Mükerrirlere özgü infaz rejimi, TCK 58 ve alt bentlerinde düzenlenmiş, suçta tekerrür halinde uygulanan bir infaz rejimidir.
Herhangi bir hükümlü hakkında cezanın infazı sırasında mükerrirlere özgü infaz rejiminin uygulanabilmesi ancak suçta tekerrür şartlarının oluşması halinde mümkündür. Bu nedenle mükerrirlere özgü infaz rejiminin anlaşılabilmesi için öncelikle suçta tekerrür üzerinde detaylı bir şekilde durmak gerekmektedir.
Suçta Tekerrür Nedir?
Yineleme anlamına gelen tekerrür, ceza hukuku açısından da suçun yinelenmesi, diğer bir ifade ile tekrarlanmasıdır. Sanığın TCK 58 maddesinde düzenlenmiş süreler içerisinde yeniden suç işlemesi ise suçta tekerrür olarak adlandırılır. Her hükümlü hakkında suçta tekerrür, dolayısıyla mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanması mümkün değildir. Bunun için öncelikle suçta tekerrür şartlarının oluşması gerekmektedir. Uygulamada sıklıkla birbirine karıştırılan kavramlar olması nedeniyle kısaca tekerrür ve mükerrer arasındaki fark nedir sorusuna cevap verelim.
Tekerrür ve Mükerrer Arasındaki Fark Nedir?
Suçta tekerrür, sanığın daha önce işlemiş olduğu bir suçtan yargılanarak hüküm giymesine rağmen denetim süresi içerisinde yeniden suç işlemesidir. Mükerrer ise hükümlünün denetim süreleri içerisinde işlemiş olduğu birden fazla suç için hakkında uygulanacak infaz rejimidir. Her iki kavram arasındaki fark suçta tekerrür şartları başlığı altında verilen bilgiler ile daha anlaşılabilir hale gelecektir.
Suçta Tekerrür Şartları Nelerdir?
Suçta tekerrür şartları, suçun niteliği, daha önce işlenen suç ile yeni işlenen suç arasında geçen zaman, hatta sanığın yaşı gibi farklı etkenler üzerinde değişiklik gösterir. Genel olarak uygulamada sık karşılaşılan suçta tekerrür şartları ise aşağıdaki gibidir.
- Her durumda sanık hakkında daha önce verilmiş olan cezanın infaz edilip edilmediğinin sanık hakkında yeni suç için suçta tekerrür ve mükerrirlere özgü infaz rejiminin uygulanmasına engel değildir.
- Daha önce işlenen suçun beş yıldan fazla bir hapis cezası olması durumunda yeni suçun, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren 5 yıllık süre içerisinde işlenmesi olması gerekir.
- Sanığın daha önce işlemiş olduğu suçun 3 yıldan az hapis veya adli para cezası olması halinde ise; Bu kez yeni işlenen suçun infazından itibaren 3 yıllık süre geçmiş olması gerekir.
- Sanığın 18 yaşından büyük olması gerekir. Suçta tekerrür ve mükerrirlere özgü infaz rejimi 18 yaşından küçükler için uygulanmaz.
- Her iki suçun niteliğinin de aynı olması gerekir. Örneğin daha önce taksirli bir suçtan hüküm giymiş ve işlemiş olduğu diğer suçun kasıtlı bir suçtan olması halinde sanık hakkında suçta tekerrür ve mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanamayacaktır.
Yukarıda suçta tekerrür şartları konusunda sürelere ilişkin vermiş olduğumuz bilgileri örnek ile açıklamak daha anlaşılabilir olacaktır. Örneğin sanığın daha önce uyuşturucu madde suçundan 6 yıl 3 ay hüküm giyerek cezasının infaz edildiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde yeniden kasıtlı bir suç işlemesi halinde sanık hakkında suçta tekerrür hükümleri uygulanmaktadır.
Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi Ne Demek
Suçta tekerrür konusunda vermiş olduğumuz bu bilgilerden sonra, mükerrirlere özgü infaz rejimi ne demek, mükerrir cezanın kaçta katı yatılır, mükerrirler açık cezaevine geçebilir mi gibi sorulara daha kolay cevap verebiliriz. Mükerrirlere özgü infaz rejimi, ceza yargılaması sonucu hakkında suçta tekerrür hükümleri uygulanan sanığın cezasının infaz edileceği süre ve şeklini belirleyen kuralardır. 1. Kez tekerrür ve 2 kez tekerrür durumunda dolayısıyla 1. Kez mükerrir ve 2. kez mükerrir durumunda infaz süresi değişiklik gösterir.
1.Kez Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 108. Maddesinde suçta tekerrür halinde uygulanacak infaz rejimi ile denetimli serbestlik tedbirleri konusunda gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre ilk defa tekerrür durumunda;
- Ağırlaşmış müebbet hapis cezalarında 39 yıl,
- Müebbet hapis cezalarında 33 yıl
- Süreli hapis cezalarında ise cezanın 2/3’ünün ceza infaz kurumlarında iyi halli olarak geçirmeleri ile hükümlü koşullu salıvermeden yararlanacaktır.
Aşağıda vereceğimiz örnek ile mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanan hükümlünün yaklaşık olarak yatacağı ceza miktarları belirtilmiştir.
2 Yıl 1 Ay Hapis Cezasının Yatarı Ne Kadardır?
Sanığın 2 yıl 1 yıl hapis cezası alması durumunda yatacağı ceza miktarları hakkında mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanıp uygulanmadığına göre değişir. Hatta 2. Kez mükerrir ve 1. Kez mükerrir durumunda infaz süreleri de yine değişiklik gösterir.
- Hükümlü hakkında tekerrür hükümleri uygulanmaksızın cezalandırma yoluna gidilmesi halinde 2 yıl 1 ay hapis cezasının infaz kurumunda yatarı yoktur. Ancak yazımızın ilerleyen bölümlerinde açıklayacağımız cezaevi girdi çıktı süreleri buna dahil değildir.
- Buna karşın hükümlü hakkında mükerrirlere özgü infaz rejimi (1. Kez tekerrür) uygulanması halinde hükümlünün 2 yıl 1 ay hapis cezası için yatarı yaklaşık 1 yıldır.
- Son olarak hükümlü hakkında 2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanması durumunda hükümlü cezasının tamamını kapalı ceza infaz kurumunda infaz etmektedir. Bu nedenle uygulamada genellikle 2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimi 4’te 4 ceza olarak adlandırılır.
Mükerrirler Açık Cezaevine Geçebilir Mi?
Tıpkı 2 yıl 1 ay hapis cezasının yatarı ne kadardır başlığında olduğu gibi mükerirler açık cezaevine geçebilir mi sorusuna vereceğimiz cevapta, hükümlünün üzerine atılı suçun niteliği ile kaçın kez mükerrir olduğuna göre değişiklik gösterir.
Hükümlünün 1. Kez mükerrir olması durumunda örgütlü suçlar, terör suçları ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar hariç olarak açık ceza evine geçiş hakkı vardır. Ancak hükümlü hakkında 2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanması halinde açık cezaevine geçiş hakkı yoktur. Cezasının tamamı kapalı ceza infaz kurumunda infaz edilir.
2. Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi
Hükümlünün denetim süresi içerisinde 2’den fazla suç işlemesi halinde, 2. Kez suçta tekerrür ile yapılacaktır. Yargılama sonunda sanık hakkında cezalandırma yoluna gidilmesi halinde 2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanacaktır. 1. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çok daha ağır infaz rejimi uygulanır. Bu durumda hükümlü cezasının tamamını kapalı ceza infaz kurumunda hakkında denetimli serbestlik hükümleri uygulanmaksızın çeker.
