İnfazın ertelenmesi; hastalık, malullük, gebelik veya başka sebepler nedeniyle infazın ertelenmesi talebinde bulunan hükümlünün, hakkında kesinleşmiş hapis cezasının ceza infaz kurumunda (cezaevi) infaz edilmesinin ertelenmesi kurumudur. Kesinleşmiş hapis cezası kararı hakkında infazın ertelenmesi kararı verilmesi; cezanın affedilmesi, ortadan kaldırılması veya ceza infaz kurumu haricinde başka bir şekilde infaz edilmesi sonucunu doğurmaz.
İnfazın ertelenmesi, kesinleşmiş hapis cezasının ceza infaz kurumunda infaz edilmesinin ertelenmesini, bu sayede hükümlünün gerek özel gerekse sosyal – ekonomik anlamda yaşamını düzenlemesi için belirli bir zaman temin etmesini sağlayan infaz hukuku kurumudur. Hakkında infazın ertelenmesi kararı verilen hükümlü, infaz erteleme süresi tamamlandıktan sonra cezasının infazı için ceza infaz kurumuna girmek durumundadır.
İnfazın Ertelenmesi ile Ceza Erteleme Arasındaki Fark Nedir?
İnfazın ertelenmesi ile ceza erteleme, uygulamada sıkça birbiri ile karıştırılan iki farklı kavramdır. Ceza erteleme; sanığa hükmedilen cezanın cezaevi dışında ve belirli bir denetim altında infaz edilmesini ifade eder. Ceza erteleme kararı, ceza yargılamasını yürüten mahkemenin tasarrufundadır. Mahkeme, yargılama sürecinde ceza erteleme kararı vermemişse, sonraki süreçlerde bu kararı veremez. İnfazın ertelenmesi kurumu ise, ceza erteleme kurumundan farklıdır.
İnfazın ertelenmesi; hakkında kesinleşmiş hapis cezası bulunan kişinin cezasının ceza infaz kurumunda infaz edileceği vaktin ertelenmesini ifade eder. Bu kurum, ilgilinin birtakım kişisel sebeplerle ceza infaz kurumuna giriş vaktinin ertelenmesini sağlayarak cezanın infazı için gerekli hazırlığın yapılması için imkan tanır. Ceza erteleme kurumu ile bir diğer farkı ise, infazın ertelenmesi kararı, infaz savcılığının görev alanına girer. Ceza erteleme kararı ise, yargılamayı yürüten mahkeme tarafından verilir.
İnfazın Ertelenmesi Şartları
İnfazın ertelenmesi, 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nun 17. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Kesinleşmiş hapis cezasının infazının ertelenmesi kararı için hükümlünün müracaatı gerekir. Söz konusu karar, hapis cezasının infaza verildiği yerin infaz savcılığı tarafından verilir. İnfaz ertelemesi kararı alınabilmesi için, ilgilinin davet üzerine infaz savcılığına başvurması gerekir. Şayet hükümlü hakkında yakalama kararı çıkarılmışsa, yakalama kararı sonrasında infaz ertelemesi başvurusu reddedilir.
İnfazın Ertelenmesi Sebepleri
İnfazın ertelenmesi talebi, aşağıda sıralanan hallerde ileri sürülebilir:
- Türk Ceza Hukukunda akıl hastalığı gerek ceza ehliyetine gerekse cezanın infazına etki eder. Hükümlünün akıl hastalığına tutulması halinde infazı geriye bırakılır ve akıl hastalığına tutulan hükümlü iyileşene değin sağlık kurumunda tedavi altına alınır. Akıl hastalığına tutulan hükümlünün tedavi amacıyla hastanede geçirdiği süre cezaevinde geçmiş kabul edilir. Akıl hastalığı kapsamında değerlendirilmeyen ruhsal hastalıklar sebebiyle infaz ertelenmesi talebi ileri sürülemez.
- Hükümlü, akıl hastalığı haricinde sair hastalıklara sahipse ve hakkında hükmedilen hapis cezasının infaz edilmesinin hayati sonuçları mevcutsa, hükümlü iyileşene kadar cezasının infazı geri bırakılır.
