Nafaka miktarı neye göre hesaplanır sorusu boşanma davalarının bir sonucu olan nafakanın bağlanacağı zamanlarda en çok sorulan sorulardan biridir.
Aile arasında oluşan sorunlardan dolayı bazı durumlarda eşler ayrılma raddesine gelebilmektedir. Evlilik birliğinin devam edemediği durumlarda kanuna başvurularak boşanma davası açılmaktadır. Boşanma davalarında maddi durumu yetersiz olan çalışamayan eşlere yaşam koşullarını evliliğin sürdüğü süreç gibi devam ettirmesini sağlayacak şekilde nafaka verilmektedir. Boşanma süreçlerinde eşlerden birinin geçimini sağlamak için kullandığı nafaka oldukça önemli bir konu olmaktadır.
Nafaka Nedir?
Nafaka, mahkeme tarafından boşanma davalarının başlangıç sürecinde geçici olarak verilen, boşanma süreci bitip boşanıldıktan sonra kalıcı olarak verilen ve geçim sıkıntısı çekecek olan maddi olarak sıkıntılı olan eşe ve reşit olmayan çocuklara düzenli aralıklarla verilen para olmaktadır. Boşanma davası sonrası nafaka almak, TMK M.175 maddesi ile korunma altına alınmıştır. Ayrıca bu maddede belirtildiği gibi nafaka verilmesi cinsiyete bağlı değildir. Boşanma davası taraflarından hangi taraf geçim sıkıntısı çekecek ise o tarafa verilmektedir.
Boşanma davası sonrası verilen nafaka tek bir çeşit olmamaktadır. Nafaka; tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası olarak dört çeşit olmaktadır. Her nafaka çeşidi verilirken gerekli şartlara sahip olunması gerekmektedir. Ayrıca her çeşidin verilme miktarı, talep edilen zamanın süresi değişiklik göstermektedir.
Tedbir Nafakası Nedir?
Tedbir nafakası boşanma davası açıldığı andan itibaren verilen geçici nafaka çeşididir. Boşanma davası sürerken maddi sıkıntıya düşecek olan tarafın geçimini sağlamak için verilen tarafın mağdur olmasını engelleyen nafaka çeşididir.
Tedbir nafakası boşanma davasını yürüten hakim tarafından karar verilmektedir. Geçim sıkıntısı olan tarafa verileceği gibi çocuklara bakmakla yükümlü olan tarafa da verilebilmektedir. Boşanma davasının hakimi boşanma davası henüz sonuçlanmamış iken çocukların velayetini geçici olarak bir tarafa vermekle hükümlüdür. Çocukların velayetini alan tarafın masraflarına karşı taraf yardım etmelidir. Çocukların geçici velayetini alamayan taraf tedbir nafakası ödemek zorundadır. Tedbir nafakasını çocuğun geçici velayeti alamayan taraf boşanma davası sonuçlanana kadar ödemeye devam etmektedir. Boşanma davası boşanma ile sonuçlandıktan sonra tedbir nafakası, yoksulluk nafakası veya iştirak nafakasına dönüştürülmektedir.
Yoksulluk Nafakası Nedir?
Boşanma davası boşanma ile sonuçlandıktan sonra maddi olarak sıkıntıya düşecek olan tarafa verilen nafaka çeşidine yoksulluk nafakası denmektedir. Yoksulluk nafakasına hakim mahkeme sırasında direkt karar vermemektedir. Taraflardan maddi sıkıntıya düşeceğini düşünen taraf mahkeme anında yoksulluk nafakası almak istediğini talep etmelidir. Talep ettikten sonra maddi sıkıntıya düşecek olduğunu kanıtlaması ve bu talebi eden kişinin boşanma davasında bir kusuru ağır olmaması gerekmektedir. Yoksulluk nafakasına boşanma davası süreci devam ederken başvurulduğu gibi boşanma davası sonuçlandıktan itibaren 1 sene içinde de yeni bir dava açılarak başvurulabilinir.
İştirak Nafakası Nedir?
