Emekli Maaşı Haczedilebilir Mi? Bu yazımızda bu önemli konuyu sizler için işledik.
Emekli maaşı, ülkemizde milyonlarca emeklinin tek geçim kaynağıdır. Emekliler, çoğu zaman kredi çekerken ödememe yapamamaları durumunda emekli maaşlarına bloke konmasına izin veren kredi sözleşmeleri imzalamaktadır. Devam eden süreçte de emekli maaşları üzerine haciz konabilmektedir.
Belirtmek gerekir ki Anayasamızın 2. maddedeki tanımıyla ülkemiz sosyal bir hukuk devletidir ve hak ve özgürlükleri gözeterek kişilerin huzur, refah ve mutluluklarını güvence altına almayı hedefler.
Bu kapsamda, kişilerin ekonomik refahı ve özgürlüğü oldukça önemlidir. Sosyal güvenlik hakkı da Anayasamızın güvence altına aldığı haklardandır. Bilinmektedir ki kişilerin yaşları arttıkça iş bulmaları zorlaşmakta ve bundan dolayı çoğu emekli eskisi gibi çalışabilir durumda olmamaktadır. Halk arasında emekli aylığı olarak bilinen yaşlılık aylığı da bu kişileri ekonomik açıdan güvende tutan en önemli şeydir. Bu gelire el konması emekliliklerin büyük mağduriyetlerine sebebiyet vermektedir. Kanun koyucu da bu ihtimali öngörerek bazı yasal düzenlemeler yapmış ve emekli aylığının haczedilmesinin önüne geçmeyi amaçlamıştır.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 93. maddesi emekli maaşına ilişkin olarak “Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.” şeklindeki düzenleme içermektedir. Bu düzenleme, emekli maaşlarının nafaka borçları ve sosyal güvenlik kurumu dışındaki alacaklar hariç olmak üzere haczedilemeyeceğini düzenlemektedir. Ayrıca İcra ve İflas Kanununun 82.maddesi de emekli maaşının tamamının haczedilemeyeceğini veya ancak borçlu emeklinin onayı ile haczedilebileceğini düzenlemektedir.
Bankadan Kredi Çektim, Emekli Maaşıma Haciz Konur Mu?
Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere emekli maaşının haczi ilgili yasal düzenlemeler karşısında sadece belirli durumlarda mümkün olabilmektedir. Bu doğrultuda eğer borcunuz nafaka borcu ise veya SGK’ya ait prim alacağı ise emekli maaşınıza haciz konabilir. Ancak bankalardan çektiğiniz krediler bu borçlar arasında yer almadığından maaşınıza haciz konması yasaya aykırıdır. Yine yasal düzenlemeler ışığında icra dairesinde başlatılan bir takipte haciz işlemine onay vermeniz durumunda emekli maaşınıza haciz konabilir.
Belirtmek gerekir ki bu yasal düzenlemeler sadece emekli maaşınızı korumaktadır. Bunun dışında haczi mümkün mallarınıza haciz işlemi uygulanması ihtimal dahilindedir.
İcra Dairesi Emekli Maaşına Haciz Koyarsa Ne Yapılmalı?
Yukarıda bahsedilen istisnalar dışında icra dairesince emekli maaşınıza haciz konulması yasalara aykırıdır. Bu kapsamda yapmanız gereken icra memur işlemini şikayet başvurusudur. Bu başvuru icra dairesinin bağlı olduğu icra hukuk mahkemesine yapılmalıdır.
Belirtmemiz gerekir ki bankalar genelde alacaklarını icra dairesi aracılığıyla takip başlatarak değil, kredi sözleşmelerine ekledikleri bir takım hükümlerle almaya çalışmaktadır. Bu kapsamda sizden sözleşme imzalarken maaşınızdan kesinti yapma veya maaşınıza bloke koyma hakkı tanıyan maddelerin altına imza atmanız istenmektedir. Bu tip durumlarda banka, maaş yatar yatmaz kesinti yapmakta veya tamamını çekmektedir.
Banka Tarafından Emekli Maaşına Konulan Bloke Nasıl Kaldırılır?
Yazımızda özetle, icra takipleriyle emekli maaşına haciz konmasının mümkün olmadığından bahsettik. Bankalar da emekli maaşının haczini önleyen bu tip yasal düzenlemelerden dolayı yeni hukuki yollar geliştirmektedir. Bu kapsamda kredi sözleşmesine eklenen hükümlerle banka henüz maaş yatar yatmaz maaşa bloke koyabilmektedir. Bankaların böylece icra takibi yapmalarına ihtiyaç kalmamaktadır. Ancak bankaların uyguladığı bu yöntemler de hukuka aykırıdır. Yukarıda bahsedilen hukuki düzenlemeler ve Anayasamız yapılan sözleşmeler açısından geçerlidir ve hukuki açıdan emeklileri korumayı hedefler. Eğer kredi çektiğiniz banka emekli maaşınıza bloke koymuşsa, parasal sınırlar doğrultusunda tüketici hakem heyetine veya tüketici mahkemesine başvurarak blokenin kaldırtabilir ve hesabınızdan çekilen miktarı iade alabilirsiniz.