- Hükümlünün maruz kaldığı ağır bir hastalık yahut malullük durumu varsa, bu durumu hayati risk teşkil etmese dahi cezaevi şartlarını yaşamını tek başına idame imkanı mevcut değilse ve toplum güvenliği açısından ağır ve somut bir tehlike arz etmiyorsa, ilgilinin cezasının infazı iyileşene kadar geri bırakılabilir.
- Gebe ya da doğum tarihini takiben altı ayı doldurmamış kadın hükümlülerin cezasının infazı geri bırakılır.
- Hükümlü, şahsi birtakım sebepler nedeniyle de infazın ertelenmesi isteminde bulunabilir. Yasa, ceza infaz kurumundaki hükümlü hakkında infaza bir müddet ara verilebilmesi adına birtakım sebepler aramasına karşın, henüz ceza infaz kurumuna girmemiş kişiler için infazın ertelenmesi isteminin gerekçelerini sınırlamamıştır. Talepte bulunan hükümlü, makul bir gerekçe sunmak suretiyle infazın ertelenmesi isteminde bulunma hakkını haizdir.
İnfazın Ertelenmesi İçin Ceza Süresi Şartı
Hükümlünün talebi üzerine infaz erteleme şartları, söz konusu suçun taksirle yahut kasten işlenip işlenmediğine göre farklılık gösterir. Yasanın ilgili hükmü uyarınca, kasten işlenmiş suçlarda üç sene, taksirle işlenmiş suçlarda ise beş sene veya daha az hapis cezaları hakkında infaz erteleme kararı verilebilir. Hapis cezasının bu sürelerin üzerinde olması halinde, hapis cezasının infazının ertelenmesi kararı verilebilmesi söz konusu değildir.
İnfazın Ertelenmesinin Mümkün Olmadığı Haller
Kanun koyucu, aşağıda sıralanan hükümlüler hakkında cezanın infazının ertelenmesi kararı verilemeyeceğini hüküm altına almıştır:
- Siyasi suçlar dahil olmak üzere örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan dolayı hüküm giyenler,
- Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan dolayı hükümlü olanlar,
- Disiplin veya tazyik hapsi sebebiyle hüküm giyenler,
- Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler.
Cezaevindeki Hükümlüler İçin İnfaza Ara Verme Başvurusu
Ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin infaza ara verilmesi adına savcılığa başvuru hakkı vardır. Fakat, ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin bu başvuruda bulunabilmesi ve infazlarına ara verilebilmesi için aşağıda sıralanan şartlardan herhangi birisinin mevcut olması gerekir:
- İlgilinin yükseköğrenimini tamamlaması,
- Anne, baba, eş ya da çocukların vefatı ya da söz konusu kişilerin daima hastalık ya da malullükleri sebebiyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin yahut tarım topraklarının işlenebilmesinin imkansız duruma gelmesi,
- İlgilinin hastalığının daimi bir tedaviyi gerektirmesi,
- Sıralanan durumlara benzer zaruri yahut acil durumların mevcut olması.
Ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler hakkında cezanın infazına azami bir yılı geçmeyen sürelerle ve sadece iki kez ara verilebilir. Dolayısıyla, talepte bulunan hükümlü hakkında cezasının infazına ara verme süresi en çok iki sene olabilir.
İnfazın Ertelenmesi İçin Teminat Şartı ve Teminatın İadesi
Hükümlünün talebi üzerine, infazın ertelenmesi güvence gösterilmesi koşuluna bağlanabilir. Belirli bir miktarda paranın vergi dairesine yatırılması suretiyle tahsil edilen teminatın ardından infaz savcılığınca infazın ertelenmesine karar verilebilir. İnfazın ertelenmesi süresinin ardından cezasını infaz etmek amacıyla teslim olan hükümlüye güvence iade edilir. Cezanın infazı sürecinin oldukça kapsamlı ve girift bir yapıda olması sebebiyle bu süreçte hatalı veya ihmali bir işlemde bulunmamak adına deneyimli bir ceza avukatından yardım alınması, en doğru yaklaşım olacaktır.
