Kişinin hatırasına hakaret suçu ve cezası ölen bir kimsenin aşağılanması, hakarete uğraması, şerefine yönelik eylemlerin gerçekleşmesi gibi durumları içermektedir. Türk Ceza Kanunu’nun 130.maddesinde “Şerefe Karşı Suçlar” düzenlemesi kapsamında yer alan bir kanundur.

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası Nedir?

Kişinin hatırasına hakaret suçu ve cezası nedir? hakkında kanunlar suça en az 3 kişi tarafından tanık olunması gerektiğini belirtmektedir. Cesedin, kemiklerin alınması; bunlar üzerinde aşağılayıcı eylemlerde bulunmak da bu suçun kapsamına girmektedir.

Ölen kişinin hatırasına en az 3 kişinin duyacağı şekilde hakaret edilmesi kişinin hatırasına hakaret suçu ve cezası ile ilgili kanun hükmüne tabidir. Bu suç şikayete bağlı olarak düzenlenmiştir. Ceza hükmünün uygulanması için suç unsuruna yönelik olarak yetkili mercilere şikayette bulunulması şarttır.

Şikayetin kanunlarca belirlenen bir süre içerisinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Suçun işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren şikayet etme hakkının süresi de başlamaktadır. Fail veya fiili öğrendikten sonra ilgili kişiler 6 ay içinde şikayetlerini gerçekleştirmelidirler.

Şikayet hakkı yasalara göre; ölen kişinin eşine, kardeşlerine, ikinci dereceye kadar üst ve alt soyuna tanınmaktadır. Şikayetten vazgeçilirse dava düşer.

Ölen kişinin hatırasına hakaret suçu ve cezası için uzlaşma durumu da kanunda yer almaktadır. Uzlaştırmacı aracılığıyla mağdur ve suçlu arasında iletişim kurularak, anlaşma sağlanabilir.

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunun Unsurları

Kişinin hatırasına hakaret suçu unsurları Türk Ceza Kanunu’nun 130.maddesinde gösterilmektedir. Unsurlardan kısaca bahsedelim:

• Haysiyetsiz, şerefsiz vb. ölen kişinin hatırasına sövme şeklindeki hakaret içeren sözler söylenmesi
• Ölen kişinin saygınlığını azaltmaya, şerefini zedelemeye yönelik olarak somut bir durumu ya da olguyu içeren sözler sarf etmek; hırsız, rüşvet aldı vb.
• Ölen kişinin hatırasına herhangi bir eylemle hakaret etmek; mezarına karalayıcı yazılar yazmak, mezara işemek vb.

Bu unsurlar kişinin hatırasına hakaret ve ceza suçu kanununun 1.fıkrasında tanımlanmıştır. Kişinin kendisi dışında 3 kişinin daha eylemleri görmüş ya da hakaretleri duymuş olması gerekmektedir.

Türk Ceza Kanunu’nun 130.maddesinin 2.fıkrasında ise iki unsur ortaya çıkmaktadır:

• Ölüyü mezardan çıkarma gibi ölünün ceset ve kemiklerinin bulunduğu yerden alınması gibi eylemler ( Kısmen veya tamamen)
• Kemiklere veya cesede aşağılayıcı biçimde davranmak; cinsel ilişkiye girmek, tükürmek vb.

TCK’nın 130.maddesinin 2.fıkrası görüldüğü gibi direkt olarak cesede ve kemiklere yönelik olarak gerçekleşen eylemleri kapsamaktadır. Mezar ya da mezar taşına yönelik eylemler bu suçun içeriğinde bulunmaz. 130.maddenin 1.fıkrası gereğince bu suça yönelik yargılama yapılabilir ya da ibadethanelere veya mezarlıklara zarar verme suçu devreye girer.

Aleniyet Durumunda Ceza: Suçun aleni bir şekilde işlenmiş olması ise cezayı 1/6 oranında arttıracaktır. TV programında ölüye hakaret bu suça örnek gösterilebilir. Aleniyet maddesinde olay yerindeki tanıklar değil daha genel bir kapsam söz konusudur. Belirlenemeyen sayıda kişi suçu görmüş veya duymuş olmalıdır.

Kişinin Hatırasına Hakaret ve Ceza Suçu Kapsamı

Kişinin hatırasına hakaret ve ceza suçu ceza için kanunlar suçu ve cezayı iki ayrı biçimde değerlendirmişlerdir:

*TCK 130.madde/1 ‘ya göre işlenen hakaret suçuna en az 3 kişi tanık olmalıydı. Bu suç için suçluya verilen ceza 3 aydan 12yıla kadar hapis cezası ya da adli para cezasıdır. Hakaret alenen gerçekleştiğinde ise ceza 1/6 artacaktır

*TCK 130.madde/2’ye göre ise suç ölünün direk olarak kemiklerine ya da cesedine karşı işlenmektedir. Kişinin hatırasına hakaret ve ceza suçu yasalarına göre bu eylem 3 aydan 2 yıla kadar hapis ile cezalandırılmaktadır.

Kişinin kemiklerine ve cesedine karşı yapılan hakaretlerde adli para cezası verilmemektedir.