Birçok kişi için merak edilen konular arasında yer alır. Kişilik hakları içerisinde yer alan özel hayat, birey için önem taşır. Demokratik bir hukuk devletinde yaşayan kişiler açısından da özel hayatın vazgeçilmez nitelikleri olduğu görülür. Bireyin kendisini serbestçe geliştirebilmesi için özgür olabileceği alanlara ihtiyacı vardır. Bunun yanı sıra kendisi ile ya da yakınları ile baş başa kalabileceği ortamlara gereksinim duyar.
Özel hayatın gizliliği, insanın sosyal hayat içerisinde sağlıklı bir birey olarak var olması için korunan bir hukuki değerdir.
Özel hayatın gizliliği söz konusu olduğunda bazı kavramların doğru anlaşılması gerekir. Özel hayat kavramı açıklanacağı zaman bunu destekleyen unsurlardan da söz etmek doğru olur. Bağımsızlık ve gizlilik gibi kavramlar özel hayatın ayrılmaz bir parçasıdır. Özel hayat kanunlar tarafından güvence altına alınırken bu hem bireylere hem de kamu makamlarına karşı gerçekleştirilir.
İnsan yaşamında yer alan bölümler herkesin bildiği, paylaşılmasında sakınca olmayan ve herkes tarafından bilinmeyen olmak üzere iki başlık altında değerlendirilir. İnsan yaşamının bir bölümü herkese açıktır. Bu bölümde başkaları ile ortak paylaşılan alanlar olurken bir diğer bölümü kişiye özel olarak kabul edilir.
Özel hayatın gizliliği insan yaşamının ikinci bölümünde söz konusu olur. Birey özel hayatının sınırları içerisinde herkesle her şeyini paylaşmaz. Hayatın genel yönünde kişi toplum içinde diğer bireylerle birlikte yaşarken topluma açık bir konumdadır. Bunun yanı sıra özel hayat alanı herkese göre değişebilir.
Kamuya mal olan kişiler açısından özel hayatın değerlendirilmesi gerektiğinde bu kişilerin sınırlı bir alana sahip oldukları görülür. Her birey için farklılık arz eden bu durum özel hayatın nerede başlayıp nerede bittiği sorusunu da beraberinde getirir. İnsan sosyal yaşamın içerisinde toplumun bir parçası olarak yaşar.
Özel hayatın gizliliği koruma altında olmalıdır. Sosyal yaşamda sağlıklı bir birey olunabilmesi için bu kurallara uyulması gerekir. Özel hayatın gizliliğinin korunması bir hukuki değer olarak kabul edilirken yasalarla da güvence altına alınır.
Özel Hayatın Gizliliği İhlal Suçunun Koşulları
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun koşulları söz konusu olduğunda her bireyin farklı bir sosyal yaşama ve davranış biçimine sahip olduğu görülür. Özel hayatın gizli alanının koruma altına alınması bu kanunla sağlanırken toplumun diğer bireyleri ile birlikte yapılan faaliyetler özel hayat olarak adlandırılmaz.
Özel hayatın gizliliği olarak adlandırılan durumda toplumun diğer bireylerinin kişisel faaliyetlerden haberdar olmaması gerekir. Kişi başkalarının bilmesini istemediği hayatını onlarla paylaşmak istemeyebilir. Bu durumda bireyin özel hayatının sınırlarının başladığından söz etmek gerekir.
Kişinin her yaşam alanında özel hayata sahip olduğu görülürken farklı mekanlarda da olsa birey açısından herhangi bir yerde özel hayatının sınırları içerisinde olabilir. Bununla birlikte toplumun diğer bireyleri ile birlikte yapılan faaliyetlerde bu sınırların kalktığı görülür
Özel hayat olarak adlandırılan kişinin dört duvar arasındaki herkesten uzak yaşamı değildir. Kişiyi ilgilendiren ve ona özel olan tüm olaylar özel hayatının sınırları içerisinde yer alabilir. Kişi toplumsal bir alanda bulunduğunda burada çekilmiş rastgele bir fotoğraf onun özel yaşamının ihlal edildiği anlamına gelmezken direkt olarak onu ilgilendiren ve istenmeyen görüntülerden oluşacak bir fotoğraf bireye ait özel hayatın ihlali anlamına gelir.
