Bu yazımızda boşanma davası süresince ya da sonrasında taraflardan birinin diğerine sağladığı maddi kaynak yani nafaka ve nafakanın indirilmesi davası diğer bir ifade ile nafaka azaltım davası hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Nafaka Nedir?
Nafaka, boşanma hukuku anlamıyla boşanma davası esnasında ya da sonrasında taraflardan birinin diğerine ya da müşterek çocuklara verdiği maddi yardımdır. Nafaka ile boşanma nedeniyle tarafların maddi durumlarında meydana gelecek olumsuz değişimlerin azaltılması hedeflenmiştir. Nafaka kurumu sayesinde özellikle kadınların boşanma haklarını kullanabilmesi ve boşanmada kusuru bulunmayan kişinin evlilik birliğinin sonlanması nedeniyle hayat şartlarının kötü etkilenmemesi sağlanmaktadır.
Nafaka konusu son yıllarda sürekli olarak tartışmalara konu olsa da nafakanın iptali ya nafakanın süreli olması gibi bir düzenleme henüz mevcut değildir. Özellikle ülkemizde evli kadınların çalışma hayatına katılım oranının düşüklüğü de göz önüne alındığında nafakanın hukuki hakların kullanımı açısından oldukça önemli bir yeri olduğu görülmektedir.
Nafakanın İndirilmesi Nedir?
Nafaka dendiğinde halk arasında ilk olarak yoksulluk nafakası akla gelmektedir. Yoksulluk nafakası kural olarak nafakanın kaldırılması sebeplerinden birisi ortaya çıkmadıkça süresiz olarak verilmektedir. Bu nedenle boşanma sonrasında da boşanan eşler arasında nafakaya ilişkin sık sık uyuşmazlık yaşanabilmektedir. Nafakanın tahsili, nafakanın kaldırılması, nafakanın artırılması gibi nafakanın indirilmesi de evlilik birliğini sonlandıran kişiler tarafından boşanma sonrasında sık sık talep edilen bir konudur. Nafakanın indirilmesi; nafakanın düşürülmesi ya da nafakanın uyarlanması olarak da bilinmektedir.
Nafakanın indirilmesi belirli şartlar altında mümkündür. Nafaka miktarının belirlenmesinde ana etken olan tarafların maddi durumları nafakanın indirilmesinde de baz alınan kriterdir. Boşanma sonrasında nafaka alan tarafın maddi durumunun iyileşmesi ya da nafaka veren tarafın maddi durumunun kötüleşmesi sonucunda nafakanın indirilmesi gündeme gelebilir.
Nafakanın düşürülmesi için nafaka veren tarafın nafaka indirim davası ya da diğer ismiyle nafaka uyarlama davası açması gerekmektedir. Mahkemede tarafların maddi durumlarındaki değişikliğin kanıtlanması halinde hakim nafakanın indirilmesine karar verebilmektedir. Belirtmek gerekir ki meydana gelen maddi değişikliklerin oranı da hakimin karar vermesinde etkili olmaktadır.
Tedbir Nafakasının İndirilmesi
Tedbir nafakası, boşanma davası sonuçlanana kadar boşanma davası nedeniyle yoksullaşan eşe diğer eş tarafından verilen maddi yardımdır. Boşanma davası sürerken yoksullaşan eşin ve müşterek çocukların mağdur olmasının engellenmesi için kanun koyucu tedbir nafakası kurumunu oluşturmuştur. Tedbir nafakası boşanma davası sonuçlandığında talep edilmeksizin ve hakim tarafından karar verilmeksizin kendiliğinden kalkar.
Ancak bazı boşanma davalarının uzun sürdüğü de düşünüldüğünde davanın bitmesi beklenmeden tedbir nafakasının uyarlanması, diğer bir deyişle indirilmesi talep edilebilir. Ara karar niteliğinde olan tedbir nafakasına itiraz edilmesi mümkündür. Tarafların ekonomik durumlarında meydana gelen değişiklikler ve dava süresince kusura ilişkin ortaya çıkan bilgi ve belgeler sonucunda tedbir nafakasının düşürülmesine karar verilebilir.
İştirak Nafakasının İndirilmesi
İştirak nafakası, boşanan eşlerin ortak çocuklarının boşanmadan ekonomik olarak etkilenmemesi için verilen maddi yardımdır. Müşterek çocuğun reşit olması, 18 yaşından büyük çocuğun eğitim hayatının bitmesi, çocuğun 18 yaşından önce evlenmesi ya da çocuğu 18 yaşından önce mahkeme tarafından erginliğine karar verilmesi durumlarında iştirak nafakası kendiliğinden kalkmaktadır.