Taraflar boşanma kararı vermelerine rağmen çocuklarına bakmakla yükümlü ebeveynler olmaktadırlar. Bu yüzden her iki taraf çocuklarının masraflarını karşılamakla yükümlüdürler. Boşanma davasının sonuçlanması ile boşanma davası hakimi çocukların velayetini bir tarafa vermektedir. Çocuğun kalıcı velayeti verilmeyen tarafa iştirak nafakası ödemesi zorunlu tutulmaktadır. İştirak nafakası çocukların masraflarının karşılanması için çocukların kalıcı velayetinin verildiği tarafa ödenen nafaka çeşididir. İştirak nafakasına boşanma davası sürecinde boşanma davası ile beraber başvurulacağı gibi boşanma davası sonuçlandıktan sonra da ayrı bir dava açılarak talep edilebilmektedir.
Nafaka Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Taraflar arasında verilecek nafaka miktarına boşanma davası hakimi karar vermektedir. Bazı durumlarda bilir kişilere de danışabilmektedir. Boşanma davası hakimi nafaka miktarına karar verirken bazı kriterleri göz önünde bulundurarak nafaka miktarını belirlemektedir. Boşanma davası hakimin nafaka miktarına karar verirken baz aldığı kriterler aşağıda listelenmektedir.
- Tarafların ekonomik durumu
- Kaç adet çocuk sahibi olunduğu
- Tarafın veya çocukların yeme içme ve giyim masrafları
- Çocukların eğitim giderleri
- Tarafın veya çocukların varsa kira masrafları
- Faturalar
- Eşlerin meslekleri
- Eşlerin gelirleri
- Ulaşım giderleri
- Yakıt masrafları
- Sağlık giderleri gibi birçok hususu dikkate alarak karar vermektedir.
Bu kriterler genel kriterler olmakla birlikte iştirak nafakası, yoksulluk nafakası veya tedbir nafakası miktarı hesaplanır iken değişiklik gösterebilmektedir.
Asgari Ücretten Yüksek Maaş Alan Biri Ne Kadar Nafaka Verir?
Boşanma hakimleri genelde ödenecek olan nafaka miktarına kişinin aldığı maaş doğrultusunda karar vermektedir. Boşanma davası taraflarının ikisininde zor duruma düşüp geçimini zora sokmamayı hedeflemektedir. Fakat maaş ödenecek olan nafakanın tek belirleyici etkeni olmamaktadır. Kişinin maaşı dışında farklı gelir kaynakları olabilmektedir. Bu yüzden boşanma davası hakimi nafaka miktarını belirler iken nafakayı ödeyecek olan tarafın maaşı harici taşınmaz mallarının da getirisini göz önünde bulundurmaktadır.
Nafakanın miktarını belirleyen kanunda bir oran verilmemektedir. Fakat nafaka miktarı belirlenirken genelde boşanma hakimi nafaka ödeyecek kişinin maaşının %25’i kadar bir nafaka ödemesi uygun görülmektedir. Maaşı dışında başka gelirleri de olan kişilerde boşanma hakimi kararı ile ödenmesi gereken nafaka miktarı gelirinin %50 sini kapsayabilmektedir.
Boşanma davası sonucunda karar verilen ödenecek olan nafaka miktarı zamanla maddi sıkıntılara yetememektedir. Hayatın giderek pahalanması, ülke ekonomisinin kötüye gitmesi, kişi ve çocuklarının ihtiyaçlarını gelirleriyle karşılayamamaya başlaması nedeni ile nafaka alan tarafa nafaka miktarı yetmemeye başlamaktadır. Bu nedenler doğrultusunda boşanma davasından yıllar sonra nafaka miktarında bir güncellenme ihtiyacı oluşmaktadır. Verilen nafaka miktarı yetmeyen kişiler mahkemeye başvurarak aldıkları nafaka miktarını arttırabilmektedirler. Nafaka miktarında bir artış için mutlaka yeni bir dava açılması gerekmektedir. Fakat boşanma davası sonunda boşanma hakimi tarafından nafaka miktarına karar verilir iken yıllık olarak nafaka artış oranı belirlenmiş olabilmektedir. Karar verilmiş olan bu yıllık nafaka artış oranı yetmemesi durumunda da nafaka miktarını arttırmak için yeni bir dava açılabilmektedir.
