Banka hesabı kiralama suçu ve cezası olarak yasalarımızda henüz doğrudan bir düzenleme yoktur. Ancak banka hesabı kiralamaya bağlı olarak muhatabın başta TCK 158\1-f maddesinde yer alan nitelikli dolandırıcılık olmak üzere çeşitli suç isnatları ile karşılaşması kuvvetle muhtemeldir.
Banka hesabı kiralama sıklıkla dolandırıcılık amacı ile yapılsa da özellikle son yıllarda yasa dışı bahiste kullanılan paraların transferine aracılık etme amacıyla kullanıldığında fark edilir bir artış gözlemlenmiştir.
Görüldüğü gibi banka hesabı kiralama suçu ve cezası olarak ayrı bir düzenleme yapılmamış ise de; bu kiralama işlemine bağlı olarak kişinin oldukça ciddi yaptırımları olan cezai müeyyidelerle karşılaşması mümkündür. Son yıllarda banka hesabı kiralama mağdurları artmıştır. Bazı kişiler bilinçli olarak bu hesaplarını kiralamakta, bazı kişilerin ise kimlik bilgileri veya bankacılık bilgileri yine yasal olmayan yollarla ele geçirilerek istemeden de olsa bu suça ortak olabilmektedirler.
Günümüzdeki teknoloji ve bilişim alanındaki gelişmeler dikkate alındığında sadece banka hesabının kiralanması şeklinde gerçekleşmeyip, papara hesabı kiralama, dijital cüzdan hesabı kiralama, IBAN kiralama olarak farklı şekillerde bu işlemlerin gerçekleştirildiği görülmektedir.
Banka Hesabı Kiralama Nedir?
Banka hesabı kiralama, muhatabın kendi adına yasal yollarla açılmış banka hesabını 3. bir kişiye yasadışı faaliyetlerde kullandırmak veya yasadışı başka bir faaliyetlere bağlı suçlardan elde edilen paraların transferinde kullandırmak olarak tanımlanabilir.
Statüsü fark etmeksizin herhangi bir bankada hesap açılışı sırasında düzenlenen sözleşme ile hesap sahibi aynı zamanda farklı yasal sorumlulukları da üstlenmektedir. Bu yasal sorumluluklar arasında hesabın amacı dışında ve yasal olmayan yollarda kullanılmayacağı da yer alır. Buna herhangi bir aykırılık durumunda karşılaşacağı cezai yaptırımları da önceden kabul etmiş olmaktadır.
5549 sayılı “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun” ile bankalara, banka hesaplarındaki şüpheli nakit işlemlerini bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. Bu şüpheli işlemlere dayanılarak yapılan incelemeler sonucunu “Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı” tarafından 5549 sayılı kanunu aykırılık tespit edilmesi durumunda banka hesabını kiraya veren kişinin başkaca hürriyeti bağlayıcı (hapis) cezası veya idari para cezaları ile de karşılaşması, hatta uzun bir süre mal varlıklarına karşı tedbir konulması mümkündür.
Bu hesapların kiralanmasına bağlı olarak gerçekleştirilen yasadışı faaliyetler sonrasında ilgililerin karşılaşması muhtemel suç isnatları ve cezai yaptırımları ise genel hatları ile aşağıdaki gibidir.
Banka Hesabı Kiralama ve Nitelikli Dolandırıcılık Suçu
Yukarıda da belirttiğimiz gibi banka hesap sahibi hesap açılışında bu hesap ile gerçekleştirilecek tüm işlemlerden de sorumlu tutulur. Banka hesabı veya IBAN kiralama sonucu hesabı kiralayan kişinin bu hesap ile yapmış olduğu dolandırıcılık faaliyetleri sonucu kolluk kuvveti, Cumhuriyet Savcılığı veya Mahkemelerce hesap sahibinin kimlik bilgileri ve adresine ulaşmak oldukça kolaydır. Bu durumda daha önce hesabı kiralayan kişinin yapmış olduğu dolandırıcılık nedeniyle hesap sahibi sorumlu tutulmaktadır.
5237 sayılı ceza kanunumuzun 158\1-f maddesinde “bilişim sistemlerinin, banka ve kredi kurumlarının araç olarak kullanılması” nitelikli dolandırıcılık olarak tanımlanmıştır.
