İş göremezlik raporu, çalışanın mevcut sağlık durumunun çalışmasını etkileyecek nitelikle olup olmadığının tespiti amacıyla verilen raporlardır. İş göremezlik raporları iş kazası, sakatlık, meslek hastalığı veya geçici hastalıklar durumlarında verilebileceği gibi analık gibi diğer durumlarda da verilebilir. Peki, iş göremezlik raporu nasıl alınır? İş göremezlik raporu en fazla kaç gün olabilir?
İş Göremezlik Raporunun Kapsamı
İş göremezlik raporu sadece hastalık durumunda verilmez. Bunun dışında, iş kazası, meslek hastalığı, sakatlanmalar hatta gebelik (analık) gibi durumlarda da verilir. Uygulamada iş göremezlik raporlarının en sık düzenlendiği durumlar aşağıdaki gibidir.
Genel Hastalık Halleri
İş göremezlik raporunun en sık düzenlendiği durumlar genel hastalık halleridir. Genellikle geçici ve kısa süreli hastalıklar nedeniyle tek hekim tarafından 1 – 10 gün arasında bir süre ile verilen raporlardır.
İş Kazası
İş göremezlik raporlarının sık düzenlendiği bir başka konu ise iş kazalarıdır. İş kazasının tanımı ise 5510 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun” 13. Maddesinde yapılmıştır. Buna göre yasanın 13. Maddesinde belirtilen ve iş kazası sayılan durumlar dahilinde çalışanın bedenen veya ruhen engelli hale gelmesidir.
Meslek Hastalığı
Meslek hastalığı da iş göremezlik raporlarının düzenlenme nedeni olan bir başka durumdur. Diğer durumlara göre daha uzun süreli hatta sürekli iş göremezlik raporu şeklinde düzenlenmektedir. Meslek hastalığının tanımı ise yine 5510 sayılı yasanın 14. Maddesinde yapılmıştır. Buna göre meslek hastalığı; Sigortalının çalışmış olduğu işin niteliğinden kaynaklı bir şekilde geçici ya da sürekli bir hastalık durumu ya da bedenle / ruhsal engellilik halidir.
Analık Hali
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre analık hali; Gebeliğin başladığı tarih ile doğumdan sonraki ilk 8 haftalık süre “analık hali” olarak kabul edilmiştir. Bu süre içerisinde kadının analık durumuna bağlı rahatsızlıkları ile engellilik halleri yine iş göremezlik raporu dahilinde değerlendirilmektedir.
Yukarıda yapmış olduğumuz bilgilendirmelerden de anlaşılacağı üzere iş göremezlik raporları, geçici veya sürekli suretle olabilmektedir.
Geçici İş Göremezlik Raporu Nedir?
İsminden de anlaşılacağı üzere kısa süreli raporlar geçici iş göremezlik raporu olarak değerlendirilir. Tek hekim tarafından ve en fazla, tek seferde 10 günlük süreli raporlar geçici iş göremezlik raporlarıdır. Bu süre 1 gün olabileceği gibi 10 günde olabilmektedir.
Sürekli İş Göremezlik Raporu Nedir?
İş kazası veya meslek hastalıkları sonucu çalışanın %10 üzerinde iş kaybına uğramasına bağlı olarak verilen raporlardır. Çalışan için sürekli iş göremezlik raporu düzenlenmesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından iş göremezlik aylığı bağlanmaktadır.
İş Göremezlik Raporunun Şartları Nelerdir?
Kişi hakkında düzenlenen sağlık raporunun iş göremezli raporu olarak nitelendirilebilmesi için ve çalışanın iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmesinin bir takım koşulları vardır.
Alınan bu sağlık raporunun 5510 sayılı yasa kapsamında değerlendirilebilmesi için aşağıdaki temel koşulların gerçekleşmesi gerekir.
Sigortalı Olarak Çalışıyor Olmak
Sigortasız olarak çalışanlar için iş göremezlik raporu düzenlense de kişinin iş göremezlik ödeneğinden ve diğer sosyal haklardan yararlanması mümkün değildir.
Prim Şartı
İş kazaları hariç olmak üzere yukarıda belirtmiş olduğumuz diğer durumlarda çalışan için verilen raporların iş göremezlik raporu olarak kabul edilebilmesi için en az 90 gün sigortalı olarak çalışmış olması ve primlerin yatırılmış olması gerekir.
İş Göremezlik Raporu Sağlık Kuruluşlarından Alınmalıdır
Ülkemizde iş göremezlik raporlarının düzenlenmesinde yetkili kuruluşlar; Devlet hastaneleri, özel hastaneler (SGK anlaşmalı) ve aile hekimlikleridir. Bu kuruluşlar daha çok geçici iş göremezlik raporlarının düzenlenmesinde yetkilidir. Sürekli iş göremezlik raporlarının düzenlenmesinde devlet hastanelerinde bu konuda oluşturulmuş kurullar yetkilidir.
İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?
Geçici iş göremezlik raporu ve sürekli iş göremezlik raporunun alınması sırasında takip edilmesi gereken prosedürler farklıdır. Bu nedenle iş göremezlik raporlarının nasıl alınacağına, bu ayrımı göz önüne alarak cevaplamamı daha uygun olacaktır.
Geçici İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?
Meslek hastalıkları dışında kalan diğer durumlarda çalışanın üniversite hastanesi, devlet hastanesi, özel hastane veya aile hekimliğine muayene ve tedavi için başvurması gerekir. Uzman hekim tarafından yapılan muayene sonucu kişinin istirahat etmesi ve bu süre içinde çalışmaması uygun görülmesi halinde 1 – 10 gün süre ile bu yönde bir rapor düzenlenir. Bunun için çalışanın bu sağlık kuruluşlarından herhangi birisine başvurması yeterlidir.
Sürekli İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?
Sürekli iş göremezlik raporları diğer durumlara nazaran daha ağır hastalıklar, meslek hastalıkları veya iş kazaları sonucu verilmektedir. Kısa süreli istirahat raporlarından farklı olarak tek hekim tarafından düzenlenmesi mümkün değildir. Ayrıca sürekli iş göremezlik raporları sadece Sağlık Bakanlığının yetkili kılmış olduğu üniversite hastaneleri veya devlet hastaneleri tarafından verilmektedir.
İş Göremezlik Raporu Hangi Hastalıklar İçin Verilir?
İş göremezlik raporlarının hangi hastalıklar için verileceği konusunda tek tek bir sıralama yapılmamıştır. Geçici iş göremezlik raporlarında hekimin, kişinin mevcut sağlık durumunun çalışmasına engel teşkil ettiği veya çalışmasının hastalığının iyileşmesine mani olacağı yönünde takdir oluşan her hastalıklar için verilmesi mümkündür.
Raporlu İşçinin İşten Çıkarılması Mümkün Müdür?
Kural olarak çalışanın sadece iş göremezlik raporu alması işten çıkarma nedeni değildir. Ancak rapor süresinin uzatılması veya geçici iş göremezlik raporlarının, sürekli iş göremez raporlarına dönüşmesi halinde İş Kanununun 25. Maddesinde yer alan hükümler çerçevesinde işlem yapılması mümkündür. Aksi durumlarda raporlu işçinin işten çıkarılması halinde iş veren kötü niyet tazminatı, kıdem tazminatı veya diğer işçi alacakları konusunda yükümlülük altına girmesi mümkündür.
Sık Sorulan Sorular
İş Göremezlik Raporu E-Devlet Aracılığı İle Görüntülenebilir Mi?
İstirahat raporları ile iş göremezlik raporları elektronik imzalı olarak düzenlenmektedir. E-Devlet aracılığı ile “İstirahat Raporu Sorgulama” linki aracılığı ile bu raporların online bir şekilde görüntülenmesi mümkündür.
Devlet Hastanesinden İş Göremezlik Raporu Alınır Mı?
Evet. İş göremezlik raporları genellikle devlet hastanelerinden alınmaktadır. Bunun dışında Sosyal Güvenlik Kurumları ile anlaşmalı olan özel hastanelere müracaat ile istirahat raporu alınması mümkündür.
İş Göremezlik Raporu En Fazla Kaç Gün Verilebilir?
Geçici iş göremezlik raporları en fazla 10 süre ile verilebilmektedir. 10 günden sonra yapılan ikinci kontrolde gerek görülmesi halinde ikinci kez 10 gün kadar istirahat raporunun uzatılması mümkündür. Bunun dışındaki ve daha uzun süreli iş göremezlik raporları sağlık kurulu tarafından verilebilir.
Rapor Alındığında İş Verene Bildirme Süresi Ne Kadardır?
İş göremezlik raporu alınmasından itibaren geciktirilmeksizin işverene bildirilmesi makuldür. Bunun için yasalarda tam olarak bir süre belirtilmemiştir. Ancak raporun alındığı gün veya ertesi gün bu durumun iş verene bildirilmesi, mümkün olması halinde bu raporun bir kopya örneğinin iş verene ulaştırılması devamsızlık nedeniyle tutanak tutulmasının önüne geçecektir. Rapor süresinin bitmesinden sonra ise çalışan rapor aslını işverene ibraz etmelidir.
İş Göremez Raporu Özel Hastaneden Alınır Mı?
İş göremez raporlarının özel hastanelerden alınmasında bir engel yoktur. Bu hastanelerin Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşmalı olmaları diğer bir ifade ile e-rapor sistemi ile özel hastane sistemi arasında entegrenin bulunması gerekmektedir.
İş Kazasında Alınan Rapor İle Normal Hastalık Raporu Arasında Fark Var Mı?
