Ecrimisil veya haksız işgal tazminatı, başka birine ait taşınır veya taşınmazı haklı bir nedene dayanmadan kullanan kişilere karşı açılabilecek bir davada talep edilebilmektedir. Bu kapsamda ecrimisil talep edilebilmesi için belli şartların oluşması gerekmektedir. Bu kapsamda aranan şartlar kötü niyet ve taşınır veya taşınmaz malı kullanan kişinin haklı bir nedeni olmamasıdır. Bu davada hem kullanımdan kaynaklı tazminat talep edilebileceği gibi hem de taşınmaz veya taşınırı haksız şekilde kullanan kişinin ilgili taşınırı iadesi veya taşınmazdan çıkması da talep edilebilmektedir.
Ecrimisil Nedir?
Ecrimisil, taşınmaz malı kullanma tasarrufunda hak maliki kişinin onayı ya da herhangi bir hukuka uygunluk sebebi bulunmaksızın hakka konu taşınmazın üçüncü bir kişi tarafından kullanılması karşılığında istenen haksız işgal tazminatına denir.
Ecrimisil (Haksız İşgal) Tazminatı Davası Şartları
Ecrimisil talep edilebilmesi için başka birine ait taşınır veya taşınmaz mal haksız şekilde işgal edilmeli, bu malı işgal eden kişi kötü niyetli olmalı ve bu işgal sebebiyle bir zarar meydana gelmiş olmalıdır. Bu şartlara ayrı ayrı değinmek gerekmektedir.
İlk olarak haksız işgali incelemek gerekirse, haksız işgal unsurunun yerine gelmesi için taşınır veya taşınmazın haksız bir şekilde ele geçirilip kullanılıp kullanılmadığına bakılmaktadır. Örneğin başka birisine ait aracın hiçbir hukuki ilişkiye dayanmadan kullanılması bu duruma bir örnektir. Yine, tarlasını satan birinin satış işleminden sonra tarladan çıkmaması ve burayı kullanmaya devam etmesi de haksız işgal olarak değerlendirilmektedir.
Bir diğer şart da işgalcinin kötü niyetli olmasıdır. Aslında burada çok karmaşık bir değerlendirme yapmaya gerek bulunmamaktadır. İşgal ettiği yeri kullanırken bu kullanımın haklı bir sebebe dayanmadığını bilen işgalci kötü niyetli sayılmaktadır. Burada iyi niyetli kişinin ecrimisil ödemek zorunda olmadığını belirtmek gerekmektedir. Ancak iyi niyetli kişinin işgal ettiği taşınır veya taşınmazı sahibine vermekle yükümlü olduğunu ifade etmek gerekir.
Yine bunlarla beraber, işgalin bir zarar meydana getirmesi gerekmektedir. Buna örnek olarak da malın sahibinin işgalden kaynaklı gelir elde edememesi ve kullanmadan dolayı eskime durumu gösterebilir. Bu şartların bir araya gelmesi halinde malın sahibi, işgalciye karşı dava açabilecek ve tazminat talep edebilecektir.
Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) Miktarı Nasıl Hesaplanır?
Haksız işgal tazminatı hesaplanırken en az kira geliri ve en çok da tam gelir yoksunluğu dikkate alınmaktadır. Bu kapsamda talebinizde yoksun kaldığınız kira gelirini talep etmeniz durumunda, emsal kira sözleşmeleri, emsal kira sözleşmesinde kiralanan evle, işgal edilen ev arasındaki farklar incelenmekte ve piyasa doğrultusunda bir bedel belirlenmektedir.
Eğer işgal edilen bir tarım arazisiyse yoksun kalınan gelir hesaplanmaktadır. Bu kapsamda taşınmazın bulunduğu bölgede hangi tarım ürünlerinin ekiminin yapıldığı sorulmakta ve bunların getirisi hesaplanmaktadır. Neticede bu hesaplamalar yapılırken taşınmazın her türlü özelliği dikkate alınmaktadır. Mesela taşınmazın imar durumu, büyüklüğü, nasıl kullanıldığı ve geliri hesaplanabilmektedir.
Kardeşime Karşı Haksız İşgal (Ecrimisil) Tazminatı Davası Açabilir Miyim?
Belli şartların gerçekleşmesi halinde kardeşinizden ecrimisil talep etme hakkınız bulunmaktadır. Bu kapsamda öncelikle kardeşinizle aranızdaki ortaklık türü önemlidir. Eğer kardeşinizle aranızdaki ortaklık türü paylı mülkiyet ise ecrimisil talebinizin reddedilme olasılığı yüksektir. Paylı mülkiyet, anlaşılması açısından herkesin payının belli olduğu mülkiyet şekli olarak açıklayabiliriz. Eğer paylı mülkiyet durumu söz konusu ise ve sizin de anlaşmazlık olmadan kullandığınız bir parça sahibi olmanız halinde ecrimisil davası reddedilecektir. Burada siz kardeşinizin sizden daha fazla pay sahibi olduğunu iddia etseniz de açmanız gereken dava türü ecrimisil davası değil ortaklığın giderilmesi davası olacaktır.