Maalesef ki çoğu zaman banka hesabını 3. bir kişiye kiralayan kişiler bu hesapların yasal olmayan yollarda kullanılacağını farkında olmasına rağmen maddi gelir elde etmek amacıyla ileride kendilerine yöneltilecek suç isnatlarını veya idari para cezalarını göze alarak yapmaktadırlar. Dolayısıyla istemeden de olsa bir suça ortak olabilmektedirler.
Hesabı böylece başka bir kişiye kiralamanın yasal olmadığı konusu tartışmasızdır. Asıl hesap sahibi her ne kadar soruşturma aşamasında veya kovuşturma aşamasında nitelikli dolandırıcılık suçunu işlemediğini iddia etse de; Bankacılık sözleşmesinde yer alan hüküm ve kimlik bilgilerinin kendisine ait olmasına bağlı olarak bu suç isnadından kurtulması oldukça zordur.
Banka Hesabı Kiralama Cezası
Hesabın kiralanması sonrasında yukarıda belirttiğimiz nitelikli dolandırıcılık suçunun işlenmesi halinde fail hakkında TCK 158\1-f maddesi uyarınca soruşturma yapılmaktadır. Soruşturma aşamasında suçun hesabı kiralayan tarafından işlenmediği anlaşılamaması halinde fail yani banka hesabını kiraya veren kişi hakkında 3 yıl ile 10 yıl arasında hapis ile 5.000 güne kadar adli para cezası verilmektedir.
Dolandırıcılık veya yasadışı bahiste kullanılan paralara aracılık etme suçları genellikle örgütlü suçlar faaliyetinde işlenen suçlardır. Banka hesabının kiralama sonucu işlenin suçun örgütlü suçlar kapsamında işlenen suçlardan olması halinde ise hesabı kiralayan kişi çok daha suçlarla karşılaşabilmektedir. Örneğin yukarıda belirtmiş olduğumuz 3 yıl ile 10 yıl arası hapis cezası suçun örgüt faaliyetleri kapsamında işlendiğinin anlaşılması halinde yarı oranında arttırılmaktadır.
Bunun dışında dolandırıcılık suçu “yüz kızartıcı suçlar” kapsamında yer alır. Banka hesabını kiraya veren kişinin bu suçtan yargılanarak hüküm giymesi durumunda başta devlet memuriyeti olmak üzere birçok önemli hakkın kullanılmasında engel teşkil edebilecek bir suçtur.
Bahis Sitelerine Banka Hesabını Kiralama
Banka hesabı kiralama sonucu tarafınıza isnat edilebilecek bir başka suç ise yasa dışı bahistir. Yasadışı bahis oynama idari para cezası olarak düzenlenmiştir. Ancak 7258 sayılı “Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarına Bahis ve Şans Oyunları Düzenlemesi Hakkında Kanun” ile yasadışı bahiste kullanılan paraların nakline aracılık etme hapis cezası ile birlikte adli para cezası öngörülen bir suç olarak tanımlanmıştır.
Önceleri daha çok banka hesabını kirala sonucu nitelikli dolandırıcılık suçu işlenmekte iken, günümüzde özellikle içinde bulunduğumuz yıl içerisinde banka hesabının daha çok yasadışı bahiste elde edilen gelirlerin transferinde kullanıldığı görülmektedir.
Bu kiralama işlemleri yasadışı bahiste sadece banka hesabının kiralanması şeklinde gerçekleşmeyip ayrıca dijital cüzdanların da kiralanması şeklinde gerçekleşmektedir. Bu durumda da asıl faillerin tespiti oldukça zordur. Bu nedenle banka hesabı veya dijital cüzdanını kiralayan kişiler öncelikle bu suçtan sorumlu tutulurlar.
Bahis Sitelerine Banka Hesabı Kiralama Cezası
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi doğrudan banka hesabı kiralama şeklinde bir suç tanımlaması yapılmamıştır. Buna karşın hesabını kiraya veren kişi doğrudan suç isnatları ile karşılaşır. Hesabını bu şekilde bahis sitelerine kiralayan kişiler hakkında 7258 sayılı yasanın 5\c maddesi uyarınca 3 yıl ile 5 yıl arasında hapis ile 5.000 güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.
