Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), ülkenin güvenliğini sağlamak ve korumak amacıyla oluşturulmuş, disiplin ve hiyerarşi esasına dayalı bir kurumdur. Bu hiyerarşinin temelini ise askeri rütbeler oluşturur. Her rütbenin belirli görev ve sorumlulukları, aynı zamanda bu görevlerde kalma süreleri vardır. İşte TSK’nın omurgasını oluşturan askeri rütbeler ve detayları:
General Rütbeleri – Askeriyenin Tepe Yöneticileri
- Mareşal: TSK’nın şimdiye kadar sadece iki şanslı komutanına, Mustafa Kemal Atatürk ve Fevzi Çakmak’a bahşedilmiş, üstün hizmetlerin ve savaş başarılarının mükafatı olan en yüksek rütbe.
- Orgeneral: Kara ve Hava Kuvvetleri’nin Mareşal’den sonraki en tepe rütbesi. 4 yıl boyunca TSK’yı yöneten komuta kademesi. Denizcilikteki karşılığı ise Oramiral.
- Korgeneral: Bir alt rütbesindeki yıldızlı generale askeri dokunulmazlık zırhı giydiren rütbe. Oramiral’in bir derece altında, 4 yıl süreyle TSK’ya strateji çizen bir konumda bulunur.
- Tümgeneral: Kuvvet komutanlıklarının tümen seviyesinde 4 yıl görev yapan, geleceğin Korgeneral adayı paşaları. Deniz Kuvvetleri’nde Tümamiral olarak anılır.
- Tuğgeneral: Genelkurmay’ın en genç paşa rütbesi. Tugay seviyesinde 3 yıl görev yapar. Üstün başarı gösterenler Tümgeneralliğe terfi eder, diğerlerini ise emeklilik bekler.
Subay Rütbeleri – TSK’nın Beyni ve Yönetim Kadrosu
- Albay: 6 yıl süreyle alay seviyesinde komutanlık yapan, 5. yılını doldurunca generalliğin kapısını çalan tecrübeli subaylar.
- Yarbay: Albay’ın yardımcılığından, gemi veya filo komutanlığına uzanan 3 yıllık kritik subay kademesi.
- Binbaşı: 2 ila 5 yıl süreyle tabur komutanlığı yapan, ilk 3 yılı Binbaşı, son 2 yılı Kıdemli Binbaşı olarak anılan subaylar.
- Yüzbaşı: 6 yıl boyunca bölük komutanlığı yapan, yarısını Yüzbaşı, diğer yarısını Kıdemli Yüzbaşı olarak geçiren genç subaylar.
- Üsteğmen: Takım seviyesinde 6 yıl görev yapan, yarısında Üsteğmen diğer yarısında Kıdemli Üsteğmen olan subaylar.
- Teğmen: Harp Okulları’nın taze mezunları, 3 yıl boyunca subaylığın ilk adımlarını atan genç komutanlar.
- Asteğmen: Zorunlu askerliğini yedek subay olarak 6-12 ay yapan, sivil hayattan gelen üniversite mezunları.
Astsubay Rütbeleri – Subayların Sağ Kolu, Askerlerin Abisi
- Astsubay Kıdemli Başçavuş: 6 yıl görev yapan karakol komutanları. İlk 3 yılın ardından kıdemli unvanını alırlar.
- Astsubay Başçavuş: Bölük astsubaylığı ve takım komutanlığı gibi önemli görevlerde 6 yıl ter döken astsubaylar.
- Astsubay Kıdemli Üstçavuş: 6 yıl süresince teknik ve idari işlerin ehli olan deneyimli astsubaylar.
- Astsubay Üstçavuş: Bölük ve takım seviyesinde 6 yıl teknik ve idari görevleri yerine getiren astsubaylar.
- Astsubay Kıdemli Çavuş: 3 yıl takım seviyesinde kritik teknik ve idari sorumluluklar üstlenen astsubaylar.
- Astsubay Çavuş: Astsubay meslek yüksekokullarının yeni mezunları, 3 yıl süreyle astsubaylığa ilk adımı atanlar.
