Çalışma hayatı ile ilgili en sık sorulan sorulardan birisi de patronum benden zorla istifa dilekçesi aldı, tazminat alabilir miyim? sorusudur. Bu yazımızda bu sorun hakkındaki detaylara yer verdik.
İşverenlerin, haklarını ödememek amacıyla çalışanlarından gerçeğe aykırı şekilde istifa dilekçesi alması sık karşılaşılan bir durumdur. Yine işin başlangıcında da tarih konulmamış bir istifa dilekçesine imza alındığı da bilinen bir durumdur. İşverenler çalışanların bu tip konulardaki bilinçsizliğinden faydalanmakta ve bu tip eylemler çalışanları hak kayıplarına uğratabilmektedir. Ancak belirtmek gerekir ki patronun zorla istifa dilekçesi alması bazı adımlardan sonra sizi alacaklarınızdan mahrum etmemektedir. Yargıtayın birçok kararı işverenlerin bu tip hukuksuzluklarını boşa çıkarmaktadır.
Öncelikle ifade etmek gerekir ki iş hukukunda istifa, tek taraflı olarak kişinin iş sözleşmesini feshetme iradesidir. İşverenlerin zorla istifa dilekçesi imzalatması durumunda bu dilekçe işçinin gerçek iradesini yansıtmamaktadır. Bu sebeple Yargıtay çoğu zaman, bu dilekçe alındıktan sonra ve iş sözleşmesi sonlandıktan sonra zorla istifa dilekçesi imzalayan işçinin çok kısa bir süre içerisinde alacaklarını talep etmek amacıyla arabuluculuk bürosuna başvurmasını veya dava açmasını, işçinin gerçekten istifa amacı içerisinde olmadığına dair bir gösterge olarak kabul etmektedir.
Baskı Altında Alınan İstifa İşten Çıkarma Sayılır Mı?
İstifa, işçinin kendi isteğiyle iş sözleşmesini feshetmesi anlamına gelir. Ancak işveren tarafından baskı veya zorlamayla alınan istifa, gerçek anlamda bir istifa olarak kabul edilmez ve işten çıkarma olarak değerlendirilir. Bu durumda:
- Eğer işçi, işveren tarafından istifaya zorlanmışsa ve bunu kanıtlayabiliyorsa, bu durum haksız fesih olarak değerlendirilir.
- İşçi, baskı altında istifa ettiğini ispat edebilirse, işe iade davası açma hakkına sahiptir. Bu dava, iş sözleşmesinin feshinden itibaren bir ay içinde açılmalıdır.
- İşçi, baskı altında istifa ettiğini ve işten çıkarıldığını kanıtlayabilirse, kıdem ve ihbar tazminatı alma hakkına sahip olur.
- İşveren, baskı yaparak işçiyi istifaya zorladığı için maddi ve manevi tazminat ödemek zorunda kalabilir.
Sonuç olarak, baskı altında alınan istifa, gerçek anlamda bir istifa değildir ve işten çıkarma olarak kabul edilir. İşçinin bu durumda yasal hakları bulunmaktadır. Ancak ispat yükümlülüğü işçidedir. Bu nedenle, baskı altında istifa eden işçinin, bu durumu kanıtlayacak delilleri toplaması ve saklaması önemlidir.
İşçinin İstifaya Zorlandığı Zorla İstifa Ettirildiği Nasıl İspatlanır?
İşçinin istifaya zorlandığını veya baskı altında istifa ettirildiğini ispatlamak için bazı deliller gereklidir. Bu deliller şunlar olabilir:
- Tanık ifadeleri: İş arkadaşları, yöneticiler veya olaya tanık olan diğer kişilerin ifadeleri, baskı veya zorlamanın kanıtlanmasında önemli rol oynayabilir.
- Yazılı belgeler: İşverenin işçiyi istifaya zorladığına dair e-postalar, mesajlar veya yazılı notlar gibi belgeler delil olarak kullanılabilir.
- Ses veya video kayıtları: İşverenin işçiyi istifaya zorladığı anlara ait ses veya video kayıtları, güçlü deliller arasında yer alır.
- İş sürecindeki değişiklikler: İşçinin istifaya zorlanmadan önce iş sürecinde yaşanan olumsuz değişiklikler (görev değişikliği, mobbing, maaş kesintisi vb.), baskı uygulandığına dair bir gösterge olabilir.
- Psikolojik durumun değerlendirilmesi: İstifa öncesi ve sonrasında işçinin psikolojik durumunun uzmanlar tarafından değerlendirilmesi, baskı veya zorlamanın etkilerini ortaya koyabilir.
