Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Nedir?
Suçu ve suçluyu övme suçu, mahkeme kararı ile suçu sabit olan bir şahsı ya da o şahsın işlediği suçun övülmesi suçudur.
Suçu ve suçluyu övme, 5237 sayılı TCK’nın 215. maddesinde tanzim edilmiştir.
İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Unsurları Nelerdir?
Suçu ve suçluyu övme cezasının Türk Ceza Kanunu’nda tanzim edilmesindeki ana gaye, bu suçların işlenmesinin ve övülmesinin önüne geçebilmektir. Bu suçun unsurları aşağıdaki sıralanmıştır:
1. Suçun Hukuki Konusu
Suç ve suçluyu övme suçu konuya göre iki seçimlik hareketle işlenmesi mümkün olur. Bu hareketler şunlardır:
İşlenmiş suçun övülmesi:
- İşlenmiş bir suçun açıkça övülmesi suçu ve suçluyu övme suçunun maddi unsurlarını oluşturmak için yeterlidir. Burada önemli olan belirli bir suçun övülmesidir. Yani zimmete para geçirme suçunun övülmesi tek başına bir suç unsuru oluşturmaz.
- İşlenmiş bir suçtan bahsetmek için mahkeme kararı ile kesin hükme bağlanmış ya da ceza verilmesine gerek olmadığını bildirir karar verilmesiyle mümkün olur.
- Örnek vermek gerekirse akli dengesi yerinde olmayan birinin kasten adam öldürme suçu işlenmesi ve bu kişinin işlediği suçu övmek de suçu ve suçluyu övme suçunu oluşturur.
Suç İşlemiş Kişinin Övülmesi:
- İşlemiş olduğu bir suç nedeniyle suçun failinin övülmesi de bu suçun maddi unsurunu oluşturmak için yeterli olacaktır.
- Suçun maddi unsurunun oluşumunun tamamlanması, övülen kişi hakkında kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmü veya ceza verilmesine yer olmadığı kararına bağlıdır. Bunlar da varsa maddi unsur tamamlanmış olur.
- Övülen kişi ile ilgili kesinleşmiş bir hüküm yoksa, yargılama sürecinde övülmesi suç oluşturmaz.
- Kişinin işlediği fiili sebebiyle övülmesi, aynı kişinin işlediği suç sebebiyle de övüldüğü anlamına gelir.
2. Suçun Alenen İşlenmesi Şartı
T.C.K’da aleniyet pek suçta olduğu gibi suçu ve suçluyu övmenin suçunda da suç unsuru olarak düzenlenmiştir. Bu aleniyet sosyal medya platformları olduğu gibi gazetelerdeki köşe yazıları, online makaleler, sokaklarda açılan pankatlar ya da hoparlör kullanarak yapılan fiilerle gerçekleşir.
3. Açık ve Yakın Tehlike:
Suçu ve suçluyu övme suçunun ortaya çıkaracağı neticeler kapsamında bir tehlike suçu olarak değerlendirilir. Çünkü bu suçun neticesinde kamu için açık ve yakın bir tehlike ortaya çıkması sözkonusudur.
Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Cezası
Suçu ve suçluyu övme suçunun cezası, 1 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bu suçta ceza alt sınırı belli değildir. Alt sınır belli olmayan suçlarda TCK’nın 49. maddesi gereği verilen ceza 1 aydan az olamayacağı için alt sınır 1 ay olarak belirlenmiştir.
Suçu ve Suçluyu Övme Adli Para Cezası
Suçu ve suçluyu övme suçu nedeniyle verilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğunda adli para cezasına çevrilebilir.
Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Erteleme
Suçu ve suçluyu övme suçu nedeniyle verilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğundan hakkındaki cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.
Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Ertelemede Hükmün Geriye Bırakılması
Suçu ve suçluyu övme suçu sebebiyle verilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
Suçu ve suçluyu övme suçu şikayete tabi suçlar arasında olmadığında savcı tarafında resen soruşturma açılır.
Bu suçlara ilişkin herhangi bir şikayet süresi bulunmamaktadır. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesine neden olmaz.
Suçu ve suçluyu övme suçu için olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süreleri içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı sürelerini aştıktan sonra soruşturma yapılamaz.
Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Uzlaşma
Suçu ve suçluyu övme suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.
Görevli Mahkeme
Suçu ve suçluyu övme suçu sebebiyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.