Er ve Erbaş Rütbeleri – TSK’nın Yılmaz Neferleri
- Uzman Çavuş: En az lise mezunu olan, sınavlar ve eğitimler sonrası göreve gelen profesyonel erler.
- Sözleşmeli Çavuş: Ortaöğretim diplomalı, 2 yıl görev sonrası kadroya geçiş yapan uzman erler.
- Uzman Onbaşı: Çavuşla er arasında köprü olan, çavuşun emirlerini erlere ulaştıran rütbe.
- Onbaşı: Uzman onbaşılığa giden yolda, erlere emir veren ve çavuşlara itaat eden er.
- Er: Zorunlu askerlik görevini 6 aylığına yerine getiren yurttaşlar, TSK’nın yapı taşları.
İşte Türk Silahlı Kuvvetleri’nin temel yapısını oluşturan ve her biri TSK için hayati önem taşıyan askeri rütbeler. Rütbeler arası geçişler, kıdem ve liyakat esasına göre yapılır. Her rütbenin omuzlarında, ülkenin güvenliğini sağlama ve sürdürme gibi kutsal bir görev yükü vardır. Vatan sevgisiyle görevlerini layıkıyla yerine getiren tüm askeri personelimize minnet borçluyuz.
Askeri Rütbelerde Bekleme Süreleri Ne Kadar?
Her rütbenin belirlenen görev süresi ve terfi şartları vardır. Generaller için bu süreler şu şekildedir:
- Tuğgeneral: En düşük general rütbesidir.
- Tümgeneral: 4 yıl
- Korgeneral: 4 yıl
- Orgeneral: 4 yıl (En yüksek general rütbesi)
- Mareşal: TSK’nın en yüce rütbesi olan Mareşallik, sıradan bir terfi sürecinin ürünü değil, olağanüstü savaş başarılarının ve üstün komutanlık vasıflarının bir nişanesi olarak, TBMM’nin takdiriyle bahşedilir. Bu müstesna payeye erişmiş ender komutanlardan biri, Kurtuluş Savaşı’nın Başkomutanı ve Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’tür.
- Asteğmen: 6-12 ay (yedek subaylık)
- Teğmen: 3 yıl
- Üsteğmen: 6 yıl
- Yüzbaşı: 6 yıl
- Binbaşı: 2-5 yıl
- Yarbay: 3 yıl
- Albay: 6 yıl
Astsubayların bekleme süreleri de şu şekilde sıralanır:
- Astsubay Çavuş: 3 yıl
- Astsubay Kıdemli Çavuş: 3 yıl
- Astsubay Üstçavuş: 6 yıl
- Astsubay Kıdemli Üstçavuş: 6 yıl
- Astsubay Başçavuş: 6 yıl
- Astsubay Kıdemli Başçavuş: 6 yıl (3 yıldan sonra kıdemli unvanı alır)
En düşük rütbeli askerlerde de durum şöyledir:
- Uzman Çavuş: Er rütbelerinin zirvesinde yer alan Uzman Çavuşluk, ortaokul diplomasını cebinde taşıyan, askerliği meslek edinmiş profesyonel bir sınıftır.
- Sözleşmeli Çavuş: Askerlik yolculuğuna 2 yıllık bir sözleşmeyle başlayan, ardından gösterdiği üstün performans ve bağlılıkla kadroya dahil olan çavuşlardır. Onlar, uzman çavuşluğa giden yolda, TSK’nın güven ve takdirini kazanmış seçkin erlerdir.
- Uzman Onbaşı: Çavuşlardan aldığı emirleri özenle uygulayan, erlere önderlik ve rehberlik eden kritik bir rütbedir. Uzman Onbaşılar, çavuşla er arasında köprü vazifesi gören, birliğin düzen ve disiplininden sorumlu kıymetli askerlerdir.
- Er: TSK’nın temelini oluşturan, vatani görevini 6 ay boyunca büyük bir şeref ve özveriyle yerine getiren yurttaşlarımızdır.
