Türk Medeni Kanunumuzun 27. Maddesinde yer alan hüküm gereği isim değişikliği hakim kararı ile mümkündür. İsmini değiştirmek isteyen kişi gerekçeleri belirterek isim değişikliği dava dilekçesi ile Sulh Hukuk Mahkemesine dava açmalıdır.
Hukuk sistemimizde dava açmadan isim değişikliği yapılmasını mümkün kılan düzenlemeler de vardır. İsim değişikliği davası diğer durumlara nazaran daha uzun bir süreçtir. Öncelikle hukuki durumumuzun dava açılmadan isim değişikliği yapılmasına uygun olup olmadığının tespit edilmesi önemli olduğundan öncelikle kısaca bu durumlar üzerinde durmak yararlı olacaktır.
Dava Açmadan İsim Değişikliği Mümkün Müdür?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi dava açmadan isim değişikliğini mümkün kılan düzenlemeler mevcuttur. Bunlardan ilki e-devlet aracılığı ile isim değişikliğidir. Diğer bir hukuki dayanak ise 5490 sayılı yasaya eklenen geçici 8. Maddesidir.
E-Devlet İsim Değişikliği
E-Devlet sisteminden yapılacak olan isim değişiklerinin dayanağını 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 38. Maddesi oluşturur. Maddi hatalar başlıklı 38. Maddesine göre; Hatalı ya da eksik olarak yapılan nüfus kayıtları maddi hata kapsamında değerlendirilir. Bu şekilde maddi hata şeklinde yapılan hatalı kayıtların düzeltilmesi için isim değişikliği davası açılması zorunlu değildir.
Bu şekildeki talepler e-devlet sisteminde gereli bilgilerin sisteme girilmesi ile yapılabilmektedir. Ancak e-devlet isim değişikliği talebinde bulunulabilmesi için elektronik imza ya da mobil sahibi olmanız gerekir. Sadece e-devlet şifresi ile isim değiştirmetalebinde bulunulamaz.
Dava Açmadan İsim Değişikliği Talebi
İsim değişikliği davası açmadan değişiklik imkanı tanıyan bir başka düzenleme ise 5490 sayılı yasaya eklenen geçici 8. Maddesidir. 2525 sayılı kanunun 3. Maddesi ile sınırlı olan bu düzenleme 19.10.2017 tarihinde yürürlülüğe girmiş ve bu tarihten itibaren 2 yıl içerisinde müracaat etme zorunluluğu olduğunda yasa metni 19.10.2019 tarihi itibariyle uygulanabilirliği ortadan kalkmıştır.
Görüldüğü gibi dava açmadan isim değişikliğini mümkün kılan düzenlemeler varsa da tam olarak amaca uygun düzenlemeler değildir. Bu nedenle isim değişikliği davası en sık başvurulan hukuki yoldur.
İsim Değişikliği Davası ve Dilekçesi
Yukarıda yapmış olduğumuz bilgilendirmelerden de anlaşılacağı üzere sadece maddi hatalardan kaynaklanan durumların varlığı halinde dava açılmaksızın ismin değiştirilesimümkündür. Bunun dışındaki gerekçeler ileri sürülmesi halinde isim değişliği davasıaçılması zorunludur.
Türk Medeni Kanunumuzun 27. Maddesinde yer alan hükümde “haklı sebepler” ileri sürülmesi gerektiğinden öncelikle bu haklı sebeplerin neler olabileceğine açıklık getirmek konumuzu daha anlaşılabilir kılacaktır.
İsim Değişikliği Davasında Haklı Sebepler
Kanun koyucu Türk Medeni Kanunun 27. Maddesinde isim değiştirme taleplerinin haklı bir sebebe dayandırılması gerektiğini vurgulamıştır. Ancak bu haklı sebepleri sıralamak yerine daha çok haklı sebeplerin varlığının sorgulamasını hakim takdirine bırakmıştır.
İsim değişikliği davasında haklı sebepler daha çok yargı kararlı ve doktrin görüşleri dikkate alınarak belirlenmiştir. Hakime tanınan bu takdir yetkisi farklı yargı kararlarının verilmesine zemin hazırlasa da hakim vereceği kararlarda hakkaniyete uygun davranmak zorundadır.
