İçerik
Ceza yargılamaları ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca yürütülen davalar bir çok aşamadan geçerek sonuçlandırılmaktadır. İstinaf kanun yolu da bu aşamalardan birisidir. Bu nedenle istinaf mahkemesi ne kadar sürer? İstinaf Mahkemesi kaç yıl sürer veya istinaf mahkemesi kararı ne zaman kesinleşir? Gibi sorular sıklıkla araştırma konusu olmaktadır. İstinaf mahkemelerinin yeri çok eskiye dayanmamaktadır. İç hukukumuzda yeni bir uygulama olduğunu söylemek de yanlış olmayacaktır. Bu nedenle, istinaf mahkemesi kaç yıl sürer ya da istinaf mahkemesi ne kadar sürer sorularına cevap vermeden önce istinaf mahkemesi nedir? Bölge adliye mahkemesi nedir? ve İstinaf mahkemesi görevleri ile temyiz ve istinaf farkı hakkında kısaca bilgi vermek yerinde olacaktır.
İstinaf Mahkemesi Nedir?
İstinaf mahkemeleri niteliği itibariyle üst mahkeme olduğunu söylemek mümkündür. İlk derece mahkemelerinin yani adliye mahkemeleri ile idare mahkemelerinin vermiş olduğu kararların usul ve esas yönünden hukuka uygun olup olmadığının kontrol edilmesi istinaf mahkemeleri görev alanı içerisindendir. Yerel mahkeme kararlarının niteliğine göre istinaf mahkemesinde karar verilmesi uzun sürebilmektedir. Bu nedenle istinaf mahkemesi ne kadar sürer soruları ile sıklıkla karşılaşmaktayız.
Bölge Adliye Mahkemesi Nedir?
Esasen uygulamada istinaf mahkemesi adı altında bir yargı birimi bulunmamaktadır. İstinaf daha çok başvurulan kanun yoluna verilen bir addır. Ancak uygulamada daha çok istinaf mahkemesi olarak adlandırılmaktadır. Bu nedenle İstinaf Mahkemesi Nedir? Başlığında vermiş olduğumuz cevap, Bölge Adliye Mahkemesi Nedir? sorusuna vereceğimiz cevap ile aynıdır.
İstinaf Mahkemesi Görevleri
Bölge Adliye Mahkemesi hukuk daireleri ve Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Daireleri arasında bir ayrım yapmaksızın istinaf Mahkemesi görevleri özetle aşağıdaki gibidir.
- İlk derece mahkemesi tarafından verilen ve kesinlik taşımayan kararların usul ve esasa uygun olup olmadığını denetlemek
- İlk derece mahkemelerindeki görev ve yetki uyuşmazlıklarını karara bağlamak
- Hakim Savcı Kurulunca kendilerine verilen diğer görevleri yerine getirmek
Temyiz ve İstinaf Farkı
Yukarıda istinaf kanun yolunun iç hukukumuzda yeni sayılabilecek bir uygulama olduğunu belirtmiştik. Bu nedenle istinaf kanun yolundan önce sıklıkla başvurulan temyiz kanun yolu karıştırılmaması gerekmektedir. Temyiz ve istinaf farkı, istinaf mahkemesi ne kadar sürer sorusu kadar araştırma konusu olmaktadır. İstinaf kanun yolu yerel mahkemelerce verilmiş olunan nihai kararlara karşı başvurulan bir kanun yoludur. Temyiz incelemesi ise daha çok Yargıtay incelemesine tabidir. Ayrıca Bölge Adliye Mahkemelerince verilen kararlara karşı yapılan itirazların incelenmesi temyiz olarak adlandırılmaktadır. Bu bilgiler ışığında istinaf kanun yolunun olağan kanun yolu olduğunu söylemek mümkündür.
İstinafa Başvuru Süresi
İstinafa başvuru süresi genellikle 15 gün (iki hafta) olarak belirlenmiştir. Ancak azı karar ve durumlarda istinafa başvuru süresi değişiklik gösterebilmektedir. Bu nedenle kararın mercii ve niteliğine göre birkaç ayrım ile istinafa başvuru sürelerinin belirtilmesinde fayda vardır.
Hukuk Davalarında İstinafa Başvuru Süresi
İstinafa başvuru süreleri genellikle hukuk davalarında istinafa başvuru süresi ve ceza davalarında istinafa başvuru süresi olarak iki farklı ayrım ile incelenmektedir. Bilindiği üzere hukuk mahkemeleri; Aile Mahkemesi, İş Mahkemesi, Sulh Hukuk Mahkemesi, Asliye Hukuk Mahkemesi, İcra Hukuk Mahkemesi, Ticaret Mahkemesi gibi bir çok değişik alana yayılmıştır. Hukuk mahkemelerinde İcra Hukuk Mahkemesi kararlarına karşı 10 günlük süre öngörülmüştür. Bunun haricinde kalan örneğin; İş Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Ticaret Mahkemesi gibi mahkeme kararlarına karşı istinaf başvuru süresi ise 2 hafta olarak belirlenmiştir.
Ceza Davalarında İstinafa Başvuru Süresi
Ceza mahkemeleri; Ağır Ceza Mahkemesi, Asliye Ceza Mahkemesi veya İcra Ceza Mahkemesi gibi mahkemelerden oluşmaktadır. Hukuk davalarında istinafa başvuru süresinde farklı olarak tüm ceza davalarında istinafa başvuru süresi 2 hafta olarak belirlenmiştir.
İstinaf Mahkemesi Aşamaları
Yerel mahkemelerde olduğu gibi istinaf mahkemesi kararları da bir çok aşamadan geçerek verilmektedir. Bunlar özetle;
- İstinaf başvurusunun kaydedilmesi
- Ön incelemenin yapılması
- Duruşmalı işlerde taraflara duruşma gün ve saatini bildirir tebligatın gönderilmesi
- Dava dosyası hakkında gerekli tahkikatın yapılması
- Karar aşaması
İstinaf Mahkemesi Ne Kadar Sürer?
Yerel mahkemelerce verilen kararların usul ve esasa aykırı olduğunu düşünen bir çok kişinin öncelikle başvurması gereken kanun yolu istinaf kanun yoludur. Bu nedenle istinaf mahkemesi ne kadar sürer sorusu ile sıklıkla karşılaşmaktayız.
Bu konuda genel geçerli bir cevap vermek oldukça zordur. Çünkü bilindiği üzere İstinaf Mahkemeleri (Bölge Adliye Mahkemesi) üst mahkemesi niteliğinde olması nedeniyle her yargı biriminde faaliyet göstermemektedir.
2022 yılı itibariyle ülkemizde 81 il olmasına karşın istinaf mahkemesi sayısı 18 olarak belirlenmiştir. Bu nedenle iş yoğunluğu göz gönüne alınarak istinaf mahkemesi ne kadar sürer sorusuna bir cevap vermek daha yerinde olacaktır.
Adli olayların ve dava dosyaların düşük olduğu bölgelerde istinaf süresi ortalama 6 ay ile 1 yıl arasında değişmektedir. Ancak suç oranlarının ve dava dosyalarının sayıları daha yüksek olan bölgelerde ise istinaf karar süresi ortalama 1 yıl ile 2 yıl arasında değişmektedir.
