Terekeye bağlı uyuşmazlıkların çözümü ve mirasın paylaşılma usul ve esasları 4721 sayılı Medeni Kanunumuzda düzenlenmiştir. Evlilik birlikteliğinin sona ermesinden sonra gerçekleşecek yeni evlilikler nedeniyle doğacak miras uyuşmazlıkları da yine Medeni Kanunumuzda yer olan hükümlere göre çözümlenir. Peki, eşimin ilk evliğinden olan çocuğun miras hakkı olur mu?
Öncelikle belirtelim ki boşanma veya ölüm sonrasında yeniden gerçekleşecek evliliklerde eşin ilk evliliğinden olan çocuğun miras hakkı değişmez. Buna karşılık “annem öldü babam evlendi miras ne olur” “baba ölünce üvey anneden miras kalır mı” “eşimin ilk evlilikten olan çocuğun miras hakkı” ve benzeri konular gerçekleşen ikinci evlilikler nedeniyle miras paylaşımı konusunda tarafımıza sık yöneltilen sorular arasında yer alır. İkinci evliliklere bağlı olarak gerçekleşecek miras paylaşımına ilişkin tüm sorulara detaylı olarak yanıt vermeden önce sık sık gereksinim duyacağımız yasal mirasçıları tanıyalım.
Yasal Mirasçılar Kimlerdir?
Medeni Kanunumuza göre yasal mirasçılar;
- Sağ kalan eş
- Çocuklar
- Evlilik birliği dışında doğmuş çocuklar
- Evlatlık
- Devlet
Ölenin alt soyu bulunması halinde ise ölene ait terekede anne ve baba eşit olarak miras hakkına sahip olurlar.
İkinci Evlilikte Mal Paylaşımı
İkinci evlilikte mal paylaşımı, ikinci eşin yasal mirasçılarına göre farklı şekillerde gerçekleşebilir. Tüm durumları göz önüne alarak ikinci evlilikteki mal paylaşımını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.
- Ölen ikinci eşin alt soyu (çocukları) yok ise eş mirasın tamamı üzerinde hak sahibidir.
- Ölen eşin anne ve babası sağ olmasına rağmen yine çocuğu olmaması halinde bu durumda mirasın 1/2’si eşe, kalan 1/2’si anne ve babaya eşit olarak kalır.
- Ölen ikinci eşin alt soyu bulunması halinde bu mirasın 3/4 ‘ü alt soya yani çocuklara kalır.
Baba Ölünce Üvey Anneden Miras Kalır Mı?
Medeni kanunumuzda yer alan hükümlere göre ikinci evliliklere bağlı olarak üvey annenin varlıkları üvey çocuğu miras olarak geçmez. Aydı durum yine üvey babalık hallerinde de geçerlidir. Bu konuda herhangi bir ayrım yapılmamıştır.
Buna karşın yukarıda “ikinci evlilikte mal paylaşımı” başlığımızda belirttiğimiz şekilde üvey annenin eşten daha önce ölümü halinde alt soyları bulunmaması durumunda mirasın tamamı eşe geçer. Bu durumda babaya ait olan miras kendi çocuğuna geçeceğinden dolaylı olarak da olsa üvey annenin ölümü halinde mirasın üvey çocuğa geçmesi mümkün olabilmektedir. Ancak önce baba ölmesi durumunda üvey anneden kalan miras üvey çocuğa geçmez.
Babam İkinci Eşine Ev Almış Miras Nasıl Paylaşılır?
Babanın ikince eşine ev almış olması ölümden sonra ortaya çıkan miras paylaşımına ilişkin uyuşmazlıkların başında gelir. Bu konuya özellikle değinmek istiyoruz. Çünkü dijital ortamda bu konuda farklı görüşler bildirilmiştir.
Kural olarak Medeni Kanunumuzda kabul gören mal rejimi “edinilmiş mallara katılma” rejimidir. Dolayısıyla aksi bir mal rejimi düzenlenmemiş ise evlilikten sonra edinilen mallar üzerinde her iki eşin 1/2 oranında hak sahipliği vardır.
