tanık, yemin, bilirkişi, keşif, tapu kayıtları, sgk kayıtları ve her türlü delil
HUKUKİ SEBEPLER : Türk Medeni Kanunu ve ilgili mevzuat
TALEP VE SONUÇ : Yukarıda açıklamış olduğum sebeplerle davalıdan müşterek çocukların eğitim ve bakım giderleri için aylık … TL değerinde iştirak nafakası alınmasına karar verilmesini talep ederim. ../../..
AD SOYAD
İMZA