Eğer ecrimisil davasının konusu olan taşınmazda sizin kullandığınız bir alan bulunmuyorsa yapmanız gereken kardeşlerinize, payınız oranında taşınmazı kullanmak istediğinizi bildirmek olmalıdır. Bunun noter aracılığıyla yapılması ispat açısından önemlidir. Yine daha önceden müdahalenin men edilmesine veya ortaklığın giderilmesine yönelik bir dava açılmış olması durumunda bu şart yerine getirilmiş sayılacaktır. İcra takibi başlatılmışsa da bildirim şartının yerine getirilmiş olduğu kabul edilmektedir.
Her ne kadar noter aracılığıyla ihtarname çekilmesi yararlanma ve kullanım isteği açısından önem arz etse de buna yönelik daha önceden bildirimde bulunduğunuz yani kullanmak istediğinizi bildirdiğiniz iddiasını her şekilde ispat edebilirsiniz.
Bazı durumlarda Yargıtay, bu bildirim şartını aramamaktadır. Buna örnek olarak, ecrimisil davasının konusu olan malvarlığı bir taşınmazsa ve bu taşınmaz kamu malıysa, önceden paydaşlar arasında kullanıma ilişkin bir anlaşmaya varılmış olması ve bu kapsamda herkesin payının belli olması, dava konusu şeyin işyeri, konut gibi kira geliri bulunan taşınmazlardan olması ve benzeri durumlarda direkt olarak ecrimisil talepli dava açılabilecektir.
Kardeşim Haksız İşgal Tazminatı Davası Açmak İstemiyor, Ne Yapmalıyım?
Yukarıda davanın paydaş olan kardeşlerden birine karşı yapılmasına yönelik olarak açıklamalar yaptık. Bazen de kardeşlerin elbirliği ile mülkiyetinde bulunan malvarlıkları işgal edilmekte ve ortaklardan bir tanesi dava açmak isterken diğerleri açmak istemeyebilmektedir.
Bu kapsamda yukarıda paylı mülkiyetten bahsetmişken bir diğer mülkiyet türü olan elbirliği mülkiyetinden bahsetmek gerekmektedir. Bu mülkiyet türünde ortaklar yine paydaş sayılmakta fakat taşınmazın her bir payında da beraber hak sahibi olmaktadır. Buna örnek olarak miras kalan ve üzerinde henüz herhangi bir paylaşım yapılmamış mallar verilebilir.
Yani hangi payın kime ait olduğu belli değildir. İşte bu tip malvarlıklarına ilişkin açılacak davalarda birlikte hareket etme zorunluluğu bulunmaktadır. Yani her paydaşın imza zorunluluğu vardır. Fakat ecrimisil davaları bunun istisnalarından birini teşkil etmektedir. Ecrimisil davası açmak isteyen ortak bu davayı tek başına açabilmekte fakat tazminat talep ederken sadece kendi payına düştüğü kadarını talep edebilmektedir.
Ecrimisil Faizi Nasıl Hesaplanır?
Belirtmek gerekir ki haksız işgal tazminatına hükmedilirken faiz eklenerek karar verilmektedir. Aksi halde mal sahibi alacağına tam olarak kavuşamamakta ve hak kaybına uğramaktadır. Ecrimisilde faiz açıklanırken işgal tarihinden itibaren işgal süresi 1 yıllık dönemlere ayrılmaktadır. Ecrimisil faizi de her bir dönem için ayrı ayrı hesaplanmakta ve toplam miktara eklenmektedir. Örneğin, 17.01.2019 tarihinde işgal edilmeye başlanmış bir taşınmazda, 17.01.2020 itibariyle 1 yıllık faiz işletilecek ve diğer dönemler için de aynı hesaplama yapılacaktır.
Ecrimisil Zamanaşımına Uğrar Mı?
Haksız işgal tazminatı, zamanaşımına uğrayan alacaklardan bir tanesidir. Ecrimisilde zamanaşımı 5 yıldır. Bu durumu örnekle açıklayalım. Örneğin 16.01.2017 yılında başlayıp hala devam eden bir haksız işgalde 2017 ve 2018 yıllarına ait ecrimisil tazminatı zamanaşımına uğramış durumdadır. Belirtmek gerekir ki bu alacaklar talep edildiğinde davalı tarafça zamanaşımı iddiası öne sürülmedikçe mahkeme bu yıllara ilişkin talepleri de kabul edecektir fakat zamanaşımı iddiası öne sürüldüğüne dava bu kısım yönünden kabul edilmeyecek ve bu kısım yönünden aleyhinize yargılama giderine hükmedilme olasılığı ortaya çıkacaktır.
Kiracı Ecrimisil Davası Açabilir Mi?
Ecrimisil davasını, davaya konu olacak malvarlığı üzerinde hak sahibi olan kişiler açabilmektedir. Bu kapsamda örneğin bir taşınmazı sahibinden kullanmak üzere kiralayan bir kişi de işgal durumunda ecrimisil talep edebilecektir. Ecrimisil davaları hem malik hem de zilyet tarafından açılabildiği için kiracının dava açmasında hukuki bir engel bulunmamaktadır. İfade etmek gerekir ki paylı mülkiyette, pay sahibi olup ilgili maldan yararlanmayan paydaş diğer ortaktan hak talep edebilecektir.
Ecrimisil Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Ecrimisil davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleri olup dava HMK’daki genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yerinde açılmalıdır.