Sonuç olarak boşanma davasının sonunda verilen karar sonucunda boşanma hakimi yıllık olarak nafaka miktarının artış oranına ilişkin bir karar vermemiş ise bu nedenle verilen nafaka miktarı değişen ülke ekonomik koşullarında kişinin ve çocuklarının ihtiyaçlarını karşılayamıyor olabilir veya boşanma davası sonucu boşanma hakiminin verdiği karar doğrultusunda yıllık olarak nafaka miktarında artış oranını belirlese bile bu artış oranı değişen ekonomik koşullarda nafaka alacak kişinin ve çocuklarının ihtiyaçlarını karşılayamamış olabilir. Bu gibi durumlarda maddi sıkıntı çeken ve nafaka alan kişi mahkemeye başvurarak nafaka miktarını arttıracak bir dava açabilmektedir.
Asgari Ücret Alan Bir Kişi Ne Kadar Nafaka Öder?
Boşanma davası hakimleri nafaka ödeyecek kişinin ödemesi zorunlu olan nafaka miktarını belirler iken kişinin sadece maaşına bakmamaktadır. Nafakayı ödeyecek olan kişinin iş yerinden aldığı maaş dışında da bir geliri olabilmektedir. Nafakanın miktarını belirleyen kanunda bir oran verilmemektedir. Fakat nafaka miktarı belirlenirken genelde boşanma hakimi nafaka ödeyecek kişinin maaşının %25’i kadar bir nafaka ödemesi uygun görülmektedir. Bu %25’lik oran tek çocuklu eşleri veya çocuğu olmayan kişileri temsil etmektedir. Ailede bulunan çocuk sayısı arttıkça bu çocukların kalıcı velayetinin verildiği kişiye verilen nafaka oranı da değişmektedir.
Asgari ücrete yapılan yıllık zamlar doğrultusunda nafaka miktarında artış istenilebilmektedir. Maddi sıkıntı çeken ve nafaka alan kişi mahkemeye başvurarak nafaka miktarını arttıracak bir dava açabilmektedir.
Nafaka Kaç Yıl Ödenir?
Boşanma davası süresince veya sonucunda boşanma hakimi kararı ile verilen nafakaların veriliş süreleri nafaka çeşitlerine göre değişiklik göstermektedir. Tedbir nafakası yapısı gereği geçici tedbir amaçlı verilen bir nafaka çeşididir. Tedbir nafakası, boşanma davasının devam ettiği süre boyunca boşanma davası hakimi tarafından çocuklara ve çocukların geçici velayeti almış olan tarafa geçimini sağlaması için verilen nafaka çeşididir. Tedbir nafakası boşanma süreci bir karara bağlanana kadar verilmeye devam edilmektedir. Tedbir nafakası, boşanma sürecinin sonunda boşanma hakiminin verdiği karar doğrultusunda yoksulluk nafakası veya iştirak nafakası olarak değiştirilebilmektedir.
İştirak nafakası çocukların masraflarının karşılanması için çocukların kalıcı velayetinin verildiği tarafa ödenen nafaka çeşididir. İştirak nafakası bakılmakla yükümlü olunan çocuğun veya çocukların ergin olması ile kesilmektedir. İştirak nafakası çocukların ergin olması ile kesilmektedir. Bu erginlik 18 yaşını doldurmuş olması ile değilde 18 yaşından küçük olsa bile mahkeme kararı ile ergin olarak kabul edilen evlenme durumlarında da iştirak nafakası verilmesi kesilmektedir. Ayrıca bakılmakla yükümlü olan çocuklar daha 18 yaşından küçük ve mahkeme kararı ile ergin kılınmamış olsa bile kendi geçimlerini yapabilecekleri kadar para kazanmaları durumda da ödenen iştirak nafakası kesilmektedir. Bu çocuklar bir meslek dalında veya sanat ile uğraşarak kendi geçimini sağlayacak ekonomik güç elde ettiklerinde mahkeme hakimi direkt olarak iştirak nafakasını kesmemektedir. İştirak nafakasını ödemekle yükümlü olan tarafın mahkemeye başvurarak artık nafaka ödemesi yapmasına gerek olmadığını bildirmesi halinde iştirak nafakası ödemesi kesilmektedir.
