Evlilik izni, evlilik sırasında kullanılmak üzere çalışanlara sağlanan bir izindir. Toplum içinde düğün izni olarak da bilinen evlilik izni, memurlar ve işçilere tanınan önemli haklardandır. Evlilik izni kapsamında geçirilen süre zarfında çalışan, çalıştığı günlerde ücret almaya devam ettiği gibi ücret alır. Bu yönüyle ücretli izindir.

Memurlar ve özel sektör çalışanları için evlilik iznine dair hükümler farklı kanunlarda düzenleme altına alınmıştır. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ile memurlar; 4857 Sayılı İş Kanunu Ek Madde 2 ile özel sektör çalışanlarına ait mazeret izni/evlilik izni düzenlenmiştir.

Evlilik izni; gerek 657 Sayılı Kanun’un 104.maddesinde, gerekse 4857 Sayılı Kanun Ek Madde 2’de mazeret izni olarak hüküm altına alınmıştır. Evlilik nedeniyle izin almak isteyen çalışan, nikah günü almak kaydıyla, devlet memuru ise kurum amirinden; özel sektör çalışanı ise işvereninden izin alır. Alınan izin kapsamında geçirilen günler, evlilik izninin ücretli izin olması hasebiyle sanki çalışıyormuş gibi değerlendirilerek ücret kesintisi yapılmaz.

Bu noktada bilinmesi gereken en mühim husus; işverence yapılan bu kesintinin hukuki ve yasal dayanağı olmamasıdır. Bu tür bir haksızlığa muhatap olan işçi, İş Hukuku konusunda uzman bir avukattan hukuk yardımı alarak mevcut haksızlığın hukuk eliyle giderilmesini sağlamalıdır.

Evlilik İzni Süresi

Evlilik izni süresi, işçi ile işverenin uzlaşma sağlaması halinde yasada öngörülen süreden daha fazla olabilir. Zira yasada düzenlenen süre asgari süredir. İşçi ve işverenin anlaşarak daha fazla süre belirlemesi mümkündür. İşçi, yalnızca ilk evliliği için evlilik izni kullanabilir anlamına gelebilecek herhangi bir İş Kanunu hükmü mevcut olmadığı için çalışan, her bir resmi evliliği için ayrı ayrı düğün izni kullanabilir. Şayet işveren tarafından bu hususa bir sınırlama getiriliyor ise, işverenin gerçekleştirdiği bu tasarruf hukuki ve yasal değildir.

Evlilik İzni Kaç Gündür?

Evlilik izni kaç gün sorusu, izin kullanacak çalışanın devlet memuru yahut özel sektör çalışanı olmasına göre farklı yanıt bulmaktadır. İzin, devlet memuru tarafından kullanılacaksa, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu m.104/b hükmü gereği yedi gün izin verilir. İşbu hüküm;

Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.

İzin, işçi tarafından kullanılacak ise, 4857 Sayılı İş Kanunu Ek Madde 2 düzenlemesi gereği beş günlük izin verilir. İşçilere tanınan mazeret izni yalnızca işçiye özgüdür. Dolayısıyla; işçinin kardeşi, çocuğu veya bir başkasının evlenmesi halinde beş günlük mazeret izni kullanılması mümkün değildir. Fakat devlet memurlarına daha geniş çerçevede izin hakkı tanınmış olup; izin, memurun yanı sıra çocuğunun evlenmesi halinde de kullanılabilir.

Evlilik İzni Dilekçesi

Evlilik izni dilekçesi işverene yazılı olarak sunulmalı ve dilekçenin verildiğine dair tebliğ evrakı alınmalıdır. Evlilik izni dilekçesi, düğüne dair izin talebini açık ve net biçimde içermeli, nikah günü alındıktan sonra hazırlanarak işverene yazılı ibraz edilmelidir. Usulüne uygun hazırlanan ve işverene verilen yazılı izin dilekçesi sonrasında işveren tarafından iznin kullanılmasına engel olunduğu takdirde işçiye karşı hak ihlali söz konusu olur. İşçinin İş Kanunu gereği sahip olduğu hakkın işveren tarafından ihlal edilmesi, İş Kanunu m.24/2 hükmü gereği haklı gerekçeyle fesih ve dolayısıyla kıdem tazminatı hakkına zemin hazırlar.

Evlilik izni kullanılırken dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise; kanun lafzında kullanılan “gün” kavramıdır. Buradan anlaşılacağı üzere “iş günü” değil, doğrudan gün sayısı esas alınacaktır. Evlilik izni kullanılacak tarihin herhangi bir resmî tatile ya da hafta sonuna denk gelmesi, izin kullanan kişiye ilave izin süresi sağlamayacaktır. Bu nedenle hafta sonu, bayram tatili, yılbaşı tatili gibi günler de izin kapsamında değerlendirilecektir.

Memurların Evlilik İzni

Memurların evlilik izni, 657 Sayılı Kanun ile tanzim edilmiştir. Buna göre, düğün izni kullanmak isteyen memurun, ücretli izin kapsamında kaç gün izinli olacağı işbu kanuna göre yedi gündür. Memur, bizzat kendi evliliği için yedi gün mazeret izni kullanabileceği gibi, çocuğunun evliliği adına da yedi günlük evlilik izni kullanabilir. İzin kullanmak isteyen memur, usulüne göre hazırlanmış yazılı bir dilekçe ile başvurmak suretiyle izin kullanabilir.

Evlilik İzni Ne Zaman Kullanılır?

Evlilik izni kullanmak isteyen çalışan, nikah öncesinde bu izni kullanamaz. Bu bakımdan, düğün izninin ne zaman başlayacağı sorusu, nikah tarihi olarak yanıtlanır. Yasa gereği çalışanlara tanınan bu hakkın kullanılmasına mâni olunması hukuka aykırıdır. Usulüne uygun izin talebinde bulunan çalışanın bu izni kullanmasına engel olunması halinde işçi, işvereni ile arasındaki iş akdini haklı gerekçe ile sonlandırabilir. İş akdinin feshedilmesinin ardından işçilik alacağı davası açan işçi, kullanılmasına engel olunan hakları adına hukuki talepte bulunabilir.

Evlilik izni talebinde bulunan işçinin, işverenin menfi yanıtına karşı hukuk yoluna başvurması halinde ispat kolaylığı açısından yazılı başvuru yapması yararlı olacaktır. İzin için yazılı dilekçe veren çalışan, izin talebinde bulunduğunu bu sayede kolaylıkla ispat edebilecektir. Hazırlanacak yazılı dilekçenin hukuki açıdan noksan olmaması adına hukuk yardımı almak yerinde olacaktır.

Evlilik İzni ile İlgili Önemli Hususlar

Evlilik izni, günlük konuşma dilinde düğün izni olarak karşılık bulur. Bu izin, kanun koyucu tarafından çalışanlara sağlanmış önemli bir izindir. Ücretli izin olan düğün izninde, izin kapsamında geçirilen süreler için ücret kesintisi yapılması söz konusu değildir. İşveren, evlilik iznini kullanan işçisinden ücret kestiği takdirde hukuka aykırı davranmış olur. Bu durumda işçi, iş akdini haklı sebeple feshetme hakkına sahip olur. İzin dilekçesi hazırlanırken izne konu evlilik ve talep açıkça belirtilmeli ve hukuki açıdan yeterli bir dilekçe düzenlenmelidir. Bu hususta alınacak hukuki danışmanlık sayesinde muntazam bir izin dilekçesi düzenlenecektir. Yazılı dilekçe sayesinde, ispat kolaylığı nedeniyle yaşanan hak kaybının giderilmesi son derece pratik olacaktır.