Kişinin açık bir alanda sürekli çekilen fotoğrafları nedeni ile oluşacak suç kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu olarak adlandırılır. Bireyin özel hayatının ihlal edilip edilmediği konusunda kanaat getirileceği zaman kişin toplum içerisindeki konumuna, tanınır olup olmadığına, rızasına ve dışa yansıyan davranışlarına bakılarak hareket edilir.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda gizli yaşam alanlarına girilerek başkalarının bilmesine ve görmesine imkân olmayan durumların saptanması eylemi yapılmış demektir.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu işlenirken özellikle günümüzde teknolojinin de kullanıldığı görülür. Gelişen teknolojik koşullar birçok suçun işlenişi sırasında ondan yararlanmaya fırsat yaratırken özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda da teknolojiden yararlanılabilir.
- Özel hayatın gizliliği ihlal suçu bireyin sosyal medya kanalları üzerinden kişinin rızasına uygun olarak cinsel içerikli paylaşımlarını kaydetmesi durumunda oluşmamaktadır. Bu kayıtlar 3. Kişilerle paylaşıldığında oluşan suç ise özel hayatın gizliliğini ifşadır. Bu suçu işleyen kişinin serbest hareketli bir suç işlediği görülürken genel kasttan söz edilmesi gerekir.
Ünlü Kişilerde Özel Hayatın Gizliliği
Ünlü kişilerde özel hayatın gizliliği normal insanlara oranla daha geniş bir alana sahiptir. Bu kişilerin belli ölçüler çerçevesinde topluma mal olmaları nedeni ile özel hayatlarının sınırlarının genişlediği görülür. Sıradan insanlar için söz konusu olmayan bu durum ünlü kişiler için geçerli olur.
Sanatçılar, siyasetçiler, sporcular bu grubun içerisinde yer alan bireylerdir. Normal bir vatandaşa karşı yapılan bir davranışla ünlü bir kişiye karşı yapılan arasında suç olarak kabul edilmesi açısından farklar olur.
Kişinin kamunun gözü önünde ne oranda olduğuna bağlı olarak özel hayatının sınırları da belirlenir. Her birey toplum içerisindeki konumuna göre ve yer aldığı sosyal yaşamına da bağlı olarak özel hayatının gizliliği konusunda farklı değerlendirmeye tabi olur. Bu durum özellikle tanınmış kişiler söz konusu olduğunda böyledir.
Suçun Nitelikli Halleri
Bir suç işlenirken onu nitelikli hale getiren unsurların olması durumunda verilen cezalarda da artış olduğu görülür. Suçun nitelikli hali dendiğinde özel hayatın gizli alanının ifşa edilmesi bu suçu nitelikli hale getirmektedir.
İfşa olarak adlandırılan durum gizlenen bir şeyi açığa çıkarmak, bunu yaymak anlamalarına gelmektedir. Başkalarının duyup görmesi biçiminde özel hayat ifşa edildiğinde bu suçu işleyen kişi suçun ağır halini meydana getirmiş demektir.
Sosyal Medya Platformları ve Özel Hayatın Gizliliği İhlali
Sosyal medya platformları ve özel hayatın gizliliği ihlali söz konusu olduğunda suçun en yaygın şeklide bu kanalardan işlendiği görülmektedir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kapsamında kişinin rızası dışında bu platformlar üzerinden ses, resim, video gibi paylaşımlarının yapılması yer alır. Sosyal medya mecraları suçun işlenmesi için uygun zeminleri oluşturmaya müsaittir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için verilecek ceza 2-5 yıl aralığında hapis cezasıdır. Bu tür suçlar basit şekilde işlendiğinde 1-3 yıl aralığında hapis cezası verilir. Nitelikli hale gelen bir suç içinse 2-5 yıl aralığında hapis cezası uygulanır.
Bu suça verilen cezalarda artışa neden olan sebepler bulunur. Suç kamu görevlisi tarafından işlendiğinde yarı oranda verilen ceza artırılır. Bir meslek ya da sanatın sağladığı kolaylıkları kullanarak bu suç işlenirse de verilen cezanın yarı nispette artırıldığı görülmektedir.
Bu suçlar şikâyete tabidir. Şikâyet süresi ise mağdurun fiilin işlendiğini öğrendikten sonra 6 ay içinde başvuru yapmasını gerekli kılar. Bu suç belli koşullar sağlandığında adli para cezasına da çevrilebilir. HAGB olarak adlandırılan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları verilebilir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu cezası verileceği zaman mahkemeler tarafından ceza ertelemesi uygulamaları da yapılabilir. Ceza verilirken özel hayatının gizliliği ihlal edilen kişinin toplum içerisinde yer aldığı konum dikkate alınarak hareket edilir. Bu sebeple de tanınmış kişilerin özel yaşamı ile normal vatandaşların özel yaşamının sınırları belirlenirken farklı kriterlere göre hareket edilir.
