Anayasayı ihlal, hükümete ve yasama organına karşı suç, Türk Ceza Kanunu’nu md.309 – 316’de düzenleme altına alınmış olup “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” olarak tanzim edilmiştir. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar:
- Anayasayı İhlal Suçu,
- Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırı Suçu,
- Yasama Organına Karşı Suç,
- Hükümete Karşı Suç,
- Hükümete Karşı Silahlı İsyan Suçu
Anayasayı İhlal Suçu ve Cezası
Anayasayı ihlal; cebir ve şiddet kullanmak suretiyle, Anayasanın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya ya da mevcut düzenin yerine bir başka düzen getirmeye, mevcut düzenin uygulanmasına mâni olmaya teşebbüs etme şeklinde işlenen ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gerektiren bir suçtur.
Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırı Suçu ve Cezası
Cumhurbaşkanına suikast suçunu işleyen fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur. İşbu suçun teşebbüs aşamasında kalması durumunda ise suç tamamlanmış gibi ceza verilir. Cumhurbaşkanına karşı gerçekleştirilen diğer fiili saldırılarda, fiili saldırı suçu için öngörülen ceza yarı oranda artırılır ve faile hükmedilecek hapis cezası 5 yıldan az olamaz.
Yasama Organına Karşı Suç ve Cezası
Cebir ve şiddet kullanmak suretiyle Türkiye Büyük Millet Meclisini ortadan kaldırmaya ya da TBMM görevlerinin kısmi ya da tamamen yapılmasına mâni olmaya teşebbüs edilmesi halinde yasama organına karşı suç işlenmiş olur. Yasama organına karşı suç işlenmesi durumunda fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.
Hükümete Karşı Suç ve Cezası Nedir?
Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin ortadan kaldırılmasına yahut görevlerini ifa etmesini kısmi ya da tamamen engellemeye teşebbüs edilmesine yönelik eylemler, Türk Ceza Kanunu’nda hükümete karşı suç olarak hüküm altına alınmıştır. Hükümete karşı suç işleyen fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hüküm verilir.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine Karşı Silahlı İsyan Suçu ve Cezası
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı silahlı isyan suçu, anayasal düzene karşı işlenen suçlardan olup; silahlı isyana tahrik eden, idare eden ve isyana katılan kişilere hükmolunacak cezalar şu şekildedir:
- Halkı, hükümete karşı silahlı isyana tahrik eden kişi hakkında 15 yıldan 20 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. Şayet isyan gerçekleşirse; fail hakkında 20 yıldan 25 yıla kadar hapis cezası verilir.
- Hükümete karşı silahlı isyanı idare eden kişiye ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. İsyana katılan kişilere ise 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı silahlı isyan suçunun; devletin savaş durumunda olması nedeniyle elde edilen kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesi halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmedilir.
Anayasal Düzene Karşı Suçlarda Silah Temininin Cezası
Silahlı örgütlerin faaliyetlerinde kullanılmak amacıyla bunların amaçlarını bilerek, bu silahları üretmek, satmak ve ülkeye sokmak suretiyle temin eden, bunları depolayan ve nakleden on yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Anayasal Düzene Karşı Suçlarda Suç İçin Anlaşmanın Cezası
Anayasal düzene karşı suçlarda belirtilen eylemlerde bulunmak için, iki veya daha fazla kişi maddi olgularla belirlenen bir şekilde anlaşırsa, bu kişilere suçların ağırlığı oranında 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılı.
