Şantaj suçu ve cezası, Türk Ceza Kanunumuzda ‘’Hürriyete Karşı Suçlar’’ kapsamında düzenlenmiş olup, tehdit suçunun özel bir halidir. Şantaj suçu, kişinin iradesini yönlendirmeye çalışmak gibi bir zorlama ile işlendiğinden hürriyetini de hedef almış olur çünkü hürriyet kavramı irade özgürlüğünü de kapsar.
TCK m.107’ye göre; bir kimseyi hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle, kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi şantaj suçunu işlemiş olur.
Yani, tehditten farklı olarak şantaj, mağdurun hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlamakta ya da fail mağdurun şeref, haysiyet gibi değerlerine zarar vereceğine dair hususları açıklayacağına dair tehdit etmesidir. Tehditte ise kişinin kendisinin veya bir yakınının bedensel, malvarlığı ve cinsel bütünlüğünü zarara uğratacağına dair olumsuz söylem ve eylemler söz konusudur.
Şantaj, para veya herhangi bir çıkar sağlama amacıyla bir kimsenin, kendisiyle ilgili lekeleyici, gözden düşürücü bir haberi yayma veya açığa çıkarma tehdidiyle korkutulması olarak tanımlanabildiği gibi, bir kişiye zarar verebilecek bir durumun açıklanması tehdidiyle para sızdırılmaya çalışılması anlamına da gelmektedir.
Şantaj Suçunda Şikayet ve Zamanaşımı
Şantaj suçu, tehdit suçunun özel bir hali olduğundan, şikayet için özel bir süre sınırlaması getirilmemiştir. Savcılık, suçu herhangi bir şekilde öğrendiği taktirde kendiliğinden soruşturma başlatmalıdır. Yani suçun mağduru, belli bir süre içinde gidip şikayette bulunmak zorunda değildir ancak şantaj suçunun zamanaşımı olan 8 sene ( dava zamanaşımı) içerisinde mutlaka savcılığa başvurularak şikayet yoluna başvurulmalıdır. Aksi taktirde dava zamanaşımı dolacağından suç ile ilgili soruşturma da yapılamayacaktır.
Şunu da belirtmekte fayda var ki, sağlıklı soruşturma yapılabilmesi için mümkün olabildiğince erken vakitte şikayette bulunulmalıdır.
Şantaj Suçunda Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Şantaj suçu, uzlaşma kapsamına alınan suçlardan olmadığı için, uzlaşma yoluna gidilemez.
Görevli mahkeme ise Asliye Ticaret Mahkemesi olarak belirlenmiştir.
Şantaj Suçunun Şartları
Mağdur;
- Kanuna aykırı bir şey yapmaya zorlanıyorsa
- Yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya zorlanıyorsa
- Haksız çıkar sağlamaya yönelik zorlanıyorsa
- Şeref ve saygınlığına zarar verecek hususların açıklanacağı veya isnat edileceğine dair tehdite uğruyorsa; bu saydığımız fiillerden herhangi bir tanesinin gerçekleşmesi halinde, şantaj suçu işlenmiş olacaktır.
Şantaj Suçunun Cezası ( TCK m.107)
Bu suçu işleyene, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası verilir.
Tehdit Suçu ile Şantaj Suçu Arasındaki Farklar
Şantaj suçunda, mağdurun hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlamakta ya da fail mağdurun şeref, haysiyet gibi değerlerine zarar vereceğine dair hususları açıklayacağına dair tehdit etmektedir.
Failin açıklayacağından bahisle tehdit ettiği olay veya husus geçmişte gerçekleşmiş ve sona ermiş olmalıdır ve bu husus herkesin bilmediği bir husus olmalıdır ki zaten suçun özelliği burada yatmaktadır; suçlu geçmişte yaşanan bu hususu herkese açıklayacağını söyleyerek şantaj yapmaktadır. Örneğin: ‘’Eğer sınavda bana torpil yapmazsan, bu zamana kadar devletten kaçırdığın paraların hepsini ifşa ederim’’ söylemi.
Tehditte ise, kişinin kendisinin veya bir yakınının bedensel, malvarlığı ve cinsel bütünlüğünü zarara uğratacağına dair olumsuz söylem ve eylemler söz konusudur.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Şantaj suçu, cezası adli para cezasına çevrilebilecek suçlardandır.
Şantaj suçunda, mahkemece hükmedilen cezadan şarta bağlı olarak vazgeçilebilir veya da ceza ertelenebilir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanık hakkında hükmolunan ceza belirli bir denetim süresi içinde sonuç doğurmaz ve belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde kalkması ile davanın düşmesine yol açan bir kurumdur. Şantaj nedeniyle işlenen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması mümkündür.
