Bu yazımızda sizlere hileli iflas suçu veya taksirli iflas suçu ve bunların cezalarından bahsedeceğiz.
Öncelikle hileli iflas suçu Türk Ceza Kanunu ‘’Kişilere Karşı Suçlar’’ başlığının altında yer alan ‘’Malvarlığına Karşı Suçlar’’ adı altında md. 161 kapsamında ele alınıp ekonomik suçlara dahil olan ve bu kapsamda düzenlenen bu yaptırım iflas eylemine karşın değil iflasın gerçekleşmesinden önce yahut sonra gerçekleşen bu iflasta hile yapılarak tasarruf elde edilmesine karşındır. Bu yaptırım alacaklının alacağını almasına yönelik olup bu yaptırımın uygulanabilmesi için amacın mal varlığının eksiltilmesi olmalıdır.
Hileli yahut taksirli iflas davalarına ticaret mahkemeleri tarafından bakılmaktadır ve iflas kararını da ticaret mahkemeleri vermektedir.
Hileli İflas Suçunun Unsurları
Hileli iflas suçunun işlenmiş sayılabilmesi için kanuna göre dört seçimlik harekette birinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
- Alacaklıların alacaklarının teminatı mahiyetinde olan malların kaçırılması, gizlenmesi veya değerinin azalmasına neden olunması,
- Malvarlığını kaçırmaya yönelik tasarruflarının ortaya çıkmasını önlemek için ticari defter, kayıt veya belgelerin gizlenmesi veya yok edilmesi,
- Gerçekte bir alacak ve borç ilişkisi olmadığı halde, sanki böyle bir ilişki mevcutmuş gibi, borçların artmasına neden olacak şekilde belge düzenlenmesi,
- Gerçeğe aykırı muhasebe kayıtlarıyla veya sahte bilanço tanzimiyle aktifin olduğundan az gösterilmesi.
Hileli İflas Suçu Nasıl İspat Edilir?
ilgili ceza mahkemesi yahut savcılığın, iflası gerçekleşen gerçek veya tüzel kişilerin muhasebe kayıtları, varakaları ve belgelerini, tacirin takip etmekle yükümlü olduğu muhasebe, tapu, banka, elektronik kayıtlarını, çek ve senet hesaplarını, aralarında ilişki bulunan borç sözleşmelerini, faturaları veya makbuzları; diğer bir deyişle mal varlığını kayıt altına alan her türlü hususu araştırması gerekmektedir.
İlgili mahkeme ve savcılığın yapılan bu araştırmalar neticesinde elde ettikleri tüm bilgileri bilirkişi kuruluna vererek tacirin iflas ederken bu durumdan tasarruf edip etmediği raporda tespit edilmelidir.
Hileli İflas Suçu Cezası
Hileli iflas suçunun cezası; 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu md.161’e göre 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıdır.
Taksirli İflas Suçu
Taksir, kişinin kendi özenine aykırı davranışta bulunmasıdır.
Tacir şirketteki varlığıyla, şirketin ihtiyaçlarına ve varlığına uygun hareket etmeli, şirkete kaldırabileceğinden fazla maddi bir yük bindirmemelidir. Şayet durum bu halde gelişir ve tacir özen yükümlülüğüne aykırı şekilde şirketin bulunduğu durumu dikkate almadan şirket politikasına zarar verecek eylemlerde bulunarak şirketin iflasına sebebiyet verirse taksirli iflas suçunu işlemiş olacaktır. Taksirli iflas suçu işleyen failin ceza alabilmesi için ise ticaret mahkemelerinin iflası kesinleştirmiş olması gerekmektedir.
Taksirli İflas Suçu Ve Cezası
Taksirli iflas suçunun cezası; 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu md.162’ye göre 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
Taksirli Veya Hileli İflas Suçu Şikayet Süresi
Hileli ya da taksirli suçlar, şikayete tabi olan suçlar olmadıklarından mütevellit bu suçlar için herhangi bir şikayete gerek yoktur. Taksirli veya hileli iflas suçları resen savcılık tarafından soruşturulur ve bundan dolayı bu suçlar için bir şikayet süresi yoktur.
Taksirli Veya Hileli İflas Suçu Zamanaşımı
Genel itibariyle suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir sür geçmesine rağmen dava açılmamış ya da açılsa bile belirli kanuni süre içerisinde neticelendirilmemişse dava zaman aşımı olur ve hileli iflas suçunda zamanaşımı süresinin 15 yıl olmasıyla birlikte bu zamanaşımı süresi iflas kararından önce verilmiş olsa bile hile yapıldığı tarih itibariyle işlemeye başlar.
Taksirli iflas suçunda ise dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Söz konusu iflas suçları zamanaşımı süreleri içinde soruşturulabilir fakat zamanaşımı sürerli bittikten sonra soruşturulamaz.
Taksirli Veya Hileli İflas Suçunda Uzlaşma
Uzlaşma mağdur ve fail arasında gerçekleşir bundan dolayı hileli ya da taksirli iflas suçları uzlaşma kapsamında yer almazlar.
Taksirli Veya Hileli İflas Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme
Taksirli iflas suçunda hükmolunan hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi mümkünken hileli iflas suçunda fail için etkin pişmanlık indirimi uygulanmadığı sürece hükmolunan hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi mümkün değildir.
Taksirli Veya Hileli İflas Suçunda Ceza Ertelenmesi
Taksirli iflas suçundan dolayı hükmolunan hapis cezasının ertelenebilmesi mümkünken hileli iflas suçunda fail için etkin pişmanlık indirimi uygulanmadığı sürece hükmolunan hapis cezası ertelenemez.
Taksirli Veya Hileli İflas Suçunda Hükmün Açıklanmas Geri Bırakılması (H.A.G.B.)
Taksirli iflas suçunda hükmolunan hapis cezası için hükmün açıklanmasını geri bırakılması kararı mümkündür fakat hileli iflas suçundan hüküm giymiş olan fail için etkin pişmanlık ceza indirimi uygulanmadıysa ceza miktarı için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez.
