İdari Para Cezası Nedir?
İdarî para cezası idare tarafından ve adlî bir organın aracılığı olmadan verilen para cezası olarak tanımlanır. İdari para cezaları malvarlığına yönelik yaptırımların başında gelir.
Para cezası kişinin bir hukuk kuralını ihlal etmesinin sonucu olarak devlete veya başka bir kişiye verdiği bir zararın tazmini olmayan buna rağmen ödemek zorunda olduğu bir miktar para olarak tanımlanabilir.
Kabahatler Kanununda en önemli idari yaptırımlardan biri olarak idari para cezası düzenlenmiş bulunmaktadır. İdari para cezaları doğrudan idare tarafından idarenin hak ve yetkileri çerçevesinde kişilerden bir miktar paranın alınması sonucunu doğuran idari yaptırım türüdür.
İdari Para Cezasının Adli Para Cezasından Farkı Nedir? İdari Para Cezası Ödenmezse Ne Olur?
İdari para cezası, idare veya istisnai bazı hallerde adli mercilerce hükmedilen konusu para olan idari yaptırımlara verilen isimdir. Adli para cezalarının ve idari para cezalarının konusu para olması bakımından benzerlik göstermektedir.
İdari yaptırımlar idari emir ve yasağı bozan idari düzen ihlallerini önlemeyi amaçlamaktayken; cezaların kefaret, genel önleme ve özel önleme gibi farklı amaçları bulunmaktadır.
İki yaptırım türü arasında yaptırım kararı vermeye yetkili merci arasında da farklar mevcuttur. İdari yaptırıma karar veren merci ilgili kanunda yetkili kılınan idari kurul, makam ya da kamu görevlileriyken, adli para cezasında cezai yaptırımlara mahkeme kararıyla hükmedilmektedir.
Adli para cezası ödenmediği takdirde ceza hapse çevrilmekteyken, idari para cezası sadece Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun’daki hükümlere göre tahsil edilir.
İdari Para Cezasına İtiraz Süresi
İdarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir.
İdari Para Cezasına Nereye İtiraz Edilir?
5326 Sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27. Maddesinin birinci fıkrasına göre; “İdarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir. “Kanun metninden de anlaşılacağı üzere idari para cezasına itiraz sulh ceza mahkemelerine yapılmaktadır. İdari para cezası süresi içinde ödenmez ve kesinleşirse borçlu kişi hakkında icra işlemleri yapılabilir.
Yoklama Kaçağı, Bakaya Kalma Nedeniyle Verilen İdari Para Cezasına İtiraz Süresi Nedir? Nereye İtiraz Edilir?
Yoklama kaçağı, bakaya, saklı eylemlerini ilk kez işleyen faillerin bu eylemleri kabahat şeklinde düzenlenmiş olup bu düzenleme 1111 sayılı Kanunu’nun 89. Maddesinde ve Askeralma Kanunu’nun 24. Maddesinde yer almaktadır. Yoklama kaçağı, saklı ve bakayalara verilecek cezalar MADDE 24 – (1) Barışta, kabul edilebilir bir özrü olmaksızın; a) Yoklama kaçakları ve saklılar için, yoklama kaçağı kaldıkları tarihten, b) Bakayalar için, bakaya kaldıkları tarihten, c) Geç iltihak bakayaları için, kendilerine tanınan yol süresinin bitiminden, ç) Yedeklerden çağrılanlar için, birlikte işleme tabi olanların en son gönderilme tarihinden, itibaren kaçak kaldıkları gün süresi kadar idari para cezası ile cezalandırılır. Bunlardan kendiliğinden gelenler her gün karşılığı 5 Türk lirası, yakalananlar ise her gün karşılığı 10 Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılır.
Bu fıkra kapsamında belirlenen idari para cezalarının yeniden değerlendirmesinde 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin yedinci fıkrası, bir Türk lirasının küsuru dikkate alınarak uygulanır. İdari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.
(2) Yapılan muayenelerinde askerliğe elverişli olmadıkları anlaşılanlar, askerlikten muafiyet hakkı olanlar ile bu Kanunda belirtilen nedenlerle erteleme hakkı olduğu hâlde süresi içerisinde işlem yaptırmayanlara erteleme sürelerine denk gelen günler için idari para cezası uygulanmaz.
(3) İdari para cezası vermeye yetkili makam; askerlik şubesine bizzat müracaat eden yükümlüler için müracaat ettiği, kolluk kuvvetleri tarafından getirilen yükümlüler için ise getirildiği askerlik şubesi başkanı; bunun dışındaki durumlar için ise nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi başkanıdır.
Yükümlünün bizzat müracaat ettiği veya getirildiği askerlik şubesi başkanınca uygulanan idari para cezası derhâl yükümlünün nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi başkanlığına bildirilir.