Ayrıca bu hesaplar üzerinden bahis oynanması halinde yasadışı bahis oynama suçu oluşmuş olabilecektir. Bu durumda ise banka hesabını kiraya veren kişi ayrıca 5.000 TL ile 20.000 TL arasında idari para cezası ile cezalandırılabilecektir.
Banka Hesap Kiralama Yargıtay Kararları
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 02.11.2022 tarihli ve KYB-2022/113678 sayılı kanun yararına bozma isteminin; “…Dosya kapsamına göre, Denizli Cumhuriyet Başsavcılığınca şüpheli olarak bulunan … isimli şahsın adına kayıtlı banka hesaplarını yurt dışı kaynaklı yasa dışı bahis siteleri ile bağlantılı olarak para nakline aracılıkta kullandığından bahisle yapılan soruşturma sırasında, adı geçen kabahatli …’in de illegal bahis oynadığının ihbar edilmesi üzerine hakkında 7258 sayılı Kanun’un 5/d maddesi gereğince idari yaptırım kararının uygulandığı anlaşılmış ise de, kabahat eyleminin dayanağı olan şüpheli … hakkında yürütüldüğü anlaşılan Denizli Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturma dosyasının akıbeti araştırılarak, varsa adı geçen şüpheli şahıs hakkında düzenlenen Masak raporunun ve/veya soruşturma dosyasının bir bütün halinde temin edilerek gerektiğinde bilirkişi incelemesi de yaptırılıp, muterizin yasa dışı bahis oynamak amacıyla para transferi yapıp yapmadığının tespit edilerek ortaya çıkacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde başvurunun reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir…” yönündeki gerekçeye dayandığı anlaşılmıştır.
II. GEREKÇE
26.10.1932 gün ve 29/12 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ve bu karar esas alınmak suretiyle verilen Yargıtay Ceza Genel Kurulu ve Özel Dairelerin süreklilik arz eden kararlarında belirtildiği üzere, kabul edip etmemenin hâkim veya mahkemenin takdirine bağlı olduğu istekler hakkında verilen kararlar ile kanıtların değerlendirilmesine ve şahsi hakka ilişkin kararlar kanun yararına bozma konusu olamaz.
Hâkimlikçe, kanun yararına bozma isteminde ileri sürülen nedenler yönünden dosya kapsamında tüm deliller tartışılıp takdir edilmek suretiyle karar verildiği ve delil takdiri yapılarak verilen kararlar aleyhine kanun yararına bozma yoluna gidilemeyeceği anlaşılmakla, kanun yararına bozma isteminin reddine karar verilmiştir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, kanun yararına bozma istemi doğrultusunda düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görülmediğinden 5271 sayılı Kanun’un 309 uncu maddesindeki koşulları taşımayan KANUN YARARINA BOZMA İSTEMİNİN oy birliğiyle REDDİNE
Yargıtay 7. Ceza Dairesinin 04.06.2024 tarih, 2022\12189 esas ve 2024\5966 sayılı kararı
Diğer Banka Hesabı Kiralama Yöntemleri
Günümüzde dijital ödeme yöntemlerinin artması ile beraber banka hesabı kiralama da farklı yollarla yapılmaktadır. Ancak tüm bu işlemler genel olarak banka hesabının kiralanması sonucunu doğuracağından aşağı sıralayacağımız hesap kiralama yöntemleri de de yine banka hesabı kiralama olarak kabul edilecektir.
IBAN kiralama ve Cezası
IBAN niteliği itibariyle bankacılık işlemlerinde kişinin kendisine has üretilmiş bir numaradır. Bu nedenle banka hesap kiralama işlemi ile IBAN kiralama işlemi arasında bir fark yoktur. IBAN kiralama cezası da yine kiralanan hesap ile yukarıda belirtmiş olduğumuz suçların işlenmesi ile değişiklik gösterir.
Papara Hesabının Kiralanması
Diğer bir banka hesabı kiralaması olarak kabul edilen ve hesap sahibinin yukarıdaki suçlar nedeniyle cezalandırmasına zemin hazırlayan yasal olmayan işlem papara hesabının kiralanmasıdır.
