Gerekli şartların sağlanması halinde 25 yıllık ev hanımlarına emeklilik şansı tanınmıştır. Yapılan son düzenlemeler ile daha önce primleri ödenmemiş ev hanımları da diğer şartların oluşması halinde artık emekli olabileceklerdir.
Ev Hanımlarına Emeklilik Nedir?
Ev hanımlarına emeklilik daha önce çalışma hayatında bulunmamış, diğer bir iade ile sigorta primleri ödenmemiş kişilere yönelik bir emeklilik uygulamasıdır. Uygulamada daha çok 25 yıllık ev hanımlarına emeklilik olarak bilinen sistemde sadece 25 ve daha fazla süre ile ev hanımı olanlara bu şans tanınmamıştır. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde değineceğimiz şartları sağlanması halinde 15 yıllık prim ödemesi olan ev hanımları da emekli olabileceklerdir. Her iki durum da “5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa” göre bireysel emeklilik kapsamındadır.
Ev Hanımlarına Emeklilik Şartları
Ev hanımlarının emekli olmasına sağlayan düzenlemelerde genel olarak iki farklı uygulama söz konusudur. Bunlardan ilki 25 yıllık ev hanımlarının emekliliği, diğer ise 25 yıl şartı aranmaksızın ev hanımlarına tanınan emeklilik şartıdır. Her iki durumda da yerine getirilmesi şartlar farklıdır.
25 Yıllık Ev Hanımlarına Emeklilik Şartları
- 50 yaşını doldurmuş olmak
- 25 yıl ve daha uzun sürede evli olmak
- Ev hanımlarına emeklilik başvurusu sırasında sigortalı olmamak
- Gelir vergisine tabi olmamak
- Yaşlılık ve / veya malullük aylığı almıyor alıyor olmamak
25 Yıl Evlilik Şartı Aranmayan Ev Hanımlarına Emeklilik Şartları
- En az 15 yıl süreyle sigortalı olarak çalışmış olmak
- En az 3600 gün prim gün sayısına sahip olmak
Ev Hanımlarına Bireysel Emeklilik
Ev hanımlarına emeklilik şansı tanıyan yukarıda sıraladığımız durumlar haricinde ev hanımı olup olmadığına bakılmaksızın “bireysel emeklilik” uygulaması ile bir çok kişinin emekli olması mümkündür. Bu uygulamaya ev hanımları da dahildir. Bireysel emeklilik sistemine dahil olarak emekli olmak isteyen ev hanımları ise aşağıdaki şartları sağlamaları gerekir.
- En az on yıl süre ile bireysel emeklilik sisteminde bulunmak
- 56 yaşını doldurmuş olmak
Bu sistem sadece ev hanımlarına tanınmış bir hak olmayıp kadın / erkek fark etmeksizin herkesin başvurabileceği bir sistemdir. Özellikle ödemelerin ilgili kişi tarafından bütçesine göre belirlenmesi ileride emekli olmak isteyen kişilerin isteklerine daha kolay erişmesine imkan tanımıştır. Ayrıca herhangi bir nedenden ötürü bireysel emeklilik sisteminden ayrılmak isteyen kişilere daha önce ödemiş olduğu primler “toplu ödeme” adı altında geri ödenmesi de mümkün olan bir sistemdir. Bu nedenle risk barındırmayan bir sistem olduğunu da söyleyebiliriz.
Ev Hanımlarına Emeklilikte Devlet Destekleri
Son yıllarda ev hanımlarının ekonomik özgürlüklerinin sağlanması adına farklı düzenlenmeler yapılmıştır. Bu doğrultuda sisteme dahil olmak isteyen ev hanımlarına devlet desteği adı altında bir takım kolaylıklar sağlanması yönünde düzenlemeler de yer alır.
Yukarıda detaylarını ve şartlarını sıralamış olduğumuz bireysel emeklilik sisteminde primlerin ödenmesinde devlet desteği sağlanır. 2025 yılı itibariyle bireysel emeklilik sisteminde ödenecek olan primlerin %30’u devlet tarafından karşılanmaktadır.
Ev Hanımlarına Emeklilik Başvurusu
Yukarıda sıralamış olduğumuz ve şartlarını belirttiğimiz ev hanımlarına emeklilik hakkı tanıyan sisteme dahil olmak isteyen kişiler bu konuda daha detaylı bilgileri ikamet etmiş oldukları Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüklerinden erişebilirler.
Bunun dışında bir çok kamusal işlemimizi online olarak gerçekleştirme imkanı tanınan e-devlet sistemi aracılığı ile de başvuruda bulunulması mümkündür. E devlet üzerinden gerekli başvuruların yapılmasından sonra ev hanımlarına emeklilik şartlarının sağlandığına dair belgeler gerektiğinde fiziki olarak başvuruda bulunulan SGK Müdürlüğüne ibraz edilmesi gerekebilir.
Ev Hanımlarına Emeklilik Şartları Nelerdir?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi ev hanımlarının evlilik süresi, yaşı veya daha önce sigortalı olup olmadığı gibi özel durumlara göre bu şartlarda değişiklik gösterir. Vermiş olduğumuz bu bilgileri ise genel olarak aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.
- Türkiye’de ikamet ediyor olmak
- Zorunlu sigortalılığa tabi olmamak (Başvuru itibariyle)
- 18 Yaşından büyük olmak
Tüm bu şartlar genel olarak isteği bağlı (bireysel) sigortalılık şartlarıdır. Daha önce Bağ-Kur olarak bilinen sistem ile büyük ölçüde aynı ayrıcalıklara sahip olan bir sistemdir.