Emekli Maaşına Konulan Blokede Görevli Mahkeme
Bilindiği üzere yapılan yasal düzenlemelerle parasal sınırı belli bir limitin altında kalan tüketici işlemlerinde başvurulması gereken merci tüketici hakem heyetleridir. Bir emeklinin bankadan kredi çekmesi de tüketici işlemi olduğundan bu konuda yapılacak başvurularda uyuşmazlığın değeri 66 Bin TL’nin altında ise, emeklinin başvuru yapması gereken yer ikametgahının bulunduğu veya kredinin alındığı yerdeki İl Tüketici Hakem Heyeti veya İlçe Tüketici Hakem Heyetidir.
Bankanın Tüketici Hakem Heyetine Şikayet Edilmesinden Sonra Yapılması Gerekenler
Belirtmek gerekir ki tüketici hakem heyeti lehinize karar verdikten sonra ilgili bankanın 14 gün içerisinde Tüketici Mahkemesinde karara itiraz etmesi gerekmektedir. Banka, karara itiraz etmezse karar artık kesin nitelik taşıyacaktır. 14 günlük süre, kararı icraya koymanız için bir engel teşkil etmemektedir. Bu kapsamda yapmanız gereken eğer başvuruyu avukatınızla yapmışsanız avukatınızın kararı ilamlı icraya koymasını beklemek eğer avukatsız şekilde başvuru yaptıysanız kararla beraber bir avukata başvurmaktır. Çünkü hakem heyeti kararı, mahkeme kararı niteliğindedir ve uygulanmaması durumunda ancak icra dairesi aracılığıyla uygulatılması mümkündür.
Bankanın Bloke Koyduğu Emekli Maaşımı Geri Alabilir Miyim?
Bahsedildiği üzere bankanın kredi sözleşmelerine eklediği geçersiz hükümlerle emekli maaşına bloke koyması yasaya aykırıdır. Bu kapsamda yapılan kesintilerin geri alınması elbette mümkündür. Bu paranın geri alınması için yukarıda ifade edilen prosedür izlenmelidir.
Emekli Maaşına Konulan Hacizle İlgili Emsal Karar
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2021 yılında vermiş olduğu bir kararla, bankaların emekli maaşlarına bloke koymasının hukuka aykırı olduğu yönünde hüküm kurmuştur. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ESAS NO: 2017/1980 KARAR NO: 2021/829 numaralı 24.06.2021 tarihli kararıyla
emeklilerin önceden bankalarla yapmış olduğu sözleşmelerle bankaya bloke hakkı tanıyan yetkiler vermesinin önceden haklarından feragat anlamına geldiğini, imzaladıkları sözleşmelerinin sonuçlarını ve bunların ağırlığını önceden tam olarak kavramalarının mümkün olmadığından bahisle bu sözleşmelerin geçersiz olduğunun altını çizmiştir. Ayrıca yasal düzenlemeler karşısında hukukun, borçluyu kendisine karşı dahi koruma gereği olduğunu, borçlu ile alacaklının yapacakları anlaşmalarla haczedilmesi mümkün olmayan şeylerin haczedilebileceğine yönelik olarak konulan maddelerin geçersiz olduğunu belirtmiştir.
Emeklinin Kefil Olduğu Krediden Dolayı Emekli Maaşına Bloke Konulabilir Mi?
Makalede değinilen yasal düzenlemeler ve emsal karar, emeklinin kefaleti konusunda da geçerlidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun konu hakkında yaptığı açıklamalar bu hususta da geçerlidir. Çünkü emeklinin herhangi bir krediye kefil olması durumunda da kanunlarla getirilen haczedilmezlik koruması ortadan kalkmakta ve emekli maaşının haczedilmesi sonucunu doğurmaktadır ve hukuka aykırı bir nitelik taşımaktadır.
Sonuç
Her ne kadar, emekli maaşına haciz konulamasa da ya da kredi sözleşmesine eklenen hükümlerle bloke konulması hukuka aykırı olsa da bu tip uygulamalar belli bir dönem için emeklilerin mağduriyetine sebebiyet vermektedir. Bloke konulan maaşların faiziyle birlikte geri alınması mümkün olsa da tüketici hakem heyetinin kararı çıkana kadar emekliler maaşlarını kullanamamaktadır. Bundan dolayı emeklilerin herhangi bir kredi sözleşmesine imza atarken, sözleşmede bankaya aşırı yetki veren hükümlere dikkat etmesi gerekmektedir.