Son yıllarda dijital hesaplarda fark edilir bir artış gözlemlenmiştir. Genellikle yasadışı bahiste kullanılan paraların transferinde kullanılan dijital cüzdan hesaplarının kiralanması sonucu asıl hesap sahibi yasadışı bahis oynama cezası olarak idari para cezası ile karşılaşabilecektir. Bunun dışında ayrıca unsurları oluşması halinde yasadışı bahiste kullanılan paraların transferine aracılık etme suçlaması ile yargılanarak ceza alması da mümkündür.
Banka Hesabı Kiralama Mağdurları Ne Yapabilir?
Daha önce de belirttiğimiz gibi bu hesap kiralama işlemleri sonucunda hesabını kiraya veren kişi belirli miktar ücret almaktadır. Hatta bu kiralama sonucu hesaplarının yasal olmayan yollarda kullanacaklarının bilincindedirler. Ancak yapılacak ceza soruşturmaları veya ceza kovuşturması sonrasında almış olduğu bu paraların çok çok üzerinde adli para cezası veya idari para cezası ile karşılaşması mümkündür.
Daha çok hesaplarını ücret karşılığında kiralamayan kimlik bilgileri ele geçirilerek bilgisi ve isteği dışında hesapları kullanılan kişiler mağdur olarak nitelendirilebilir.
Buna karşın banka hesabını kiralamadığını, kendisinin yukarıda belirtmiş olduğumuz suçları işlemediğini ispatlanması suçtan kurtulması adına önemlidir. Bu konuda ceza hukuku ve bilişim hukuku alanında uzman bir hukukçudan destek alınması tavsiye olunur.
Bazı durumlarda kişinin kimlik bilgileri ele geçirilerek veya diğer bilişim suçları aracı kılınarak kişinin banka hesap bilgileri ilgilinin rızası dışında kötü amaçlı kişiler tarafından ele geçirilebilir. Genellikle bu durumlarda banka hesabı kiralama mağdurları olarak anılmaktadır. Çünkü kişinin isteği ve rızası dışında bu işlem gerçekleştirilmiştir. Bu durumda hesabında olağan dışı para giriş ve çıkışı teslim edilmesi halinde bu paraların çekilmeyerek durumun telefon bankacılığı veya bizzat banka şubesine başvuru yaparak bildirilmesi ve gerektiğinde hesaba bloke konulması ya da bu konuda en yakın kolluk kuvvetine veya Cumhuriyet Savcılığına başvuruda bulunması ileride kendisine yöneltilecek bir suç isnadında lehine olacaktır.
Hesabıma Sürekli Para Gelirse Ne Olur?
Ticari faaliyetler dışında hesabına kaynağı tam olarak bilinmeyen şekilde para giriş çıkışı banka personeli tarafından şüpheli işlem olarak kabul edilebilir. Bu durumda ilgili banka şubesinin yukarıda belirtmiş olduğumuz 5549 sayılı “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun” kapsamında bu şüpheli işlemleri mali suçlar araştırma kurulu başkanlığına bildirmek yükümlüdür. Yapılacak incelemeler sonrasında hesaba gelen paraların yasal bir dayanağı bulunmadığının tespit edilmesi halinde paranın kaynağına ilişkin suç nedeniyle yargılanması mümkündür.
Hesaba Ne Kadar Para Gelirse Takibe Düşer?
Bu konuda herhangi bir sınır konulmamıştır. Genellikle sık para giriş çıkışları ve havale \ EFT açıklamalarına göre işlemin şüpheli olup olmadığı yönünde bir karar verilir. Ancak elbette ki kişinin ekonomik durumuna göre yüksek meblağlardaki para giriş çıkışları daha şüpheli işlem olarak nitelendirilir.
Papara Hesabımı Kiraladım Nasıl Geri Alırım?
Bazı durumlarda banka hesabını kiraya verenler veya para gibi dijital cüzdan hesabını kiraya verenler kısa sürede durumun önemi kavramaktadırlar. Bu durumda ilgili dijital cüzdan hesabı veya banka hesabı müşteri hizmetleri aranarak hesabın kapattırılması veya bloke konulması yukarıda belirtmiş olduğumuz herhangi bir suçta hesabın kullanılmadan kapatılmasına sağlayabilecektir. Bunun dışında ilgilinin Cumhuriyet Savcılığı veya en yakın kolluk kuvvetine müracaat ederek şikayet hakkını kullanması da ileride kendisine isnat edilecek suçlamaların önüne geçilmesinde önemli bir yere sahiptir.