- Tutarsız işveren davranışları: İşverenin istifa sürecindeki tutarsız davranışları, istifanın gönüllü olmadığına işaret edebilir.
Baskıyla İstifa Dilekçesi İmzalatmaya Çalışan Patrona Karşı Ne Yapılmalıdır?
Bazı durumlarda, işverenler tehdit veya cebir kullanarak işçiden istifa dilekçesi almaya çalışmaktadır. Böyle bir durum söz konusu olduğunda savcılığa gidip şikayetçi olunabilmektedir. Ayrıca işverenin tarafınızı istifa dilekçesi imzalatmaya çalışması durumunda sözleşmeyi haklı nedenle feshetme hakkınız da olduğunu unutmamanız gerekmektedir. Bu konuda da hızlı bir şekilde konuyla ilgili uzmanlığı bulunan bir avukata danışmanız hak kaybına uğramanızı engelleyecektir.
İstifa Ettirilen İşçi, İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
İşsizlik maaşı verilirken, iş yeri çıkış kodları dikkate alınmaktadır. Her ne kadar haklı nedenle istifa durumunda işsizlik maaşı almaya hak kazansanız da işverenler çoğu zaman gerçeğe aykırı çıkış kodları bildirmektedir. Belirtmek gerekir ki işverenin gerçeğe aykırı olarak bildirdiği çıkış kodu nedeniyle iş sözleşmeniz bittiğinde işsizlik maaşı alamasanız da dava yoluyla çıkış nedenini ispatladığınızda alamadığınız işsizlik maaşı tarafınıza ödenecektir.
Zorla İstifa Dilekçesi Verildikten Sonra Ne Yapılmalıdır?
Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere eğer size yönelik işveren tarafından ve suç teşkil eden bir eylem söz konusu ise öncelikle yapmanız gereken şikayette bulunmaktadır. Ardından zaman kaybetmeden arabuluculuk bürosuna başvurmalı ve devamında dava açmanız gerekmektedir. Bazı durumlarda çalışanlar haklı nedenlerle istifa etmekte fakat verdikleri istifa dilekçesinde istifa gerekçelerini belirtmemektedir.
Bunun devamında da asıl nedenlerle arabuluculuk sürecine başvurulması ve dava açılması durumunda da Yargıtay, istifanın sebebi olarak işçi tarafından öne sürülen bu nedenleri kabul etmektedir. Örneğin aynı iş yerinde 5 yıldır çalışmaktasınız ve iş kanunundan kaynaklanan alacaklar tarafınıza ödenmediğinden iş yerinden ayrılmak istiyorsunuz fakat süreci yanlış işleterek “Ailevi nedenlerle istifa ediyorum vb.” şeklinde bir dilekçe ile istifa ediyorsunuz. Devamında da haklarınızı tahsil etmek amacıyla işveren aleyhine başvurularda bulunuyorsunuz.
Örnek verdiğimiz bu olayda Yargıtay, bir takım değerlendirmelerden sonra işçinin istifa gerekçesinin farklı olduğu kanaatine vararak işçinin aslında haklı fesih iradesi olduğu sonucuna ulaşmaktadır. Her ne kadar bu tip durumlarda haklarınızı tahsil etmeniz ihtimal dahilinde olsa da yine işten ayrılış süreçlerini alanında uzman bir avukat aracılığıyla yapmanız faydanıza olacaktır.
Sonuç olarak açıkça ifade edebiliriz ki alacaklarınızı tahsil etmek istediğinizde iradeniz sakatlanmış olsa da zorla istifa dilekçesi vermiş olsanız da çoğu zaman alacaklarınıza ulaşacağınız hukuki yollar bulunmaktadır. Bu kapsamda iş yerinden ayrılış süreciniz nasıl olursa olsun hukuki danışmanlık alarak en doğru yolu bulmak faydalı olacaktır.
Sık Sorulan Sorular
Zorla İstifa Ettirildim Ne Yapmalıyım?
Zor ile istifa dilekçesi imzalatılan işçi, işten işveren tarafından çıkarılmış gibi haklara sahip olmaktadır. Bundan dolayı işçi kendisine ödenmeyen işçilik alacaklarına ve kıdem tazminatına yönelik işçilik alacağı davası açma hakkına ve imkanına sahiptir.
Zorla İstifa İmzalanmazsa Ne Olur?
Bu durumda hiçbir şey olmaz. Uygulamada işverenler bazen işçiyi istifa dilekçesini imzalatmak için işçiyi zorlayabilir. İşçi imzalamaz ise hakları verilmez ya da çıkışı verilmeyebilir.