Malpraktis davaları, kişinin almış olduğu sağlık hizmeti sırasında hatalı işlemlerden kaynaklı olarak yaralanması, engelli hale gelmesi ya da ölmesine bağlı olarak açılan ceza veya tazminat davalarını ifade etmektedir.
Uygulamada malpraktis davaları “doktor hatası” olarak da tabir edilmektedir. Ancak hastanın zarar görmesinde sadece doktor hataları dikkate alınmamaktadır. Doktorlar ile birlikte hemşire, ebe ya da sağlık memuru gibi diğer sağlık çalışanlarının da hataları malpraktis davalarına konu olabilmektedir. Genellikle malpraktis sonucu maddi manevi tazminat veya malpraktis sonucu ceza davası şeklinde açılan davalardır.
Malpraktis Nedir?
Özellikle sağlık çalışanlarının mesleki faaliyetleri sırasında uygulamış oldukları hatalı işlemler nedeniyle hastanın zarar görmesidir. Diğer meslek mensuplarında olduğu gibi doktorlar ve sağlık çalışanlarının da mesleklerini icra ettikleri sırada uymaları gereken sorumluluk, yükümlülük ve görevleri vardır. İşte sağlık çalışanlarının veya benzeri meslek mensuplarının hatalarına bağlı olarak gelişen zararlar malpraktis olarak adlandırılır.
Malpraktis Davaları
Doktor hatası olarak bilinen malpraktis gerçekleşmesi halinde ceza hukuku veya tazminat hukuku alanında malpraktis davaları ile karşılaşmak olası bir durumdur. Sağlık çalışanları ve doktorların bu hataları ayrı hukuk alanlarını ilgilendirmesi nedeniyle; Ayrıca ileride açılacak olan tazminat davalarında ceza davalarının çoğunlukla mesele yapılması nedeniyle öncelikle doktor hataları nedeniyle ceza davaları ve sonrasında doktor hataları nedeniyle maddi manevi tazminat davaları üzerinde durmakta fayda görüyoruz.
Ancak her iki durumda gerek ceza yargılaması sonucu TCK’nın ilgili maddeleri veya sağlık çalışanının tazminata hükmedilmesinde yazımızın ilerleyen bölümlerinde detaylı olarak değineceğimiz malpraktis unsurlarının gerçekleşmesi gerekmektedir.
Doktor Hataları Nedeniyle Ceza Davaları
Doktor hataları nedeniyle ceza davaları genellikle iki farklı şekilde gerçekleşir. Bunlardan ilki TCK 89 maddesinde belirtilen “taksirle yaralama” suçudur. Bir diğer doktor hataları nedeniyle açılacak ceza davası ise TCK 85 maddesinde düzenlenmiş “taksirle öldürme” suçudur.
Doktor Hatası Nedeniyle Yaralanma
Doktorun uygulamış olduğu hatalı ve yanlış tedavi sonrasında mağdurun çeşitli şekillerde yaralanması, engelli hale gelmesi veya yüzünden sabit iz niteliğinde yaraların oluşması mümkün olabilmektedir. Yaralanmanın neticesi ve ağırlığına göre sağlık çalışanı veya doktorun TCK 89 maddesinde belirtilen; 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası ile cezalandırılması mümkündür.
Bilindiği üzere TCK 89 maddesinde düzenlenmiş bilinçli taksir hariç taksirle yaralama suçu şikayete tabi olması nedeniyle malpraktis cezası davası açılması mağdurun şikayetine bağlıdır. Bu nedenle 6 aylık şikayet süresi geçirilmeksizin şikayet hakkının kullanılması gerekmektedir.
Doktor Hatası Nedeniyle Ölüm
Doktor hatası nedeniyle açılacak olan ceza davalarından bir diğeri ise ölüm olayının gerçekleşmesi sonrasında; Taksirle öldürme suçudur. Buna göre hastanın doktor hatası nedeniyle vefat ettiğinin tespit edilmesi halinde fail TCK 85 maddesi uyarınca 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Malpraktis Cezası Nedir?
Malpraktis cezası hastanın yaralanmasına veya ölüm olayının gerçekleşmesine bağlı olarak değişir. Yaralanma durumunda 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası öngörülmüşken; Ölüm olayının gerçekleşmesi durumunda 2 ve 6 yıl arasında malpraktis cezaları ile karşılaşmak mümkündür. Ancak her iki durumda da doktorun veya diğer sağlık çalışanlarının cezalandırılma yoluna gidilmesi için malpraktis unsurlarının gerçekleşmiş olması gerekir.
Doktor Hataları Nedeniyle Maddi Ve Manevi Tazminat Davaları
Doktor hataları nedeniyle açılacak olan bir başka dava türü ise maddi ve manevi tazminat davalarıdır. Maddi ve manevi tazminatın aynı anda açılması mümkündür. Ya da sadece maddi tazminat veya sadece manevi tazminat şeklinde de dava açılabilmektedir.
Doktor Hataları Nedeniyle Maddi Tazminat
Maddi tazminatlar genellikle meydana gelen yaralanma veya ölüm olaylarına bağlı olarak çalışamama veya hastane masraflarını içermektedir.
Doktor Hatası Nedeniyle Manevi Tazminat
Doktor hatalarına bağlı olarak gerçekleşen malpraktis sonucu kişinin çekmiş olduğu acı ve ızdırabın telefi edilmesi için açılmaktadır. Diğer manevi tazminatlarda olduğu gibi doktor hatası nedeniyle olacak manevi tazminatlarda yine kişiyi zenginleştirecek ölçüde olmamalıdır.