Papara Hesabı Kiraya Verilir Mi?
Banka hesabı kiralama günümüzde dijital cüzdan kullanımının artması ile beraber sık kullanılan dijital cüzdan hesaplarından birisi olan papara hesabının kiralanması şeklinde gerçekleşir. Yaptırımları dikkate alındığında banka hesabının kiraya verilmesi ile aralarında fark yoktur. Her iki durumda da yukarıda belirtmiş olduğumuz suç isnatları ile karşılaşmak mümkündür. Bu nedenle papara veya diğer dijital hesapların kiraya verilmemesi gerekir.
Banka Şüpheli İşlem Limiti Ne Kadar?
Hesaba ne kadara para gelirse takibe düşer başlığında da belirttiğimiz gibi bu konuda kesin bir limit belirlenmemiştir. Ancak bankalar genellikle 15.000 – 20.000 TL üzerindeki ve kaynağı bilinmeyen nakit girişlerini şüpheli işlem olarak algılayabilmektedirler.
Hesap Kiralama Yasal Mı?
Banka hesabı kiralama ile beraber Bankacılık Kanununa tabi olarak faaliyet gösteren diğer dijital cüzdan hesaplarının kiraya verilmesi veya kiralanması yasal değildir. Bu hesaplarını kiraya verenler hakkında dolandırıcılık veya yasadışı bahis suçlarından dolayı adli süreç başlatılabilecektir. Bu nedenle herhangi bir kimsenin banka hesapları veya dijital cüzdan hesaplarını bir başkasına kullandırmaması veya kiralamaması tavsiye olunur.
Papara’yı Kiraya Vermek Suç Mu?
Papara da Bankacılık Kanununa tabi olarak faaliyet gösteren bir dijital cüzdan hesabıdır. Bu nedenle banka hesabının kiralama olarak kabul edilebilir. Papara’yı kiraya vermek doğrudan suç olarak kabul edilmese de bu hesapların kiralanması soncu gerçekleştirilen suçlardan sorumlu tutulacağını unutmamak gerekir.
Banka Hesap Kiralama Dolandırıcılığı
Son günlerde banka hesabının kiralanmasının aracı kişiler tarafından yapıldığı yönünde şikayetler yoğunlaşmıştır. Bu kişiler herhangi bir şekilde mağdurun kimlik bilgileri ile kimlik fotokopilerini hile ile temin ederek daha çok dijital hesap olarak kabul edilen hesapları bahis şirketine satmak şeklinde haksız çıkar elde etmektedirler. İlgili kişi hesabının herhangi bir kişiye bilgisi dışında kiralandığının farkında dahi değildir. Daha çok bu kişiler banka hesabı kiralama mağdurları olarak anılmaktadırlar.
Bu nedenle özellikle internet ve sosyal medya ortamlarında hiçbir kimseye iş başvurusu veya sigorta başlangıcı adı altında kimlik fotokopisinin gönderilmemesi gerekir. Dolandırıcılar tarafından elde edilen bu kimlik fotokopileri ile banka hesabı açmak mümkün değil ise de; Dijital cüzdan hesabı açılarak bu hesapların yasadışı bahis sitelerine satışı ile haksız gelir elde etmiş olurlar. Göndermiş olduğumuz bu kimlik fotokopileri sonrasında şahsınız bu tür suçlamalara maruz kalması kaçınılmaz bir hale gelmektedir.
Banka Hesabı Kiralama Cezası
Daha önce de belirttiğimiz gibi banka hesabı kiralama cezası olarak ayrı bir suç tanımlaması yapılmamıştır. Buna karşın kiralanan hesap ile başkaca suçlar işlendiğinden hesap sahibinin nitelikli dolandırıcılık, yasadışı bahis cezası veya yasadışı bahiste kullanılan paraların nakline aracılık etme gibi suçlardan ceza alması mümkündür. Kiralanan hesap nitelikle dolandırıcılık suçunda kullanılması halinde 3 yıl ile 10 yıl arasında hapis ile beraber 5.000 gün adli para cezası, hesabın yasadışı bahiste elde edilen paraların transferinde kullanılması halinde ise 3 yıl ile 5 yıl arasında hapis ve yine 5.000 güne kadar adli para cezası ile karşılaşmak mümkün hale gelebilir.