Yoksulluk nafakası, boşanma davası boşanma ile sonuçlandıktan sonra maddi olarak sıkıntıya düşecek olan tarafa verilen nafaka çeşidine denmektedir. Yoksulluk nafakasının bitme süresi gerekli koşullar devam ettiği sürece son bulmamaktadır. TMK m. 175’e göre yoksulluk nafakası süresiz bir nafaka çeşidi olarak geçmektedir. Fakat süresiz olarak kabul edilen yoksulluk nafakası, TMK m. 176’da belirtilen maddeler doğrultusunda nafaka kesilebilmektedir.
- Nafaka alan kişinin yeniden evlenmesi
- Nafaka alan kişinin veya nafaka ödemekle yükümlü olan kişinin ölmesi
- Nafaka alan kişinin bir başkası ile evlenmemiş olmasına rağmen başka biriyle beraber fiilen evliymiş gibi yaşamaya başlaması
- Nafaka alan kişinin yoksulluğunun ortadan kalkması
- Nafaka alan kişinin ahlaka uygun olmayan şekilde hayat sürmesi halinde nafaka ödemekle yükümlü olan kişinin nafaka ödeme yükümü geçersiz sayılacaktır.
Nafaka alan kişinin yeniden evlenmesi veya taraflardan birinin ölmüş olması halinde yoksulluk nafakası ödeme kararı kendiliğinden geçersiz kılınırken, diğer hallerde yoksulluk nafakasının ödemesinin kaldırılması için mahkemeye başvurulmalı ve nafaka ödeme kararı geçersiz kılınmalıdır.
Nafaka Ödemesi Yapılmaz İse Ne Olur?
Boşanma davası sonucu boşanma davası hakimi tarafından karar verilmiş olan nafaka ödemekle yükümlü olan taraf nafakalarını geciktirmeden ve mahkeme tarafından belirlenmiş olan miktarda nafakasını karşı tarafa ödemelidir. Nafaka borcunun eksik ödenmesi veya hiç ödenmemesi durumlarında nafaka ödemekle yükümlü olan tarafın mallarına haciz konulmaktadır. Nafaka ödemekle yükümlü olan taraf nafaka ödemesini yapmamaya devam etmesi halinde bu kişiye hapis kararı verilmektedir.
Ödenmemiş olan nafaka ödemeleri mahkemeye bildirildikten sonra nafaka ödemekle yükümlü olan kişiye icra takibi başlatılmaktadır. Başlatılan icra takibi sonucunda nafaka ödemekle yükümlü olan kişinin nafaka miktarı kadar menkul veya gayrimenkul mallarına haciz konulmaktadır. Ayrıca nafaka ödemesi yapan kişinin maaşına da haciz konulabilmektedir. Nafaka ödemekle yükümlü olan taraf icra takibin olmasına rağmen nafaka ödemesini yapmamaya devam etmesi halinde bu kişiye hapis kararı verilmektedir. Bu kişiye hapis cezası verilmesi için nafakayı alacak olan karşı tarafın mahkemeye başvuruda bulunması gerekmektedir.
Normal kurallar gereği emekli olmuş kişilerin emekli maaşlarına haciz yapılamamaktır. Fakat nafaka ödemeleri bu kural dışında tutulmaktadır. Nafaka ödemesini yapmamış olan emekli kişilerin emekli maaşlarına 1/4 oranında haciz yapılabilmektedir. Sonuç olarak geçmişe yönelik veya güncel olan nafaka ödemelerinin düzenli olarak ödenmesi gerekmektedir. Aksi halde mallara veya maaşa haciz gelmesi veya hapis cezası ile karşı karşıya kalınabilmektedir.