Doktor Hatası Nedeniyle Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
Destekten yoksun kalma tazminatı malpraktis sonucu ölümün gerçekleşmesi halinde hasta yakınları tarafından açılan tazminat davalarıdır. Örneğin doktor hatasına bağlı olarak ölen hastanın çocukları veya eşinin destekten yoksun kalma tazminatı için Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava açmaları mümkündür.
Hastanelere Maddi Manevi Tazminat Davası Nasıl Açılır?
Bu konuda iki ayrı prosedür uygulanmaktadır. Hastanenin kamu kurumu veya özel hastane olması durumuna göre görevli mahkemelerde değişir. Özel hastanelere karşı açılacak olan maddi ve manevi tazminat davalarında görevli mahkemeler Asliye Hukuk mahkemesidir. Ancak kamu hastanelerinde gerçekleşen malpraktis nedeniyle açılacak olan davalarda görevli mahkeme idare mahkemesidir.
Malpraktis Davaları Unsurları
Hekim veya diğer sağlık çalışanların hasta tedavi sürecindeki yetkisizliği, yanlış tedavi veya tanı ya da çalışanın gerekli özen ve itinayı göstermemesine bağlı olarak malpraktis gerçekleşir. Tıbbi işlemler kendi alanında teknik bilgi gerektirmiş olduğundan malpraktis davalarının unsurlarının oluşup oluşmadığı da yine Bilirkişi Adli Tabiplerce ortaya konulmaktadır. Son olarak ise belirtmiş olduğumuz hatalı işlem ile hastanın yaralanması veya ölmesi olayı ile illiyet bağının kurulmuş olması malpraktis unsurları arasında yer alır.
Sık Sorulan Sorular
Malpraktis Nasıl Kanıtlanır?
Malpraktisin kanıtlamasında genellikle Adli Tıp Kurumunca yapılacak olan muayene veya otopsi işlemleri sonrasında veya hastaya ait evrakların yine adli tabiplerce incelenmesi sonucu bir sonucu varılmaktadır. Bu nedenle mağdurun bu konuda yapması gereken fazlaca bir işlem bulunmamaktadır. Bu konuda hukuki destek almak her zaman önemlidir.
Doktor Hatası Nedeniyle Yüzde Sabit İz Kalması
Son yıllarda özellikle estetik cerrahisinde bu tür malpraktis davaları ile karşılaşılmaktadır. Doktorun hatasın bağlı olduğu yani malpraktis unsurlarının gerçekleştiği ve buna bağlı olarak yüzde sahip iz oluştuğu tespit edilmesi durumunda aynı şekilde malpraktis nedeniyle ceza davası veya malpraktis nedeniyle tazminat davası açılması mümkün olabilmektedir.
Doktor Hataları Nedeniyle Tazminat Davası Açabilir Miyim?
Malpraktis unsurlarının gerçekleşmiş olması halinde yaralanmalarda mağdurun kendisi veya vasileri tazminat davası açabileceği gibi, ölüm olayının gerçekleşmesi durumunda hasta yakınlarının da malpraktis nedeniyle maddi manevi tazminat davası açması mümkündür.
Malpraktis Davaları Nasıl Açılır?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi malpraktis davaları genellikle iki farklı şekilde gerçekleşir. Bunlardan birisi ceza davalarıdır. Diğeri ise hukuk davalarıdır. Ceza davaları Cumhuriyet Savcıları tarafından açılması mümkündür. Bu nedenle malprakstis gerçekleştiğinin düşünülmesi halinde bu konuda, en yakın Cumhuriyet savcılığına şikayette bulunulması gerekir.
Diğer bir malpraktis davası ise hukuk mahkemelerinde açılmaktadır. Bunun için zarar görenin yetkili ve görevli mahkemeye bizzat başvuruda bulunması gerekir. Genellikle malpraktis nedeniyle maddi manevi tazminat talebini içeren davalardır.
Malpraktis Davaları Hangi Mahkemede Görülür?
Açılacak olan davanın türüne göre görevli mahkemelerde değişiklik gösterir. Gerçekleşmiş olan malpraktis nedeniyle ceza davaları çoğunlukla Asliye Ceza Mahkemesinde taksirle yaralama veya taksirle ölüme sebebiyet verme nedeniyle Cumhuriyet Savcıları tarafından açılır. Ancak malpraktis nedeniyle maddi manevi tazminat davaları ise Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülür. Her iki durumda da yetkili mahkemeler fiilin gerçekleşmiş olduğu yer mahkemesidir.
Malpraktis Davaları Nasıl Sonuçlanır?
Malpraktis unsurlarının gerçekleştiğinin tespit edilmesi halinde, malpraktis nedeniyle ceza davalarında sorumlunun yukarıda belirtmiş olduğumuz şekilde hapis ya da adli para cezası ile cezalandırılması mümkündür. Bunun dışında yine malpraktis unsurları gerçekleşmesi durumunda, malpraktis nedeniyle maddi manevi tazminat davaları sonucunda sorumlu sağlık çalışanları aleyhine tazminata hükmedilmesi mümkündür.
Malpraktis Davaları Ne Kadar Sürer?
Malpraktis unsurlarının gerçekleşip gerçekleşmediği, hastanın yaralanması veya ölümü ile gerçekleşen olay ile doktor veya sağlık çalışanlarının hataları arasında illiyet bağının bulunup bulunmadığı gibi konular çoğunlukla Adli Tıp Kurumunca tespit edilmektedir. Bu süreçler çoğu zaman 5 ay ile 2 yıl arasında değişir. Bu nedenle doktor hatası nedeniyle ceza davası veya doktor hatası nedeniyle maddi manevi tazminat davasının ne kadar süreceğinin önceden bilinmesi imkansızdır.