Uygulamada en sık rastlanılan haklı sebepler arasında nüfus kaydında yer alan ismi ile herkesçe bilinen ve kendisine hitap edilen ismin farklı olmasıdır. Bunun dışında gülünç olan isimler, incitici veya genel ahlaka aykırı isimlerin değiştirilmesi talepleri haklı sebep olduğu yönünde yerleşmiş içtihatlarımız da vardır.
Aşağıda paylaşmış olduğumuz örnek Yargıtay kararından da anlaşılacağı üzere kişinin aile, çalışma veya iş ortamında bilinen ismi ile nüfus kaydındaki isminin farklı olması bu nedenle talep edilen isim değişikliklerinin haklı sebep olduğu yönündedir.
İsim Değişikli Davası Yargıtay Kararı
Dava, M.K.’nun 27. maddesi ve Nüfus Kanunu’nun 46. maddesi gereğince açılan Nüfusta İsim Tashihi davasıdır.
Mahkememizce davacı tarafından bildirilen tanıklar … duruşmadaki benzer yeminli beyanlarında, Davacıyı çalıştıkları büroda staj yaptıkları için tanıdıklarını, kendisine … olarak hitap ettiklerini, Sefa isminin erkek ismi olduğundan bu ismi nedeniyle sık sık alay konusu olduğunu, kendisine Sefa … denilmesinden hoşlanmadığını arkadaşlarının Sefa ya da Sefo diye davacıya şaka yaptıklarını davacının ismi konusunda espri yapılmasından hoşlanmadığını beyan etmişlerdir.
Mahkememizde yapılan açık yargılama sırasında davacı tarafından gösterilen ve toplanan delillerden; Davacının dava dilekçesine, davalı Nüfus Müdürlüğü temsilcisinin cevaplarına, davacının aile nüfus kayıt tablosuna, sabıkasızlık kaydına, İl Jandarma Komutanlığı Bilgi Toplama Kısmı ve İl Emniyet Müdürlüğü Bilgi Toplama Kısmına yazılan müzekkere cevaplarına, dinlenen tanık beyanlarına ve tüm dosya kapsamına göre; …den olma … doğumlu davacı …’in iş çevresinde ve sosyal yaşantısında … ismi ile tanınıp bilindiği,
Kendisine bu isimle hitap edildiği, bu farklılığın davacı ile ilgili işlemlerde karışıklıklara sebebiyet verebileceği, iddianın tanık beyanları ile de teyit edildiği, ayrıca davacının ismi nedeni ile alay konusu olduğu davacıya arkadaşlarının “Sefo” diye hitap ederek ismini alay konusu yaptıkları, bu nedenlerle davacının isim tashihi istenmesinde haklı menfaatin bulunduğu anlaşıldığından, davacının davasının kabulü ile, davacının, nüfus kayıtlarında … olarak yazılan adının TMK.’nun 27. maddesi ve Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 36. maddesi gereğince Nur olarak düzeltilmesine dair karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmış ve aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
İsim Değişikliği Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
01.10.2011 tarihinde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunumuzda yapılan düzenlemelerden önce isim değişikliği davaları çekişmeli yargı kapsamında değerlendirilmekte idi. Bu düzenlemeler öncesinde Nüfus Müdürlüğü davalı sıfatı ile dava dosyasında yer almakta iken, isim değiştirme davaları “çekişmesiz yargı” kapsamına alınmıştır.
Bu nedenle 01.10.2011 tarihinden sonra açılacak davalarda görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise kişinin ikamet adresinin bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesidir. Maddi hatalara karşı Nüfus Müdürlüğüne karşı açılacak isim düzeltme davalarında yetkili mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir. (Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 21/102013 tarih, 2013/15166 esas ile 2013/13900 sayılı kararı)
İsim Değişikliği Kaç Gün Sürer?
İsim değişikliği maddi hataların giderilmesi şeklinde e-devlet aracılığı ile yapıldığı gibi dava açmak yolu ile de yapılmaktadır. Her iki durumda da bir takım araştırmalar yapıldığından farklı sürelerde sonuçlanmaktadır.
E-Devlet İsim Değişikliği Kaç Gün Sürer?