(4) Barışta, birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezası kesinleştikten sonra birinci fıkrada sayılan eylemlerden herhangi birini işleyenler ile bu eylemleri seferberlik ve savaş hâlinde işleyenler hakkında askerlik şubelerince suç dosyaları hazırlanarak yükümlünün nüfusa kayıtlı olduğu yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Yoklama kaçağı olduğuna ilişkin cezanın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde kararı veren idarenin bulunduğu yerdeki yetkili sulh ceza hakimliğine itiraz edilebilir.
Sosyal Güvenlik Kurumu (Sgk) İdari Para Cezalarına İtiraz Süresi Nedir? Nereye İtiraz Edilir?
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102. maddesinde SGK idari para cezalarına karşı itirazın nereye ve hangi sürede yapılacağı düzenlenmiştir.
İlgili düzenlemeye göre; “İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde kuruma itiraz edilebilir.
İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir. İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir.
Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez.” Kanun metninden de anlaşılacağı üzere bu para cezalarına karşı dava yoluna gidilmeden önce kuruma itirazda bulunulması gerekmektedir. İtirazın reddedilmesi halinde 30 gün içerisinde idare mahkemesinde cezanın iptali için dava açılması gerekmektedir.
Trafik Para Cezası İle Birlikte Verilen Aracın Trafikten Men Edilmesi Kararına Karşı Nereye İtiraz Edilir? İtiraz Süresi Nedir?
Trafik para cezasına karşı itirazlar ise Sulh Ceza Hakimliğine yapılmaktadır. Trafik cezası ile birlikte aracın trafikten men edilmesi kararı verilmiş ise ilgili karara karşı idare mahkemelerinde iptal davası açılması gerekmektedir. Aracın trafikten men edilmesi kararına karşı açılan iptal davası ile birlikte trafik para cezasının da iptalinin aynı dava ile talep edilmesi mümkündür.
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ HUKUK BÖLÜMÜ ESAS NO : 2015 / 699, KARAR NO : 2015 / 705 İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, ancak; idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak aracın trafikten men edilmesi kararı da verildiği ve idari yargı yerinde dava konusu edildiği anlaşıldığından; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği kuşkusuzdur.
Sürücü Belgesinin (Ehliyetin) Geçici Olarak Geri Alınmasına Karşı Nereye İtiraz Edilir? İtiraz Süresi Nedir?
Sürücü belgesinin geçici olarak geri alınmasına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir. Türk Ceza Kanunu’nun 53. Maddesinde kişinin belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılması düzenlenmiştir.
İlgilinin maddenin son fıkrasında ; “Belli bir meslek veya sanatın ya da trafik düzeninin gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla işlenen taksirli suçtan mahkûmiyet halinde, üç aydan az ve üç yıldan fazla olmamak üzere, bu meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına karar verilebilir.
Yasaklama ve geri alma hükmün kesinleşmesiyle yürürlüğe girer ve süre, cezanın tümüyle infazından itibaren işlemeye başlar.” hükmü yer almaktadır. Eğer kişinin sürücü belgesine bu kapsamda geçici olarak el koyulmuş ise kararı veren mahkemeye itiraz edilmesi gerekmektedir.
Hgs-Ogs İdari Para Cezasına İtiraz
HGS-OGS idari para cezasına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Yetkili sulh ceza hakimliği cezanın düzenlendiği yer sulh ceza hakimliğidir.
Sigara İçme İdari Para Cezası Nereye Ödenir? Nereye İtiraz Edilir?
Sigara içme para cezasına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir. Sigara içme nedeniyle uygulanan idari para cezası mal müdürlüklerine ödenmektedir. Ödeme yapmak için başvurulacak ilgili mal müdürlüğü ceza tutanağında belirtilmektedir.
İdari Para Cezaları Nereye Ödenir?
İdari para cezası kural olarak mal müdürlüklerine ödenmektedir. Bazı kurumların verdiği idari para cezalarının yine aynı kuruma ödenmesi gerekmektedir. Kabahatler Kanununda da ilgili kişiye idari para cezası tebliğ edilirken bu tebliğle birlikte ödemesi gereken yerin de bildirilmesi zorunlu kılınmıştır.
İdari Para Cezası Adli Sicil Kaydına (Sabıka Kaydına) İşler Mi?
İdari para cezası alan kişilerin adli sicil kaydına idari para cezası işlememektedir. Kabahatler Kanununun genel gerekçesinde de bu hususa değinilmiştir. Bu cezalar, adlî sicile kaydedilmediği gibi ödenmediği takdirde hapse dönüştürülmemektedir.