Ancak iştirak nafakasında bu haller ortaya çıkana kadar değişiklik yapılması da mümkündür. İştirak nafakası veren tarafın nafaka veremeyecek duruma gelmesi ya da diğer tarafın çocukların ihtiyaçları için daha fazla katkıda bulunabilecek duruma gelmesi halinde iştirak nafakasının indirilmesi davası açılarak nafaka miktarı düşürülebilir. İştirak nafakası, ailenin çocuklara karşı yükümlülüğü ve çocuğun üstün yararı göz önünde bulundurularak belirlendiğinden söz konusu değişiklikler esaslı olmadıkça ve çocuğun aleyhine sonuç doğuracak nitelikteyse nafaka uyarlama davasının olumlu sonuçlanma ihtimali düşecektir. Bu nedenle nafakanın indirilmesi davası açmadan önce mutlaka bir alanında uzman boşanma avukatına danışarak bilgi almak faydalı olacaktır.
Yoksulluk Nafakasının İndirilmesi
Yoksulluk nafakası, yukarıda da açıklamış olduğumuz üzere boşanma sonrasında evliliğin sürdüğü zamana kıyasla yoksullaşacak, maddi gücü azalacak olan tarafa verilen nafaka türüdür. Nafakanın boşanma davasından sonra artırılarak veya indirilerek değiştirilmesi ya da tamamen kaldırılması mümkündür. Nafakanın indirilmesi için nafaka uyarlama davası ya da diğer ismiyle nafakanın indirilmesi davası açılması gerekir. Ancak nafakanın indirilmesi davasını kazanmak için belli durumların ortaya çıkması gerekmektedir.
Nafaka alan tarafın işsizse işe girmesi, kazancının belirgin oranda artması, ev ya da araba alması, tarafına miras kalması ya da başka bir şekilde maddi durumunun iyileşmesi nafakanın indirilmesinde etkili olabilecek hallerdir. Nafaka veren tarafın ise işsiz kalması, nafaka ödeyemeyecek derecede yoksulluğa düşmesi, iflas etmesi, aciz duruma düşmesi, mal varlığını kaybetmesi de nafakanın düşürülmesi davasında hakimin dikkate alacağı hususlardır.
Yoksulluk nafakasının indirilmesi davası açmadan önce alanında uzman bir boşanma avukatına danışarak nafakanın indirilmesinin somut şartlar altında mümkün olup olmadığı konusunda danışmanlık hizmeti alınması tavsiye edilir. Yine kendisine karşı nafaka uyarlama davası açılan kişilerin de nafakanın indirilmesi için haklı bir sebep bulunmadığını doğru ve eksiksiz olarak kanıtlayabilmesi için boşanma hukuku alanında çalışan bir avukatla davayı yürütmesi faydalı olacaktır.
Nafakanın İndirilmesi Davasında İspat
Nafakanın indirilmesi davasında ya da diğer ismiyle nafaka uyarlama davasında sonuca en çok etki edecek olan şey iddiaların inandırıcı bir şekilde ispat edilmesidir. Tarafların ekonomik durumlarında meydana gelen değişiklik her türlü delil ile ispat edilebilir.
Ancak yasadışı yollarla elde edilen delillerin mahkeme nezdinde bir geçerliliği bulunmayacaktır. Nafaka davalarında taraflar gerekli hukuki bilgiye sahip olmamalarından kaynaklı olarak sık sık yasal olmayan delillerle dava açmakta ve bu nedenle talepleri olumsuz sonuçlanmaktadır.
Karşı tarafın rızası olmadan alınan ses kaydı, fotoğraf ya da yazışma gibi deliller yasadışıdır. Nafaka uyarlama davasında mahkemeden tarafların tapu kayıtları, araç kayıtları, maaş bilgileri ve diğer gelirlerinin tespit edilmesi istenerek maddi durum hakkındaki gerçek kanıtlanabilmektedir. Nafakanın indirilmesi davasında hem davacı hem de davalı taraf için ispat konusu teknik bilgi gerektiren ve oldukça kritik bir rol oynadığından tarafların bir boşanma avukatı ile çalışması önerilir.
Nafakanın İndirilmesi Davasında Zamanaşımı
Nafakanın indirilmesi davası için bir zamanaşımı süresi söz konusu değildir. Nafaka veren ya da nafaka alan kişinin ekonomik durumlarında meydana gelen değişiklikler neticesinde her zaman nafakanın indirilmesi istenebilir. Ancak belirtmek gerekir ki reddedilen bir nafaka uyarlama davası sonrasında durumda herhangi bir değişiklik olmadan yeniden dava açılması mahkemece hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilebilmekte ve dava reddedilebilmektedir. Bu nedenle nafakanın indirilmesi davasının doğru zamanda ve şartlar oluştuğunda açılması önemlidir.
Nafakanın İndirilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Nafakanın indirilmesi davasının süresi her olayda farklılık göstermektedir. Ekonomik durumdaki değişikliğin tespitinin zor olması, mahkemelerdeki yoğunluk, ilk derece mahkemesince verilen karara itiraz edilmesi, tarafların usule ilişkin yaptıkları hatalar gibi sebeplerle yargılama süreci uzayabilmektedir. Nafakanın indirilmesi davasında sürecin kısaltılması için bir avukatla çalışmak olumlu etki yaratmaktadır.