E-Devlet isim değişiklikleri maddi hatanın tespit edilmesinden sonra ortalama 1 ay ile 2 ay süre zarfında gerçekleştirilmektedir. Başvuruların e-devlet aracılığı ile yapıldığı gibi bu yönde yapılan talep sonuçları da yine e-devlet aracılığı ile öğrenilebilmektedir.
İsim Değişikliği Davası Kaç Gün Sürer?
Yargı birimlerinde açılacak olan davaların süresi hakkında kesin bir belirleme yapmak oldukça zordur. Genellikle yargı biriminin iş yoğunluna göre bu süre değişmektedir. Ancak talepte bulunanın yani davacının dinlenmesi, kolluk kuvveti araştırması veya tanık beyanlarının alınması gibi durumlar göz önüne alındığında isim değişikliği davasınınortalama 3 ile 5 ay sürede neticelendirildiğini söyleyebiliriz.
Avukatsız İsim Değiştirme Davası Açılabilir Mi?
İsim değişikliği davalarının avukatsız olarak açılmasında bir engel yoktur. Ancak yukarıda belirttiğimiz gibi isim değişikliklerinde en önemli husus geçerli sebeplerin varlığının tam olarak ortaya konulmasıdır. Bu da bir takım hukuki bilgi, tecrübe ve deneyim gerektirir. Bu nedenle avukatsız olarak açılması mümkün olsa da hukuki destek almak davacının daha lehine olacaktır.
İsim hakkı kişiye sıkı sık bağlı haklardandır. Vekil aracılığı ile bu davaların açılması halinde hakim tarafından bu husus davacıdan talep edildiği yönünde duruşmada beyanda bulunmak zorunluluğu vardır.
Adını Değiştirmek İsteyen Kişi Nereye Başvurmalıdır?
Adını değiştirmek isteyen kişinin öncelikle bu değişikliğin gerekçesini belirlemesi gerekir. Maddi hatalardan kaynaklanan değişiklik taleplerinde dava açılmaksızın e-devlet aracılığı ile isim değişikliği talebinde bulunulabilir. Maddi hata dışında kalan durumlarda ise dava açmak zorunluluğu vardır. İsim değişikliği dava dilekçesinde geçerli nedenlerin tam olarak açıklanması gerekir.
Mahkemeye Gitmeden İsim Değişikliği Mümkün Müdür?
Mahkemeye gitmeden isim değişikliği mümkündür. Ancak bu değişikliğin bariz bir şekilde maddi hata şeklinde olduğunun kanıtlanması gerekir. Bu şekilde nüfus kaydında yazım hataları gibi hatalar bulunulması halinde e-devlet sisteminden elektronik imza veya mobil imza ile giriş yapılarak değişiklik talebinde bulunulabilir.
Yeni Doğan İsim Değişikliği Nasıl Yapılır? (18 Yaş Altı İsim Değişikliği)
Yeni doğan isim değişikliği ise velayet sahibi anne ve babanın talebi ile mümkündür. Yine yukarıda belirtmiş olduğumuz maddi hatanın bulunmaması halinde dava açmak yolu ile yeni doğan isim değişiklikleri yapılabilmektedir.
İsim Değiştirince TC No Değişir Mi?
İsim değişikliği talebinin kabul edilmesi halinde sadece bu yönde bir değişiklik yapılmaktadır. Yani talep kabul edilmiş olsa dahi isim değişmesine rağmen kişinin TC Kimlik numarasında herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır.
Keyfi İsim Değiştirme Mümkün Müdür?
Daha önce de belirttiği gibi e-devlet aracılığı ile isim değişikliği sadece maddi hataların giderilmesi şeklide yapılabilmektedir. Diğer durumlarda da haklı bir sebep ileri sürülerek isim değişikliği davası açılması gerekir. Gerek Türk Medeni Kanununun 27. Maddesinde yer alan hükümler, gerekse yerleşik içtihatlar keyfi şekilde isim değiştirmenin mümkün olmadığı yönündedir. Bu nedenle kişinin haklı bir sebep ileri sürmeksizin açacağı isim değişikliği davalarının reddedilmesi kuvvetle muhtemel bir durumdur.
İsim Değişikliği Kaç Yaşında Yapılır?