Yasal işlemler ve iş göremezlik ödeneği konusunda iş kazası sonrasında verilen raporlar ile normal hastalık raporları arasında fark vardır. Örneğin iş kazası sonrasında kişinin kısa süreli çalışamaması halinde ilk rapor gününden itibaren ödeme yapılırken diğer hastalık durumlarında raporun 2. Gününden itibaren iş göremezlik ödemesi hesaplanmaktadır.
Rapor Bittikten Sonra İşe Başlama Zorunluluğu Var Mı?
Rapor süresinin bitmesinden sonra sigortalının çalışmasında başkaca bir engel hali olmaması halinde iş başı yapması zorunludur. Bu rapor süresinin dolmasına rağmen çalışan işe başlamamış ise hakkında devamsızlık nedeniyle işlem yapılması muhtemeldir.
Raporlu Çalışan İş Yerine Çağırılabilir Mi?
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi iş göremezlik raporu kişinin iş yerinde çalışamaması nedeniyle verilmektedir. Bir çeşit istirahat raporu da olması nedeniyle iş veren tarafından raporlu çalışan çalışmak için veya başkaca işlemler için iş yerine çağırılamaz. Bu yönde bir çağrı yapılmasına rağmen iş yerine gidilmemesi de haklı fesih nedeni olarak kabul edilmemektedir.
İş Göremezlik Raporu Geriye Dönük Alınabilir Mi?
Uygulamada sık rastlanılan bir durum olmasa da iş göremezlik raporu geriye dönük olarak verilir. Ancak yine bu durum hekimin takdirindedir. Herhangi bir nedenden ötürü sağlık kuruluşuna geç başvurulduğu takdir olunması halinde en fazla 2 gün geriye dönük şekilde rapor alınabilir.
İstirahat Raporu 40 Günü Geçerse Ne Olur?
Çalışanın bir takvim yılı içerisinde almış olduğu istirahat raporu (sağlık raporu) süresi toplamda 40 günü geçmesi halinde ve hala sigortalının sağlık açısından çalışması uygun görülmemesi halinde bundan sonra verilecek raporların sağlık kurulu heyet raporu şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir.
İş Göremezlik Ödemesi Nasıl Hesaplanır?
İş göremezlik ödemesinin hesaplanabilmesi için;
- Çalışanın rapor tarihinden önceki son 3 ayda toplam prim gün sayısı
- Son 3 aylık brüt ücret (Günlük kazanç)
- İstirahat rapor süresi
Gibi verilerin bilinmesi gerekir. Bu verilerin tespit edilmesinden sonra; yatarak tedavi durumlarında günlük kazancın %50’si, ayakta tedavi durumlarında ise günlük kazancın %67’si çalışana ödenmektedir. İş kazası ve meslek hastalıkları durumunda raporun 1. Gününden itibaren ödeme yapılırken, diğer hastalık durumlarında ise iki gün kesintiden sonra ödemeler 3. Rapor gününden sonra hesaplanabilmektedir.
İş Göremezlik Ödemesi Ne Zaman Yatar?
İş göremezlik raporunun SGK’ya bildirilmesinden sonra yukarıda belirtmiş olduğumuz şekilde yapılan ödemeler ortalama 15 gün ile 20 gün arasında bir sürede PTT aracılığı ile ödemeler yapılmaktadır.
Raporluyken İş Yeri Maaş Öder Mi?
Raporlu olunan süre zarfında iş veren tarafından maaş adı altında bir ödeme yapılmaz. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından “rapor parası” adı altında yukarıda belirtmiş olduğumuz hesaplama yöntemi ile ödeme yapılmaktadır.
3 Günlük Rapor Parası Ne Kadar?
Asgari ücretli olarak çalışan bir kişinin 3 günlük rapor parası; Yatarak tedavi görülmesi halinde yaklaşık 1.300 TL’dir. Yine asgari ücretli olarak çalışan ve ayakta tedavi şeklinde rapor alan bir kişinin 3 günlük rapor parası yaklaşık 1.730 TL civarındadır. Bu rakamlar 2025 yılı için ortalama miktarlar olup, iş göremezlik raporu ile kişinin almış olduğu maaşa göre değişiklik gösterebilir.
Gebelikte İş Göremezlik Raporu Ne Zaman Alınır?
Gebelikte son 8 haftalık süreden sonra (çoğul gebelikte 10 hafta) çalışan kadın iş göremezlik raporu kapsamında değerlendirilmektedir. Ayrıca bu süreler dışında kalan durumlarda gebe çalışanın gerekli sağlık kontrolleri için işveren tarafından izinli sayılması zorunludur.
Devlet Memurlarının İş Göremezlik Raporları
Devlet memurları ile özel sektör çalışanlarının iş göremezlik raporlarının alınması ve rapor süreleri bakımından bir ayrım yapılmamıştır. Yine devlet memurları da tek seferde ve tek hekim raporu olarak en fazla 10 süre ile iş göremez raporu alabilmektedirler.
