Hizmet tespit davası çalışanın fiili olarak iş yerinde çalışmasına rağmen sigorta primlerinin hiç yatırılmaması ya da eksik yatırılması nedeniyle açılmaktadır. Çalışanın çalışmış olduğu gerçek sürelere göre sigorta primlerinin ödenmesi amacıyla işveren aleyhine hizmet tespit davaları açılması mümkündür.
Hizmet Tespit Davası Neden Açılır?
Çalışanın fiili olarak herhangi bir iş yerinde çalışmış olmasına rağmen sigorta primlerini yatırılmadığı veyahut eksik yatırılması sebebiyetle açılmaktadır. Uygulamada en sık dava açılma nedeni ise sigortasız işçi çalıştırma nedenidir. Ancak hizmet tespit veya prim tespit davalarının açılması da bir takım şartlara bağlanmıştır.
Hizmet Tespit Davası Şartları
Sigorta tespit davalarının açılması daha doğrusu açılan davarın çalışan lehine sonuçlanmasında bir takım şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.
- Beş yıllık hak düşürücü sürenin geçirilmemiş olması
- İşçi ile işveren arasında hizmet sözleşmesi düzenlenmiş olması
- Çalışanın hizmet sözleşmesinde belirtilen edimi yerine getirmiş olması
- İş yerinin SGK kapsamında faaliyet gösteriyor alması
Gibi şartların sağlanması gerekmektedir. Dava çalışanın lehine sonuçlanması durumunda hiç yatırılmayan veya eksik yatırılan primlerin faizi ile birlikte SGK’ya ödenmektedir. Ayrıca bu şekilde işçi çalıştırıldığı tespit edilen işveren “sigortasız işçi çalıştırma cezası” ile karşılaşması kuvvetle muhtemeldir.
Hizmet Tespit Davası Zamanaşımı Süresi
Hizmet tespit ve sigorta tespit davalarında zamanaşımı süresi hak düşürücü süre niteliğindedir. Bu nedenle 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Ancak bu durumun bir takım istisnaları da mevcuttur.
Hizmet Tespit Davası Zamanaşımı İstisnaları
- Yapılan tahkikat sonrasında işçinin belirtilen iş yerinde çalışmış olduğunun müfettiş raporları ile tespit edilmiş olması halinde
- İşe giriş bildirgesi SGK’ya bildirilmiş olmasına rağmen çalışana ait maaş bordrolarının kuruma iletilmemiş olması durumunda
- Sigortalı çalışmakta iken devlet memurluğuna (657 sayılı devlet memurları kanunu ) geçiş durumlarında
- İşverenden sigorta primlerinin icra kanalı ile tahsil edilmesi durumlarında
- İşveren tarafından sigorta primlerinin tediye bordrosunda gösterilmesine rağmen primlerin SGK’ya yatırılmamış olması durumlarında hizmet tespit davasında zamanaşımı süreleri işlememektedir.
Hizmet Tespit Davasının Sonuçları
Davanın çalışanın lehine sonuçlanması yani sigortasız işçi çalıştırıldığı tespit edilmesi durumunda işveren yargılama sonucunda tespit edilmiş olan süreleri SGK’ya bildirir. Ayrıca işveren bu sürelere denk gelen sigorta primlerini de yatırmakla yükümlüdür. Bunun dışında işverenin sigortasız işçi çalıştırma cezası ile cezalandırılması mümkündür.
Hizmet Tespit Davası ile EYT’li Olunur Mu?
Hizmet tespit (sigorta tespit) davasının çalışan lehine sonuçlanması geriye dönük etki yaratmaktadır. Bu nedenle mahkeme kararının işçi lehine olması durumunda emeklilik haklarından faydalanması mümkündür. Sigorta primlerinin yatırılmaması nedeniyle emekli olamayan çalışan lehine sonuçlanan mahkeme kararı doğrultusunda tekrar SGK’ya emeklilik başvurusu yapması gerekmektedir.
Hizmet Tespit Davasında İspat Yükü
Sigorta primlerinin yatırılmaması aynı zamanda sigortasız işçi çalıştırma olarak değerlendirilebilmektedir. Sigortasız işçi çalıştırma yasağı ise kamu düzenine ilişkin bir düzenlemedir. Bu tür davalarda ispat yükü işçide olmasına karşın mahkeme bu konudaki araştırmaları re’sen yürütmek yükümlülüğü altındadır.
Hizmet Tespit Davası Ne Kadar Sürer?
Gerek ceza davaları gerekse hukuk davalarının ne kadar sürede sonuçlanacağı konusunda genel bir süre belirtmek oldukça zordur. Bu durum genellikle mahkeme iş yoğunluna göre değişmektedir. Ayrıca yargılama sürelerine etkileyen bir başka husus uyuşmazlığın konusu ve delillerin niteliğidir. Buna rağmen iş mahkemelerinde yürütülen davalar ortalama 6 ay ile 3 yıl arasında sonuçlanmaktadır.
Hizmet Tespit Davası Nasıl Açılır?
Sigorta (hizmet) tespit davalarında işçi davacı, iş veren ise davalı konumdadır. Bilinenin aksine bu davalar SGK aleyhine değil, iş veren aleyhine açılmaktadır. Ancak mahkemenin işçi lehine sonuçlanması durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu da feri müdahil olabilmektedir.
Hizmet Tespit Davalarında Görevli Mahkeme
Hizmet tespit davalarında görevli mahkeme; İş mahkemeleridir. İş mahkemelerinin kuruluşu iş yoğunluğu gözetilerek HSK tarafından belirlenmektedir. Ayrıca iş mahkemesi bulunmayan adliyelerde bu görev Asliye Hukuk Mahkemelerindedir.