Buna göre eşin ilk evliliğinden çocukları yasal mal rejimine göre babanın yukarıda belirtmiş olduğumuz 1/2 oranındaki miras hakkına sahip olurlar. Elbette ki burada evin alınma tarihi ile evlilik birlikteliğinin gerçekleşme tarihi belirleyici unsurdur. Ortada yasal bir evlilik bulunmaması halinde babanın ikinci eşe ev alarak tescilini ikinci eş adına yaptırması durumunda ilk evlilikten olan çocuklarının bu taşınmaz üzerinde miras hakkı bulunmaz.
İkinci Eş Ölürse Miras Kime Kalır?
İkinci eş ölürse miras paylaşımında belirleyici unsur mirasa konu malların edinim zamanlarıdır. Daha önceki edinimlerinden ikinci eş ve alt soylar faydalanamamaktadır. Ancak ikinci evlilik sırasında edinilen mallar, mevcut mal rejimimize göre her iki eş eşit olarak miras hakkına sahiptir. İkinci evliliğe bağlı olarak edinilen mallarda eşin 1/2 oranındaki miras hakkı daha önceki evliliğinden olan alt soylarına geçmektedir.
Evlenmeden Önce Alınan Ev Ölüm Halinde Kime Kalır?
Geçerli olan mal rejimimize göre evlenmeden önce edinilmiş olan mallar kişisel mal niteliğindedir. Bu nedenle evlenmeden önce edinilen mallar ölüm halinde eş ile miras paylaşımına konu olmamaktadır.
Eşin Önceki Evliliğinden Olan Çocuklara Mal Kalır Mı?
Aksine bir sözleşme olmadığı sürece üvey baba ya da üvey anneden kalan miras, üvey evlada geçmez. Buna karşın üvey anne veya üvey babaya ait mirasın ilk evliliklerinden olan öz çocuklarına geçmesi mümkündür.
Eşi Ölen Kadının Çocuğu Yoksa Miras Kime Kalır?
Kadın veya erkek fark etmeksizin eşi ölen kişinin miras hakkı yukarıda belirttiğimiz diğer yasal mirasçılara geçecektir. Ancak bu durum mirasçıların konumuna göre de değişiklik gösterir. Sağ kalan yasal mirasçıların durumuna göre aşağıdaki şekillerde miras paylaşımı yapılır.
- Anne / baba ile onların çocuklarıyla beraber mirasçı olunması halinde kalan mirasın yarısı eşe aittir. Diğer yarısı ise diğer yasal mirasçılar arasında paylaştırılır.
- Miras bırakanın üst soyu (nine / dede) ile bunların çocukları ile beraber mirasçı olması halinde 3/4 eşin, 1/4 ise üst soya aittir.
- Eşin yukarıda belirtilen yasal mirasçılarından hiç birisinin bulunmaması halinde ise bu kez tüm miras eşe kalmaktadır.
Babadan Kalan Mirasa İkinci Eş Ortak Olur Mu?
Kural olarak evlilik birlikteliği sırasında dahi olsa eşlerden birisine kalan miras o eşin kişisel malı niteliğindedir. Bu nedenle boşanma veya ikinci evliliklere bağlı miras paylaşımında babadan kalan mirasa ikinci eş ortak olamamaktadır. Eşin ilk evliliğinden olan mirasçıları da bu mallar üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz.
Üvey Çocuğun Miras Hakkı
Medeni Kanunumuzda yer alan hükümlere göre her iki eşin önceki evliliklerinden olan çocukları ikinci evlilikteki eşin mirasçısı olamamaktadır. Dolayısıyla üvey baba veya üvey anneden çocuğa miras geçmez. Buna karşın üvey anne veya babadan eşe kalan miras, çocuğun üst soyunun miras hakkına bağlı olarak dolaylı olsa da üvey evlada geçebilir. Ancak doğrudan üvey çocuğu miras geçmemektedir.
Miras Davaları Nasıl Açılır?
Eşimin ilk evliliğinden olan çocuğun miras hakkı olur mu sorusuna cevap verdikten sonra miras paylaşımına bağlı olarak gelişecek uyuşmazlıkların çözümünde takip edilecek olan hukuki yollar hakkında da kısaca bilgi verelim. Miras davaları çoğunlukla Sulh Hukuk Mahkemesinde görülür. Bu konudaki yetkili mahkeme ise miras bırakanın son ikamet etmiş olduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesidir.