İsim değişikliğinin yapılması için herhangi bir yaş kısıtlaması bulunmamaktadır. 18 yaşından büyükler yukarıda sıralamış olduğumuz tüm bu işlemleri kendi adına yapabilecektir. 18 yaşından küçüklerin isim değiştirme işlemleri ise velayet sahibi anne ve babanın talebi ile yapılabilmektedir.
İsim Değişikliği Sonrasında Kimlik Yenilenir Mi?
Açılmış isim değişikliği davasının kabul edilmesi veya maddi hataların giderilmesi şeklinde yapılan isim değişikliklerinden sonra yeni ismin nüfus kaydına işlenmesi zorunludur. Bu nedenle isim değişikliği sonrasında nüfus cüzdanı (kimlik) yeniletmesi gerekmektedir.
E-Devlet İsim Değişikliği Ne Zamana Kadar Geçerlidir?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi e-devlet aracılığı ile sadece maddi hatanın bulunduğu isim değişikliği talepleri dikkate alınmaktadır. Bunun içinde süre bakımından herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. 2025 yılı itibariyle maddi hataya bağlı olarak isim değişikliği talepleri her zaman e-devlet aracılığı ile yapılabilir.
İsim Değişikliği Dava Dilekçesi Örneği
… Nöbetçi Sulh Hukuk Mahkemesine
İstemde Bulunan : Açık Kimlik ve TC kimlik numarası
Adres : …
Maddi İlgili : … Nüfus Müdürlüğü
Dava Konusu : Haklı Sebeplerle İsim Değişikliği
AÇIKLAMALAR :
Ekte bir örneği bulunan nüfus kayıt örneğinde de görüldüğü üzere ismim “X” olarak nüfus kaydında yer almaktadır.
Ad, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olup, kişinin hayatı boyunca tanımlandığı bir unsurdur. Bu da kişinin taşımış olduğu ismi benimsemesi gerektiği sonucunu doğurmaktadır. Bununla beraber kişilerin hayatının tamamını anılacağı ismi tercih etmesi en doğal hakkıdır.
Doğum ile nüfus kayıtlarına ismim “X” olarak kaydedilmiş ise de; Bu isim tarafımca benimsenmemiş ve bu süre zarfında ailem, iş hayatım ve diğer sosyal çevremde ismim “Y” olarak bilinmekte ve tarafıma bu şekilde hitap edilmektedir. Yargıtay ilgili hukuk dairelerinin yerleşik içtihatları, kişinin sosyal çevresi ve herkesçe bilinen ismi ile nüfus kayıtlarındaki ismi değiştirmek istemesi her zaman haklı bir sebep olarak görülmüştür.
Yukarıda izah etmiş olduğum nedenlerden ötürü nüfus kaydında yer alan “X” ismi ile bu yaşıma kadar özdeşleşmem mümkün olmamıştır. Ayrıca sosyal çevrem tarafından ismimim “Y” olarak bilinmesi farklı birçok karışıklığa neden olmaktadır.
NETİCE ve TALEP : Açıklamış olduğum bu nedenlerden ötürü “X” olarak kayıtlarda yer alan ismimim, herkesçe bilinen ve kabul etmiş olduğum “Y” ismi ile değiştirilmesi talebimim kabulü ile bu durumun ilgili nüfus müdürlüğüne bildirilmesi arz ve talep olunur. (Tarih)
DELİLLER : Nüfus kayıt örneği, tanık beyanları ve diğer her türlü yasal deliller
HUKUKİ DAYANAKLAR : Türk Medeni Kanununun İlgili Hükümleri, Nüfus Hizmetleri Kanunu
İSİM SOYİSİM
Talepte Bulunan
İsim Değişikliği Dava Dilekçesi Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hukuki talep ve uyuşmazlıklar her zaman benzerlik göstermemektedir. Bu nedenle herhangi bir dava dilekçesinin hazırlanmasında maktu form ve dilekçelerin kullanılması oldukça zordur. Örneğin yukarıda hazırlamış olduğumuz isim değişikliği dava dilekçesinde haklı sebepler, kişinin bilinen ismi ile nüfus kaydında yer alan isminin farklı olduğu gerekçesine dayandırılmıştır. Açılacak olan isim değişikliği davasında bu haklı sebepler değişiklik gösterebileceğinden mevcut dilekçenin ve eklerinin bu şekilde uyarlanması gerekmektedir.