Hizmet Tespit Davalarında Yetkili Mahkeme
Kural olarak hizmet davalarında yetkili mahkeme davalının yani iş verenin yerleşim yerinde bulunan iş mahkemesidir. Ayrıca iş yeri adresinin bulunduğu yer iş mahkemelerinde yetkili olabilmektedir. Bunların dışında davalının birden fazla olması halinde davalılardan herhangi birisinin ikamet adresinde bulunan iş mahkemelerinde de sigorta tespit davası açılması mümkündür.
Hizmet Tespit Davalarında Arabuluculuk
Bilindiği üzere işveren ile çalışan arasında meydana gelen uyuşmazlıkların birçoğunda arabuluculuk müessesine başvurma zorunluluğu bulunmaktadır. Ancak prim tespit davalarında dava öncesinde arabuluculuğa başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Geriye Dönük Hizmet Tespit Davası
Hizmet tespit davası zamanaşımı süreleri başlığında da belirttiğimiz gibi bu süreler hak düşürücü süre niteliğindedir. Bu nedenle geriye dönük en fazla beş (5) yıl öncesi hizmet tespiti talep edilebilmektedir.
Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası 2024
Hizmet tespit davası sonrasında bu durumun tespiti halinde işverenin ayrıca sigortasız işçi çalıştırma cezası ile cezalandırılması olası bir durumdur. Ancak sigortasız işçi çalıştırma cezası çalışılan süre, asgari ücret tutarı ve iş yerinin statüsüne göre değişiklik göstermektedir. Buna göre;
- Bilanço esasına göre defter tutma yükümlülüğü altındaki iş yerinde sigortasız işçi çalıştırma cezası 38 asgari ücret tutarında,
- İşverenin diğer defterleri tutma şeklinde bir zorunluluğu bulunması durumunda sigortasız işçi çalıştırma cezası 32 asgari ücret tutarında,
- İşverenin herhangi bir defter tutma yükümlülüğü bulunmaması durumlarında sigortasız işçi çalıştırma cezası 29 asgari ücret tutarındadır.
Görüldüğü gibi oldukça yüksek meblağlarda sigortasız işçi çalıştırma cezası ile karşılaşmak mümkündür. Bu miktarlar sadece bir işçi için geçerlidir. Başkaca sigortasız işçi çalıştırılması halinde ayrıca aynı cezaların işveren için düzenlenmesi mümkündür.
Bunların haricinde çalışan ait kayıt ve belgelerin SGK’ya ibraz edilmemesi nedeniyle idari ara cezası düzenlenmektedir. Ayrıca teşvikten yararlanamama gibi yaptırımlarla da karşılaşılması olası bir durumdur.
Sigortasız İşçi Çalıştırma Nereye Şikayet Edilir?
- Sosyal Güvenlik Kurumunca hazırlanmış web sitesinde online ihbar şeklinde,
- Alo 170 hattının aranarak
- En yakın Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı olarak müracaat ederek sigortasız işçi çalıştırma şikayetinde veya ihbarında bulunulabilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Hangi Durumlarda Hizmet Tespit Davası Açılır?
Genel olarak bu tür davalar sigortasız işçi çalıştırma yani sigorta primlerinin hiç yatırılmamasına bağlı olarak açılmaktadır. Ancak çalışanın sigorta primlerinin eksik yatırıldığı yönünde bir tespit olması durumunda da sigorta tespit davası açılması mümkündür.
Hizmet Tespit Davası Ne Demek
Sigorta primlerinin eksik yatırılması veya hiç yatırılmamasına bağlı olarak çalışan tarafından işveren aleyhine açılan davalara hizmet tespit veya sigorta tespit davası denilmektedir.
Geriye Dönük Hizmet Tespit Davası Nasıl Açılır?
Bu konuda herhangi bir ayrım yapılmamıştır. Diğer durumlarda olduğu gibi geriye dönük sigorta tespit davaları da iş mahkemelerinde yürütülmektedir.
Hizmet Tespit Davası Geriye Dönük Kaç Yıl İçin Açılabilir?
Geriye dönük sigorta tespit davaları 5 yıl için açılması mümkündür.
Kapanmış Şirketi Hizmet Tespit Davası
Kapanmış şirketler nedeniyle de işveren aleyhine sigorta tespit davası açılması mümkündür. Faaliyetine son veren ve bu konudaki yasal prosedürleri yerine getiren şirket tüzel kişiliğini de kaybetmiş olacaktır. Bu nedenle sigorta tespit davası açılmadan önce kapanmış olan şirketin ihyası için ayrı bir davanın açılması gerekmektedir. Bu dava devam ederken sigorta tespit davası açılması halinde iş mahkemesince bu durum bekletici sorun yapılabilmektedir.
Geçmişte Sigortasız Çalıştığımız Nasıl İspat Ederim?
Hizmet Tespit Davasında en sık başvurulan ispat yöntemi tanık beyanlarıdır. Davası işçi ile aynı dönemlerde aynı iş yerinde çalışan diğer işçiler bu konuda beyanda bulunmaları mümkündür. Bunun haricinde banka dekontları da delil niteliğindedir. İşveren işçiye ödemiş olduğu ücreti banka yolu ile gerçekleştirmesi halinde buna ilişin veriler delil olarak kabul edilebilmektedir. Benzer şekilde çalışanın iş yerinde imzalamış olduğu belgelerde bu konuda delil olarak kabul edildiği görülmektedir.