Ev Hanımlarına Emeklilikte Toplu Ödeme Ne Kadar?
Ev hanımı olup olmadığı fark etmeksizin borçlanma diğer bir tabiri ile “geriye dönük borçlanma” ile emeklilik şansı da vardır. Mevcut düzenlemeler ile 2025 yılı itibariyle sadece ev hanımı olmalarına bağlı olarak kişinin geriye dönük borçlanma yaparak isteğe bağlı sigortalı olmasına imkan tanıyan bir düzenleme yoktur.
Bu konuda ev hanımlarına tanınan en önemli ayrıcalık “doğum borçlanmasıdır.” Doğum borçlanması ile ev hanımlarının geri dönük borçlanması kısmen de olsa imkan dahilindedir. Ancak bunun dışında ev hanımlarına emeklilik sisteminde toplu ödeme uygulaması geçerli değildir.
Ev Hanımları 3600 Günden Emekli Olabiliyor Mu?
Ev hanımlarının 3600 prim gün sayısından emekli olabilmeleri daha çok yukarıda detaylarını paylaştığımız “25 Yıl Evlilik Şartı Aranmayan Ev Hanımlarına Emeklilik Şartları” kapsamındadır. Bunun içinde aranan genel şartları ise aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.
- 1999 yılından önce sigorta kaydının bulunması
- 3600 prim gün sayısı ile birlikte 58 yaşını doldurmuş olması
- İsteğe bağlı sigortalılık kapsamında 5400 gün süre ile prim ödemesi gerekir.
Hiç Çalışmamış Ev Hanım Nasıl Emekli Olur?
Hiç çalışmamış ev hanımlarının emekliliği daha çok “25 yıllık ev hanımlarına emeklilik şansı” kapsamındadır. Daha önce herhangi bir işte sigortalı olarak çalışmamış olan ev hanımlarının “isteğe bağlı sigorta” uygulaması ile emekli olma şansları olduğu gibi belirli evlilik süreleri ile yaş şartını sağlamaları halinde emekli statüsüne sahip olmaları mümkündür.
Anneler İçin Erken Emeklilik Şartları Nelerdir?
Anneler de üstlenmiş oldukları görevlerden ötürü ev hanımı olarak kabul edilebilirler. Ancak anneler için erken emeklilik şartları ile ev hanımlarına emeklilik şartları oldukça farklıdır. Nasıl ki mevcut düzenlemelerimiz ev hanımlarının emekliliğini kolaylaştıracak şekilde, anneler içinde bu konuda bir takım kolaylıklar sağlanmaktadır.
Doğum Borçlanması
Anneler için erken emeklilik olarak nitelendirilebilecek ilk durum doğum borçlanmasıdır. Aktif olarak sigortalı olarak çalışan anneler doğum borçlanması sayesinde eksik olan prim günlerini tamamlayarak daha erken emekli olma şansına sahiptirler. Bunun için gerekli şartlar ise aşağıdaki gibidir.
- Annenin doğumdan önce SGK kaydının bulunması gerekir.
- Her bir çocuk için en fazla 2 yıl (720 gün) borçlanma yapılabilir
- 3 çocuktan fazla anneliği bulunan kişiler için en fazla 2160 gün borçlanılabilir. (6 yıl)
Görüldüğü gibi bu uygulama ile 3 ve daha fazla çocuk sahibi olan bir anne diğer durumlara göre 6 yıl daha önce emekli olabilecektir. Ancak 2025 yılında yapılması planlanan düzenlemeler ile bu 3 çocuk şartının kaldırılması, dolayısıyla anneler için erken emeklilik şartlarının genişletilmesi yönünde çalışmalar yapılmaktadır.
Engelli Çocuğu Bulunan Anneler İçin Erken Emeklilik Şartları
Anneler için erken emeklilik şansı olarak kabul edilen bir başka durum ise annenin engelli çocuğunun bulunmasıdır. Bunun için aranan şartları ise aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.
- Annenin doğumdan önce sigortalı olması
- Çocuğun engelinin %40 ve daha üzeri olması
Bu durumda ise anneler diğer durumlara göre 1/4 oranında daha erken emekli olabilirler. Bu da prim gün sayılarına mevcut primlerinin %25 eklendiği sonucunu doğurur.
Yukarıda sıralamış olduğumuz bu iki durum uygulamada en sık karşılaşılan durumlardandır. Bunlar haricinde annenin maden işçisi olması veya sağlık çalışanı olması gibi durumlar da dikkate alınarak daha erken emekli olmaları mümkün hale gelebilmektedir.
Ev Hanımlarına Emeklilikte Son Durum Nedir?
Yukarıda detaylarını paylaştığımız 25 yıllık ev hanımlarına emeklilik ve 25 yıl şartı aranmaksızın ev hanımlarına emeklilik uygulamaları 2025 yılı itibariyle tam olarak uygulamaya geçmemiştir. Henüz mecliste görüşülmeyi bekleyen torba yasanın kanunlaşması halinde yukarıda sıraladığımız uygulamalar geçerliliğini kazanacaktır. Ayrıca emekli olmayan isteyen ev hanımlarına yönelik devlet desteklerinin arttırılacağı öngörülmektedir.
Ancak 2025 yılı itibariyle ev hanımlarının “bireysel emeklilik” kapsamında emekli olabilmeleri mümkündür.
