Telif Hakkı Nedir?
Telif hakları özellikle Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında koruma altına alınmıştır. Bilişim Suçları, Markayı Koruma ile ilgili kanun, Türk Ticari Kanunu vb. başka başlıklar altında da düzenlemeleri bulunmaktadır. Telif haklarının ortaya çıkması için öncelikle ortada bir eser bulunması gerekir. Her ürün eser olarak değerlendirilmez. Peki, telif hakkı nedir?
Telif Hakları Nelerdir?
Telif hakkı hukuki bir terim olarak bir eser üzerinde tasarruf hakkına sahip olmayı belirtmektedir. Eserin sahibi veya eserle bağlantılı kişiler bu hakka sahip olabilirler. Bir eserin birden fazla sahibinin olması mümkündür.
Telif hakkı ortaya çıkması için belirttiğimiz gibi öncelikle ürünün eser olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Telif hakları tescil gerektirmeyen haklar arasında yer almaktadır.
Bir ürünün kanunlarca eser kabul edilmesi için:
- Fikri bir çaba sonucu oluşturulması gerekir
- Şekillenmiş olması şartı bulunur
- Eser sahibinin hususiyetini almıştır
- Kanunlar tarafından kabul edilen eser türlerinden olmalıdır
Eser çeşitleri arasında ise musiki eserler, ilim ve edebiyat eserleri, sinema eserleri, güzel sanat eserleri, işleme ve derlemeler vb. yer almaktadır.
Telif Hakkı İhlali Nasıl Oluşur?
Telif hakkı nedir? ile ilgili olarak açıklama yaptıktan sonra nasıl ihlal edildiklerine dahil bilgiler aşağıda maddelenmiştir:
- Eserlerin izinsiz olarak kopyalanması, dağıtılması, kullanılması vb.
- Eserlerin umuma arz edilmesi
- Eserlerin umuma arz edilmesini sağlama
- Eserin ticari amaçlarla kullanılması, satılması, kiralanması
- Eserin sahibinin dışında birinin esere ad koyması
- İzinsiz olarak eserde değişiklikler yapmak
- Bilgisayar yazılımlarının, programlarının vb. izinsiz kullanımı, çoğaltılması, satılması vb.
- Diğer
Temel itibariyle telif hakkı ihlalleri bu unsurları içermektedir. Telif hakkına sahip olanlar zarara uğradıklarında veya uğrama tehlikesi bulunduğunda savcılığa şikayet edebilirler.
Telif Hakkı İhlallerinde Ne Yapılır?
Telif haklarının ihlalini ortaya çıkan durumlar söz konusuysa hukuk veya ceza davaları ile suçlular cezalandırılabilmektedir. Bu alanda yetkili mahkeme çoğunlukla Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemeleri’dir.
Telif hakları kanunlarda çok geniş kapsamlı olarak düzenlenmiştir. Bu sebeple alanında uzmanlaşmış ve deneyimli bir avukatla süreci yürütmek gerekmektedir. Daha kısa sürede daha etkili ve istenen sonuçlar alınabilmektedir.
Telif hakkı kaybına uğrayan kişiler ve kurumlar, eğer manevi ve maddi haklara tecavüz söz konusuysa hukuki dava açarlar. Rayiç bedeli veya sözleşme bedelinin en çok 3 katı talep edilebilmektedir.
Herhangi bir hakkın men edilmesinin önlenmesi veya tazminat davaları için de hukuk davası açılabilmektedir. Ceza davalarında ise kanunca korunma altına alınan sanat ve fikir eserleriyle ilgili olarak mali, manevi ve ilgili hakların ihlal edilmesi gerekir. Eserin sahibinin izni olmadan eseri işletme, çoğaltma, dağıtma vb. suçlar ceza davası dahiline girmektedir.
Telif Hakkı İhlal Cezası Nedir?
Telif hakları tasarruf yetkisi bulunmayan kişilerce, izinsiz biçimde ihlal edildiklerinde hapis cezası veya adli para cezası verilmektedir. Bazı telif hakları için verilen cezalar suçun türüne göre farklılık gösterebilir. Telif hakları ihlal edildiğinde verilebilecek cezalar şunlardır:
- Adli para cezası veya hapis cezaları verilmektedir
- Eser sahibinin izni olmadan bir eserin umumi olarak yayımlanması, umumi olarak yayılmasına aracı olunması, ticari nedenlerle kullanılması vb. 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ile cezalandırılmaktadır
- Başkasının eserine ad koyulması ile telif hakları ihlal edilirse 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası verilmektedir. Bu suçta eser dağıtılır ve yayımlanırsa üst sınırı 5 sene olmak üzere hapis cezası verilir
- Yetersiz, yanlış kaynak göstermek de suçtur ve 6 aya kadar hapis cezası vardır
- Tanınan bir kişinin eserini izinsiz dağıtmak, çoğaltmak ya da yayımlamak suçu için 3 ay ile 1 yıl arası hapis veya adli para cezası verilmektedir
- Bilgisayar programlarında telif hakkı ihlallerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilmektedir
Telif hakkı nedir? ile ilgili olarak temel bilgiler sunulmuştur; telif hakları kanunlarca oldukça kapsamlı biçimde düzenlenmiştir. Bu nedenle Okyanus Hukuk bürosundaki tecrübeli avukatlarımızla iletişime geçebilir ve bizden hizmet alabilirsiniz.