4’te 4 Mükerrer Ne Demek
Yukarıda da belirttiğimiz gibi 2. Kez tekerrür halinde hükümlü hakkında 2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanır. İnfazın bu şekilde gerçekleştirilmesi hükümlünün cezasının tamamını ceza infaz kurumlarında geçireceği sonucunu doğurur. Bu nedenle daha çok 4’te 4 ceza olarak bilinir.
Tekerrüre Esas Sabıka Kaydı Ne Demek
Tekerrüre esas sabıka kaydı, soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı tarafından talep edilebileceği gibi; Yargılama aşamasında mahkeme hakimi tarafından da talep edilebilir. Genel amaç failin daha önce işlemiş olduğu suçlar nedeniyle hakkında suçta tekerrür hükümlerinin uygulanıp uygulanamayacağının tespitidir. Bu şekilde tekerrüre esas sabıka kaydında hükümlünün daha önce işlemiş olduğu suçların sevk maddeleri, cezanın kesinleşme tarihleri veya infaz tarihi detaylı bir şekilde yer alır.
Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminde İnfaz Erteleme
5275 sayılı “Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun” 17. Maddesi gereğince ilgilinin talebi doğrultusunda ve Cumhuriyet Başsavcılığının takdiri ile kasıtlı suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda ise 5 yıl ve daha az süreli hapis cezalarının infazının 1 yılı aşmamak üzere ertelenmesi mümkündür. Ancak Mükerrirler açık ceza evine geçebilir mi başlığımızdaki benzer durumda olduğu gibi yine 5275 sayılı kanunun 17/5-b maddesi gereğince haklarında mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulananlar hakkında infazın ertelenmesi kararı verilememektir.
Mükerrer Suçlar Paraya Çevrilir Mi?
5237 sayılı Ceza Kanunumuzun 38/3 maddesi gereğince sanık hakkında atılı suçlamalardan dolayı seçimlik olarak hapis veya adli para cezası öngörülmesi halinde sadece hapis cezasına hüküm olunur. Kural olarak hapis ve adli para cezasının birlikte düzenlenmesinde, hapis cezaları ayrıca para cezasına çevrilemez. Dolayısıyla mükerrer suçların da para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.
2. Kez Mükerrirlere Af Geldi Mi?
2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimi 2020 yılında yapılan değişiklikler ile uygulanmaya başlanmıştır. Uygulanmaya başlandığı günden bu güne infaz hukuku alanında sıklıkla tartışmalara neden olmuştur. Bir kısım hukukçu 2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejiminin Anayasa’ya aykırı olduğunu savunmaktadır. Bu nedenle sıklıkla 2. Kez mükerrirlere af geldi mi sorusu ile karşılaşmaktayız. Bu konuda ceza kanunumuzda veya infaz kanunumuzda henüz bir değişiklik yapılmadığı gibi, bu konuda görüşülmeyi bekleyen bir af veya düzenleme de bulunmamaktadır.
Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminde Denetimli Serbestlik Kaç Yıldır?
Mükerrirlere özgü infaz rejiminde denetim süresinin belirlenmesi sadece 1. Kez mükerrirlere özgü infaz rejiminde söz konusudur. Buna ilişkin düzenlemeler 5275 sayılı “Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun” 108 maddesinde yer almaktadır. Buna göre mükerrer hükümlü hakkında infaz hakimliğinde en az 1 yıl en fazla 5 yıl arasında denetim süresi belirlenir.
Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminde Denetimli Serbestlik Nasıl Uygulanır?
Mükerrirlere özgü infaz rejiminde sadece 1. Kez suçta tekerrür durumunda denetimli serbestlik uygulanır. 5275 sayılı kanunun 108/1 maddesinde belirtilen süreler geçmesinden sonra infaz hakimliğince 1 yıl ile 5 yıl arasında değişen denetim süresi belirlenir. Bu karşın 2. Kez mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanması halinde aynı kanunun 108/3 maddesi uyarınca hükümlü hakkında denetimli serbestlik uygulanmaz bu özelliği itibariyle 2. Kez mükerrer suçlar 4’te 4 ceza olarak tabir edilir.
